Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya

    ၈. ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ

    8. Gopakamoggallānasuttaṃ

    ၇၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ အစိရပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ။ တေန ခော ပန သမယေန ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇဂဟံ ပဋိသင္ခာရာပေတိ ရညော ပဇ္ဇောတသ္သ အာသင္ကမာနော။ အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အထ ခော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂော ခော တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ကမ္မန္တော, ယေန ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော တေနုပသင္ကမေယ္ယ’’န္တိ။

    79. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe aciraparinibbute bhagavati. Tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājagahaṃ paṭisaṅkhārāpeti rañño pajjotassa āsaṅkamāno. Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘atippago kho tāva rājagahe piṇḍāya carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto, yena gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkameyya’’nti.

    အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ကမ္မန္တော, ယေန ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧတု ခော ဘဝံ အာနန္ဒော။ သ္ဝာဂတံ ဘောတော အာနန္ဒသ္သ။ စိရသ္သံ ခော ဘဝံ အာနန္ဒော ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု ဘဝံ အာနန္ဒော, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပညတ္တေ အာသနေ။ ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနောပိ ခော ဗ္ရာဟ္မဏော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဝံ ဂောတမော အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝာ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ သော ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘဂဝာ အနုပ္ပန္နသ္သ မဂ္ဂသ္သ ဥပ္ပာဒေတာ, အသဉ္ဇာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒော; မဂ္ဂာနုဂာ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ’’တိ။ အယဉ္စ ဟိဒံ အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနေန ဗ္ရာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ အဟောသိ။

    Atha kho āyasmā ānando yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto, yena gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkami. Addasā kho gopakamoggallāno brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘etu kho bhavaṃ ānando. Svāgataṃ bhoto ānandassa. Cirassaṃ kho bhavaṃ ānando imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu bhavaṃ ānando, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi kho āyasmā ānando paññatte āsane. Gopakamoggallānopi kho brāhmaṇo aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho gopakamoggallāno brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhavaṃ gotamo ahosi arahaṃ sammāsambuddho’’ti? ‘‘Natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho. So hi, brāhmaṇa, bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū, maggavidū, maggakovido; maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā’’ti. Ayañca hidaṃ āyasmato ānandassa gopakamoggallānena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā ahosi.

    အထ ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ရာဇဂဟေ ကမ္မန္တေ အနုသညာယမာနော ယေန ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ကမ္မန္တော, ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကာယနုတ္ထ, ဘော အာနန္ဒ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝော အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဝံ ဂောတမော အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစံ – ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝာ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ သော ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘဂဝာ အနုပ္ပန္နသ္သ မဂ္ဂသ္သ ဥပ္ပာဒေတာ, အသဉ္ဇာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒော; မဂ္ဂာနုဂာ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ’တိ။ အယံ ခော နော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနေန ဗ္ရာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ။ အထ တ္ဝံ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။

    Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto rājagahe kammante anusaññāyamāno yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto, yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kāyanuttha, bho ānanda, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Idha maṃ, brāhmaṇa, gopakamoggallāno brāhmaṇo evamāha – ‘atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhavaṃ gotamo ahosi arahaṃ sammāsambuddho’ti. Evaṃ vutte ahaṃ, brāhmaṇa, gopakamoggallānaṃ brāhmaṇaṃ etadavocaṃ – ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho. So hi, brāhmaṇa, bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū, maggavidū, maggakovido; maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā’ti. Ayaṃ kho no, brāhmaṇa, gopakamoggallānena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā. Atha tvaṃ anuppatto’’ti.

    ၈၀. ‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂောတမေန ဌပိတော – ‘အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီ’တိ, ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’’တိ 1? ‘‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော – ‘အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီ’တိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – ‘အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီ’တိ, ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – ‘အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီ’တိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ အပ္ပဋိသရဏေ စ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ကော ဟေတု သာမဂ္ဂိယာ’’တိ? ‘‘န ခော မယံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, အပ္ပဋိသရဏာ; သပ္ပဋိသရဏာ မယံ, ဗ္ရာဟ္မဏ; ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ’’တိ။

    80. ‘‘Atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito – ‘ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatī’ti, yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’’ti 2? ‘‘Natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito – ‘ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatī’ti, yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’’ti. ‘‘Atthi pana, bho ānanda, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ‘ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatī’ti, yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’’ti? ‘‘Natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ‘ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatī’ti, yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’’ti. ‘‘Evaṃ appaṭisaraṇe ca pana, bho ānanda, ko hetu sāmaggiyā’’ti? ‘‘Na kho mayaṃ, brāhmaṇa, appaṭisaraṇā; sappaṭisaraṇā mayaṃ, brāhmaṇa; dhammappaṭisaraṇā’’ti.

    ‘‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂောတမေန ဌပိတော – အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ, ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’တိ – ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော – အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ, ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’တိ – ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’တိ – ဝဒေသိ; ‘ဧဝံ အပ္ပဋိသရဏေ စ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ကော ဟေတု သာမဂ္ဂိယာ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခော မယံ, ဗ္ရာဟ္မဏ , အပ္ပဋိသရဏာ; သပ္ပဋိသရဏာ မယံ, ဗ္ရာဟ္မဏ; ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ’တိ ဝဒေသိ။ ဣမသ္သ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဘာသိတသ္သ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ?

    ‘‘‘Atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito – ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti, yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’ti – iti puṭṭho samāno ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito – ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti, yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’ti vadesi; ‘atthi pana, bho ānanda, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti, yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’ti – iti puṭṭho samāno ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti, yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’ti – vadesi; ‘evaṃ appaṭisaraṇe ca pana, bho ānanda, ko hetu sāmaggiyā’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho mayaṃ, brāhmaṇa , appaṭisaraṇā; sappaṭisaraṇā mayaṃ, brāhmaṇa; dhammappaṭisaraṇā’ti vadesi. Imassa pana, bho ānanda, bhāsitassa kathaṃ attho daṭṭhabbo’’ti?

    ၈၁. ‘‘အတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တေ မယံ တဒဟုပောသထေ ယာဝတိကာ ဧကံ ဂာမခေတ္တံ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရာမ တေ သဗ္ဗေ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတာမ; သန္နိပတိတ္ဝာ ယသ္သ တံ ပဝတ္တတိ တံ အဇ္ဈေသာမ။ တသ္မိံ စေ ဘညမာနေ ဟောတိ ဘိက္ခုသ္သ အာပတ္တိ ဟောတိ ဝီတိက္ကမော တံ မယံ ယထာဓမ္မံ ယထာနုသိဋ္ဌံ ကာရေမာတိ။

    81. ‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, pātimokkhaṃ uddiṭṭhaṃ. Te mayaṃ tadahuposathe yāvatikā ekaṃ gāmakhettaṃ upanissāya viharāma te sabbe ekajjhaṃ sannipatāma; sannipatitvā yassa taṃ pavattati taṃ ajjhesāma. Tasmiṃ ce bhaññamāne hoti bhikkhussa āpatti hoti vītikkamo taṃ mayaṃ yathādhammaṃ yathānusiṭṭhaṃ kāremāti.

    ‘‘န ကိရ နော ဘဝန္တော ကာရေန္တိ; ဓမ္မော နော ကာရေတိ’’။ ‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ သက္ကရောထ ဂရုံ ကရောထ 3 မာနေထ ပူဇေထ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ 4 ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရာမာ’’တိ။

    ‘‘Na kira no bhavanto kārenti; dhammo no kāreti’’. ‘‘Atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi yaṃ tumhe etarahi sakkarotha garuṃ karotha 5 mānetha pūjetha; sakkatvā garuṃ katvā 6 upanissāya viharathā’’ti? ‘‘Natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi yaṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garuṃ karoma mānema pūjema; sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharāmā’’ti.

    ‘‘‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂောတမေန ဌပိတော – အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’တိ – ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော – အယံ ဝော မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာထာ’တိ – ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော – အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိသ္သတီတိ ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပာဒေယ္ယာမာ’တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ နု ခော, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ သက္ကရောထ ဂရုံ ကရောထ မာနေထ ပူဇေထ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရထာ’တိ – ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရာမာ’တိ ဝဒေသိ။ ဣမသ္သ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဘာသိတသ္သ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ?

    ‘‘‘Atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito – ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’ti – iti puṭṭho samāno ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito – ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’ti vadesi; ‘atthi pana, bho ānanda, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭipādeyyāthā’ti – iti puṭṭho samāno ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi saṅghena sammato, sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito – ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭipādeyyāmā’ti vadesi; ‘atthi nu kho, bho ānanda, ekabhikkhupi yaṃ tumhe etarahi sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjetha; sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharathā’ti – iti puṭṭho samāno ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi yaṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garuṃ karoma mānema pūjema; sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharāmā’ti vadesi. Imassa pana, bho ānanda, bhāsitassa kathaṃ attho daṭṭhabbo’’ti?

    ၈၂. ‘‘အတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ပသာဒနီယာ ဓမ္မာ အက္ခာတာ။ ယသ္မိံ နော ဣမေ ဓမ္မာ သံဝိဇ္ဇန္တိ တံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရာမ။ ကတမေ ဒသ?

    82. ‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa pasādanīyā dhammā akkhātā. Yasmiṃ no ime dhammā saṃvijjanti taṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garuṃ karoma mānema pūjema; sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharāma. Katame dasa?

    ‘‘ဣဓ , ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘိက္ခု သီလဝာ ဟောတိ, ပာတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂောစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒသ္သာဝီ, သမာဒာယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။

    ‘‘Idha , brāhmaṇa, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

    ‘‘ဗဟုသ္သုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော။ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလ္ယာဏာ, မဇ္ဈေကလ္ယာဏာ, ပရိယောသာနကလ္ယာဏာ, သာတ္ထံ, သဗ္ယဉ္ဇနံ 7, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တ္န္တ္တိ တထာရူပာသ္သ ဓမ္မာ ဗဟုသ္သုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ 8 ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓာ။

    ‘‘Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā, majjhekalyāṇā, pariyosānakalyāṇā, sātthaṃ, sabyañjanaṃ 9, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadantntti tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā 10 vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

    ‘‘သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ( ) 11 စီဝရပိဏ္ဍပာတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ။

    ‘‘Santuṭṭho hoti ( ) 12 cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi.

    ‘‘စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။

    ‘‘Catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī.

    ‘‘အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတ္ဝာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတ္ဝာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ 13 တိရောပာကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယ္ယထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယ္ယထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ, သေယ္ယထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင္ကေန ကမတိ, သေယ္ယထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပာဏိနာ ပရိမသတိ 14 ပရိမဇ္ဇတိ, ယာဝ ဗ္ရဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။

    ‘‘Anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ 15 tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati 16 parimajjati, yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.

    ‘‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓာယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။

    ‘‘Dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti – dibbe ca mānuse ca, ye dūre santike ca.

    ‘‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ။ သရာဂံ ဝာ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝာ စိတ္တံ ‘ဝီတရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, သဒောသံ ဝာ စိတ္တံ ‘သဒောသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒောသံ ဝာ စိတ္တံ ‘ဝီတဒောသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝာ စိတ္တံ ‘သမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝာ စိတ္တံ ‘ဝီတမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, သံခိတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ‘သံခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ , မဟဂ္ဂတံ ဝာ စိတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝာ စိတ္တံ ‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, သဥတ္တရံ ဝာ စိတ္တံ ‘သဥတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝာ စိတ္တံ ‘အနုတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝာ စိတ္တံ ‘သမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝာ စိတ္တံ ‘အသမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနာတိ။

    ‘‘Parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti. Sarāgaṃ vā cittaṃ ‘sarāgaṃ citta’nti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ ‘vītarāgaṃ citta’nti pajānāti, sadosaṃ vā cittaṃ ‘sadosaṃ citta’nti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ ‘vītadosaṃ citta’nti pajānāti, samohaṃ vā cittaṃ ‘samohaṃ citta’nti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ ‘vītamohaṃ citta’nti pajānāti, saṃkhittaṃ vā cittaṃ ‘saṃkhittaṃ citta’nti pajānāti, vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘vikkhittaṃ citta’nti pajānāti , mahaggataṃ vā cittaṃ ‘mahaggataṃ citta’nti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ ‘amahaggataṃ citta’nti pajānāti, sauttaraṃ vā cittaṃ ‘sauttaraṃ citta’nti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ ‘anuttaraṃ citta’nti pajānāti, samāhitaṃ vā cittaṃ ‘samāhitaṃ citta’nti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ ‘asamāhitaṃ citta’nti pajānāti, vimuttaṃ vā cittaṃ ‘vimuttaṃ citta’nti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ ‘avimuttaṃ citta’nti pajānāti.

    ‘‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော တိသ္သောပိ ဇာတိယော စတသ္သောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာရီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟသ္သမ္ပိ ဇာတိသတသဟသ္သမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။

    ‘‘Anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    ‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။

    ‘‘Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

    ‘‘အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

    ‘‘Āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

    ‘‘ဣမေ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ပသာဒနီယာ ဓမ္မာ အက္ခာတာ။ ယသ္မိံ နော ဣမေ ဓမ္မာ သံဝိဇ္ဇန္တိ တံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရာမာ’’တိ။

    ‘‘Ime kho, brāhmaṇa, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa pasādanīyā dhammā akkhātā. Yasmiṃ no ime dhammā saṃvijjanti taṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garuṃ karoma mānema pūjema; sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharāmā’’ti.

    ၈၃. ဧဝံ ဝုတ္တေ ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ဥပနန္ဒံ သေနာပတိံ အာမန္တေသိ – ‘‘တံ ကိံ မညတိ ဘဝံ သေနာပတိ 17 ယဒိမေ ဘောန္တော သက္ကာတဗ္ဗံ သက္ကရောန္တိ, ဂရုံ ကာတဗ္ဗံ ဂရုံ ကရောန္တိ, မာနေတဗ္ဗံ မာနေန္တိ , ပူဇေတဗ္ဗံ ပူဇေန္တိ’’? ‘‘တဂ္ဃိမေ 18 ဘောန္တော သက္ကာတဗ္ဗံ သက္ကရောန္တိ, ဂရုံ ကာတဗ္ဗံ ဂရုံ ကရောန္တိ, မာနေတဗ္ဗံ မာနေန္တိ, ပူဇေတဗ္ဗံ ပူဇေန္တိ။ ဣမဉ္စ ဟိ တေ ဘောန္တော န သက္ကရေယ္ယုံ န ဂရုံ ကရေယ္ယုံ န မာနေယ္ယုံ န ပူဇေယ္ယုံ; အထ ကိဉ္စရဟိ တေ ဘောန္တော သက္ကရေယ္ယုံ ဂရုံ ကရေယ္ယုံ မာနေယ္ယုံ ပူဇေယ္ယုံ, သက္ကတ္ဝာ ဂရုံ ကတ္ဝာ မာနေတ္ဝာ ပူဇေတ္ဝာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရေယ္ယု’’န္တိ? အထ ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကဟံ ပန ဘဝံ အာနန္ဒော ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘ဝေဠုဝနေ ခောဟံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧတရဟိ ဝိဟရာမီ’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃောသဉ္စ ဝိဇနဝာတံ မနုသ္သရာဟသ္သေယ္ယကံ 19 ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပ’’န္တိ? ‘‘တဂ္ဃ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃောသဉ္စ ဝိဇနဝာတံ မနုသ္သရာဟသ္သေယ္ယကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ, ယထာ တံ တုမ္ဟာဒိသေဟိ ရက္ခကေဟိ ဂောပကေဟီ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ, ဘော အာနန္ဒ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃောသဉ္စ ဝိဇနဝာတံ မနုသ္သရာဟသ္သေယ္ယကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ, ယထာ တံ ဘဝန္တေဟိ ဈာယီဟိ ဈာနသီလီဟိ။ ဈာယိနော စေဝ ဘဝန္တော ဈာနသီလိနော စ’’။

    83. Evaṃ vutte vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto upanandaṃ senāpatiṃ āmantesi – ‘‘taṃ kiṃ maññati bhavaṃ senāpati 20 yadime bhonto sakkātabbaṃ sakkaronti, garuṃ kātabbaṃ garuṃ karonti, mānetabbaṃ mānenti , pūjetabbaṃ pūjenti’’? ‘‘Tagghime 21 bhonto sakkātabbaṃ sakkaronti, garuṃ kātabbaṃ garuṃ karonti, mānetabbaṃ mānenti, pūjetabbaṃ pūjenti. Imañca hi te bhonto na sakkareyyuṃ na garuṃ kareyyuṃ na māneyyuṃ na pūjeyyuṃ; atha kiñcarahi te bhonto sakkareyyuṃ garuṃ kareyyuṃ māneyyuṃ pūjeyyuṃ, sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā upanissāya vihareyyu’’nti? Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kahaṃ pana bhavaṃ ānando etarahi viharatī’’ti? ‘‘Veḷuvane khohaṃ, brāhmaṇa, etarahi viharāmī’’ti. ‘‘Kacci pana, bho ānanda, veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca vijanavātaṃ manussarāhasseyyakaṃ 22 paṭisallānasāruppa’’nti? ‘‘Taggha, brāhmaṇa, veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca vijanavātaṃ manussarāhasseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ, yathā taṃ tumhādisehi rakkhakehi gopakehī’’ti. ‘‘Taggha, bho ānanda, veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca vijanavātaṃ manussarāhasseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ, yathā taṃ bhavantehi jhāyīhi jhānasīlīhi. Jhāyino ceva bhavanto jhānasīlino ca’’.

    ‘‘ဧကမိဒာဟံ , ဘော အာနန္ဒ, သမယံ သော ဘဝံ ဂောတမော ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂာရသာလာယံ။ အထ ခ္ဝာဟံ, ဘော အာနန္ဒ, ယေန မဟာဝနံ ကူဋာဂာရသာလာ ယေန သော ဘဝံ ဂောတမော တေနုပသင္ကမိံ။ တတ္ရ စ ပန သော 23 ဘဝံ ဂောတမော အနေကပရိယာယေန ဈာနကထံ ကထေသိ။ ဈာယီ စေဝ သော ဘဝံ ဂောတမော အဟောသိ ဈာနသီလီ စ။ သဗ္ဗဉ္စ ပန သော ဘဝံ ဂောတမော ဈာနံ ဝဏ္ဏေသီ’’တိ။

    ‘‘Ekamidāhaṃ , bho ānanda, samayaṃ so bhavaṃ gotamo vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha khvāhaṃ, bho ānanda, yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā yena so bhavaṃ gotamo tenupasaṅkamiṃ. Tatra ca pana so 24 bhavaṃ gotamo anekapariyāyena jhānakathaṃ kathesi. Jhāyī ceva so bhavaṃ gotamo ahosi jhānasīlī ca. Sabbañca pana so bhavaṃ gotamo jhānaṃ vaṇṇesī’’ti.

    ၈၄. ‘‘န စ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, သော ဘဂဝာ သဗ္ဗံ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသိ, နပိ သော ဘဂဝာ သဗ္ဗံ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသီတိ။ ကထံ ရူပဉ္စ , ဗ္ရာဟ္မဏ, သော ဘဂဝာ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသိ? ဣဓ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နသ္သ စ ကာမရာဂသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ကာမရာဂံယေဝ အန္တရံ ကရိတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ။ ဗ္ယာပာဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗ္ယာပာဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နသ္သ စ ဗ္ယာပာဒသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဗ္ယာပာဒံယေဝ အန္တရံ ကရိတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ။ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နသ္သ စ ထိနမိဒ္ဓသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ထိနမိဒ္ဓံယေဝ အန္တရံ ကရိတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နသ္သ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံယေဝ အန္တရံ ကရိတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဝိစိကိစ္ဆံယေဝ အန္တရံ ကရိတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ။ ဧဝရူပံ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, သော ဘဂဝာ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသိ။

    84. ‘‘Na ca kho, brāhmaṇa, so bhagavā sabbaṃ jhānaṃ vaṇṇesi, napi so bhagavā sabbaṃ jhānaṃ na vaṇṇesīti. Kathaṃ rūpañca , brāhmaṇa, so bhagavā jhānaṃ na vaṇṇesi? Idha, brāhmaṇa, ekacco kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti; so kāmarāgaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati. Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena, uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti; so byāpādaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati. Thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thinamiddhaparetena, uppannassa ca thinamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti; so thinamiddhaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati. Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti; so uddhaccakukkuccaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti; so vicikicchaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati. Evarūpaṃ kho, brāhmaṇa, so bhagavā jhānaṃ na vaṇṇesi.

    ‘‘ကထံ ရူပဉ္စ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သော ဘဂဝာ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသိ? ဣဓ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝရူပံ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, သော ဘဂဝာ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသီ’’တိ။

    ‘‘Kathaṃ rūpañca, brāhmaṇa, so bhagavā jhānaṃ vaṇṇesi? Idha, brāhmaṇa, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evarūpaṃ kho, brāhmaṇa, so bhagavā jhānaṃ vaṇṇesī’’ti.

    ‘‘ဂာရယ္ဟံ ကိရ, ဘော အာနန္ဒ, သော ဘဝံ ဂောတမော ဈာနံ ဂရဟိ, ပာသံသံ ပသံသိ။ ဟန္ဒ, စ ဒာနိ မယံ, ဘော အာနန္ဒ, ဂစ္ဆာမ; ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယသ္သဒာနိ တ္ဝံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

    ‘‘Gārayhaṃ kira, bho ānanda, so bhavaṃ gotamo jhānaṃ garahi, pāsaṃsaṃ pasaṃsi. Handa, ca dāni mayaṃ, bho ānanda, gacchāma; bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, brāhmaṇa, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmato ānandassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

    အထ ခော ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗ္ရာဟ္မဏော အစိရပက္ကန္တေ ဝသ္သကာရေ ဗ္ရာဟ္မဏေ မဂဓမဟာမတ္တေ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ယံ နော မယံ ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ အပုစ္ဆိမ္ဟာ တံ နော ဘဝံ အာနန္ဒော န ဗ္ယာကာသီ’’တိ။ ‘‘နနု တေ, ဗ္ရာဟ္မဏ, အဝောစုမ္ဟာ – ‘နတ္ထိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝာ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ သော ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘဂဝာ အနုပ္ပန္နသ္သ မဂ္ဂသ္သ ဥပ္ပာဒေတာ, အသဉ္ဇာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒော ။ မဂ္ဂာနုဂာ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ’’’တိ။

    Atha kho gopakamoggallāno brāhmaṇo acirapakkante vassakāre brāhmaṇe magadhamahāmatte āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘yaṃ no mayaṃ bhavantaṃ ānandaṃ apucchimhā taṃ no bhavaṃ ānando na byākāsī’’ti. ‘‘Nanu te, brāhmaṇa, avocumhā – ‘natthi kho, brāhmaṇa, ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbenasabbaṃ sabbathāsabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho. So hi, brāhmaṇa, bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū, maggavidū, maggakovido . Maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā’’’ti.

    ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

    Gopakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. ပဋိဓာဝေယ္ယာထာတိ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    2. paṭidhāveyyāthāti (sī. syā. kaṃ. pī.)
    3. ဂရုကရောထ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    4. ဂရုကတ္ဝာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    5. garukarotha (sī. syā. kaṃ. pī.)
    6. garukatvā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. သာတ္ထာ သဗ္ယဉ္ဇနာ (သီ. သ္ယာ. ကံ.)
    8. ဓတာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    9. sātthā sabyañjanā (sī. syā. kaṃ.)
    10. dhatā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    11. (ဣတရီတရေဟိ) ဒီ. နိ. ၃.၃၄၅
    12. (itarītarehi) dī. ni. 3.345
    13. တိရောကုဍ္ဍံ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    14. ပရာမသတိ (က.)
    15. tirokuḍḍaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    16. parāmasati (ka.)
    17. မညသိ ဧဝံ သေနာပတိ (သ္ယာ. ကံ. ပီ.), မညသိ သေနာပတိ (သီ.), မညသိ ဘဝံ သေနာပတိ (က.)
    18. တဂ္ဃ မေ (က.)
    19. မနုသ္သရာဟသေယ္ယကံ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    20. maññasi evaṃ senāpati (syā. kaṃ. pī.), maññasi senāpati (sī.), maññasi bhavaṃ senāpati (ka.)
    21. taggha me (ka.)
    22. manussarāhaseyyakaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    23. တတ္ရ စ သော (သီ. ပီ.)
    24. tatra ca so (sī. pī.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၈. ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Gopakamoggallānasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၈. ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Gopakamoggallānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact