| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၇. မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တံ
7. Mahācattārīsakasuttaṃ
၁၃၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘အရိယံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသမာဓိံ ဒေသေသ္သာမိ သဥပနိသံ သပရိက္ခာရံ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
136. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘ariyaṃ vo, bhikkhave, sammāsamādhiṃ desessāmi saupanisaṃ saparikkhāraṃ. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အရိယော သမ္မာသမာဓိ သဥပနိသော သပရိက္ခာရော? သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ; ယာ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ သတ္တဟင္ဂေဟိ စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ ပရိက္ခတာ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယော သမ္မာသမာဓိ သဥပနိသော ဣတိပိ, သပရိက္ခာရော ဣတိပိ။ တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ’တိ ပဇာနာတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ‘သမ္မာဒိဋ္ဌီ’တိ ပဇာနာတိ – သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။
‘‘Katamo ca, bhikkhave, ariyo sammāsamādhi saupaniso saparikkhāro? Seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati; yā kho, bhikkhave, imehi sattahaṅgehi cittassa ekaggatā parikkhatā – ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyo sammāsamādhi saupaniso itipi, saparikkhāro itipi. Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Micchādiṭṭhiṃ ‘micchādiṭṭhī’ti pajānāti, sammādiṭṭhiṃ ‘sammādiṭṭhī’ti pajānāti – sāssa hoti sammādiṭṭhi.
‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ? ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပာကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပာတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။
‘‘Katamā ca, bhikkhave, micchādiṭṭhi? ‘Natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti – ayaṃ, bhikkhave, micchādiṭṭhi.
‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ? သမ္မာဒိဋ္ဌိံပဟံ 1, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝာယံ 2 ဝဒာမိ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ; အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ ? ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပာကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပာတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ။
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sammādiṭṭhi? Sammādiṭṭhiṃpahaṃ 3, bhikkhave, dvāyaṃ 4 vadāmi – atthi, bhikkhave, sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā; atthi, bhikkhave, sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. Katamā ca, bhikkhave, sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā ? ‘Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti – ayaṃ, bhikkhave, sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā.
‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ? ယာ ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယစိတ္တသ္သ အနာသဝစိတ္တသ္သ အရိယမဂ္ဂသမင္ဂိနော အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝယတော ပညာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ပညာဗလံ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော သမ္မာဒိဋ္ဌိ မဂ္ဂင္ဂံ 5 – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ။ သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပဟာနာယ ဝာယမတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ, ဥပသမ္ပဒာယ, သ္ဝာသ္သ 6 ဟောတိ သမ္မာဝာယာမော။ သော သတော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ, သတော သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သာသ္သ 7 ဟောတိ သမ္မာသတိ။ ဣတိယိမေ 8 တယော ဓမ္မာ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ အနုပရိဓာဝန္တိ အနုပရိဝတ္တန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ။
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā? Yā kho, bhikkhave, ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ dhammavicayasambojjhaṅgo sammādiṭṭhi maggaṅgaṃ 9 – ayaṃ vuccati, bhikkhave, sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. So micchādiṭṭhiyā pahānāya vāyamati, sammādiṭṭhiyā, upasampadāya, svāssa 10 hoti sammāvāyāmo. So sato micchādiṭṭhiṃ pajahati, sato sammādiṭṭhiṃ upasampajja viharati, sāssa 11 hoti sammāsati. Itiyime 12 tayo dhammā sammādiṭṭhiṃ anuparidhāvanti anuparivattanti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāvāyāmo, sammāsati.
၁၃၇. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? မိစ္ဆာသင္ကပ္ပံ ‘မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော’တိ ပဇာနာတိ, သမ္မာသင္ကပ္ပံ ‘သမ္မာသင္ကပ္ပော’တိ ပဇာနာတိ, သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ။
137. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Micchāsaṅkappaṃ ‘micchāsaṅkappo’ti pajānāti, sammāsaṅkappaṃ ‘sammāsaṅkappo’ti pajānāti, sāssa hoti sammādiṭṭhi .
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော? ကာမသင္ကပ္ပော, ဗ္ယာပာဒသင္ကပ္ပော, ဝိဟိံသာသင္ကပ္ပော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော။
‘‘Katamo ca, bhikkhave, micchāsaṅkappo? Kāmasaṅkappo, byāpādasaṅkappo, vihiṃsāsaṅkappo – ayaṃ, bhikkhave, micchāsaṅkappo.
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော? သမ္မာသင္ကပ္ပံပဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝာယံ ဝဒာမိ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော; အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော? နေက္ခမ္မသင္ကပ္ပော, အဗ္ယာပာဒသင္ကပ္ပော, အဝိဟိံသာသင္ကပ္ပော – ‘အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော’’’။
‘‘Katamo ca, bhikkhave, sammāsaṅkappo? Sammāsaṅkappaṃpahaṃ, bhikkhave, dvāyaṃ vadāmi – atthi, bhikkhave, sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko; atthi, bhikkhave, sammāsaṅkappo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. Katamo ca, bhikkhave, sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko? Nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo – ‘ayaṃ, bhikkhave, sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko’’’.
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော? ယော ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယစိတ္တသ္သ အနာသဝစိတ္တသ္သ အရိယမဂ္ဂသမင္ဂိနော အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝယတော တက္ကော ဝိတက္ကော သင္ကပ္ပော အပ္ပနာ ဗ္ယပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ ဝစီသင္ခာရော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ သော မိစ္ဆာသင္ကပ္ပသ္သ ပဟာနာယ ဝာယမတိ, သမ္မာသင္ကပ္ပသ္သ ဥပသမ္ပဒာယ, သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာယာမော။ သော သတော မိစ္ဆာသင္ကပ္ပံ ပဇဟတိ, သတော သမ္မာသင္ကပ္ပံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသတိ။ ဣတိယိမေ တယော ဓမ္မာ သမ္မာသင္ကပ္ပံ အနုပရိဓာဝန္တိ အနုပရိဝတ္တန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ။
‘‘Katamo ca, bhikkhave, sammāsaṅkappo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo? Yo kho, bhikkhave, ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā vacīsaṅkhāro – ayaṃ, bhikkhave, sammāsaṅkappo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. So micchāsaṅkappassa pahānāya vāyamati, sammāsaṅkappassa upasampadāya, svāssa hoti sammāvāyāmo. So sato micchāsaṅkappaṃ pajahati, sato sammāsaṅkappaṃ upasampajja viharati; sāssa hoti sammāsati. Itiyime tayo dhammā sammāsaṅkappaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāvāyāmo, sammāsati.
၁၃၈. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? မိစ္ဆာဝာစံ ‘မိစ္ဆာဝာစာ’တိ ပဇာနာတိ, သမ္မာဝာစံ ‘သမ္မာဝာစာ’တိ ပဇာနာတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝာစာ? မုသာဝာဒော, ပိသုဏာ ဝာစာ, ဖရုသာ ဝာစာ, သမ္ဖပ္ပလာပော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝာစာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ? သမ္မာဝာစံပဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝာယံ ဝဒာမိ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ; အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ , သမ္မာဝာစာ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ? မုသာဝာဒာ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပာ ဝေရမဏီ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ သာသဝာ ပုညဘာဂိယာ ဥပဓိဝေပက္ကာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ? ယာ ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယစိတ္တသ္သ အနာသဝစိတ္တသ္သ အရိယမဂ္ဂသမင္ဂိနော အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝယတော စတူဟိ ဝစီဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝာစာ အရိယာ အနာသဝာ လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင္ဂာ။ သော မိစ္ဆာဝာစာယ ပဟာနာယ ဝာယမတိ, သမ္မာဝာစာယ ဥပသမ္ပဒာယ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာယာမော။ သော သတော မိစ္ဆာဝာစံ ပဇဟတိ, သတော သမ္မာဝာစံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသတိ။ ဣတိယိမေ တယော ဓမ္မာ သမ္မာဝာစံ အနုပရိဓာဝန္တိ အနုပရိဝတ္တန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ။
138. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Micchāvācaṃ ‘micchāvācā’ti pajānāti, sammāvācaṃ ‘sammāvācā’ti pajānāti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Katamā ca, bhikkhave, micchāvācā? Musāvādo, pisuṇā vācā, pharusā vācā, samphappalāpo – ayaṃ, bhikkhave, micchāvācā. Katamā ca, bhikkhave, sammāvācā? Sammāvācaṃpahaṃ, bhikkhave, dvāyaṃ vadāmi – atthi, bhikkhave, sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā; atthi, bhikkhave , sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. Katamā ca, bhikkhave, sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā? Musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī – ayaṃ, bhikkhave, sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā. Katamā ca, bhikkhave, sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā? Yā kho, bhikkhave, ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato catūhi vacīduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī – ayaṃ, bhikkhave, sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. So micchāvācāya pahānāya vāyamati, sammāvācāya upasampadāya; svāssa hoti sammāvāyāmo. So sato micchāvācaṃ pajahati, sato sammāvācaṃ upasampajja viharati; sāssa hoti sammāsati. Itiyime tayo dhammā sammāvācaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāvāyāmo, sammāsati.
၁၃၉. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? မိစ္ဆာကမ္မန္တံ ‘မိစ္ဆာကမ္မန္တော’တိ ပဇာနာတိ, သမ္မာကမ္မန္တံ ‘သမ္မာကမ္မန္တော’တိ ပဇာနာတိ ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော? ပာဏာတိပာတော, အဒိန္နာဒာနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော? သမ္မာကမ္မန္တံပဟံ, ဘိက္ခဝေ , ဒ္ဝာယံ ဝဒာမိ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော; အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော? ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော? ယာ ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယစိတ္တသ္သ အနာသဝစိတ္တသ္သ အရိယမဂ္ဂသမင္ဂိနော အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝယတော တီဟိ ကာယဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာကမ္မန္တော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ သော မိစ္ဆာကမ္မန္တသ္သ ပဟာနာယ ဝာယမတိ, သမ္မာကမ္မန္တသ္သ ဥပသမ္ပဒာယ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာယာမော။ သော သတော မိစ္ဆာကမ္မန္တံ ပဇဟတိ, သတော သမ္မာကမ္မန္တံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသတိ။ ဣတိယိမေ တယော ဓမ္မာ သမ္မာကမ္မန္တံ အနုပရိဓာဝန္တိ အနုပရိဝတ္တန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ။
139. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Micchākammantaṃ ‘micchākammanto’ti pajānāti, sammākammantaṃ ‘sammākammanto’ti pajānāti ; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Katamo ca, bhikkhave, micchākammanto? Pāṇātipāto, adinnādānaṃ, kāmesumicchācāro – ayaṃ, bhikkhave, micchākammanto. Katamo ca, bhikkhave, sammākammanto? Sammākammantaṃpahaṃ, bhikkhave , dvāyaṃ vadāmi – atthi, bhikkhave, sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko; atthi, bhikkhave, sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. Katamo ca, bhikkhave, sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī – ayaṃ, bhikkhave, sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko. Katamo ca, bhikkhave, sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo? Yā kho, bhikkhave, ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato tīhi kāyaduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī – ayaṃ, bhikkhave, sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. So micchākammantassa pahānāya vāyamati, sammākammantassa upasampadāya; svāssa hoti sammāvāyāmo. So sato micchākammantaṃ pajahati, sato sammākammantaṃ upasampajja viharati; sāssa hoti sammāsati. Itiyime tayo dhammā sammākammantaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāvāyāmo, sammāsati.
၁၄၀. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? မိစ္ဆာအာဇီဝံ ‘မိစ္ဆာအာဇီဝော’တိ ပဇာနာတိ, သမ္မာအာဇီဝံ ‘သမ္မာအာဇီဝော’တိ ပဇာနာတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝော? ကုဟနာ, လပနာ, နေမိတ္တိကတာ, နိပ္ပေသိကတာ, လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ 13 – အယံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော? သမ္မာအာဇီဝံပဟံ, ဘိက္ခဝေ , ဒ္ဝာယံ ဝဒာမိ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော; အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော သာသဝော ပုညဘာဂိယော ဥပဓိဝေပက္ကော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော? ယာ ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယစိတ္တသ္သ အနာသဝစိတ္တသ္သ အရိယမဂ္ဂသမင္ဂိနော အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝယတော မိစ္ဆာအာဇီဝာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ – အယံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာအာဇီဝော အရိယော အနာသဝော လောကုတ္တရော မဂ္ဂင္ဂော။ သော မိစ္ဆာအာဇီဝသ္သ ပဟာနာယ ဝာယမတိ, သမ္မာအာဇီဝသ္သ ဥပသမ္ပဒာယ ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာယာမော။ သော သတော မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဇဟတိ, သတော သမ္မာအာဇီဝံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသတိ။ ဣတိယိမေ တယော ဓမ္မာ သမ္မာအာဇီဝံ အနုပရိဓာဝန္တိ အနုပရိဝတ္တန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ။
140. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Micchāājīvaṃ ‘micchāājīvo’ti pajānāti, sammāājīvaṃ ‘sammāājīvo’ti pajānāti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Katamo ca, bhikkhave, micchāājīvo? Kuhanā, lapanā, nemittikatā, nippesikatā, lābhena lābhaṃ nijigīsanatā 14 – ayaṃ, bhikkhave, micchāājīvo. Katamo ca, bhikkhave, sammāājīvo? Sammāājīvaṃpahaṃ, bhikkhave , dvāyaṃ vadāmi – atthi, bhikkhave, sammāājīvo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko; atthi, bhikkhave, sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. Katamo ca, bhikkhave, sammāājīvo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko? Idha, bhikkhave, ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappeti – ayaṃ, bhikkhave, sammāājīvo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko. Katamo ca, bhikkhave, sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo? Yā kho, bhikkhave, ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato micchāājīvā ārati virati paṭivirati veramaṇī – ayaṃ, bhikkhave, sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. So micchāājīvassa pahānāya vāyamati, sammāājīvassa upasampadāya ; svāssa hoti sammāvāyāmo. So sato micchāājīvaṃ pajahati, sato sammāājīvaṃ upasampajja viharati; sāssa hoti sammāsati. Itiyime tayo dhammā sammāājīvaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāvāyāmo, sammāsati.
၁၄၁. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? သမ္မာဒိဋ္ဌိသ္သ , ဘိက္ခဝေ, သမ္မာသင္ကပ္ပော ပဟောတိ, သမ္မာသင္ကပ္ပသ္သ သမ္မာဝာစာ ပဟောတိ, သမ္မာဝာစသ္သ သမ္မာကမ္မန္တော ပဟောတိ, သမ္မာကမ္မန္တသ္သ သမ္မာအာဇီဝော ပဟောတိ, သမ္မာအာဇီဝသ္သ သမ္မာဝာယာမော ပဟောတိ, သမ္မာဝာယာမသ္သ သမ္မာသတိ ပဟောတိ, သမ္မာသတိသ္သ သမ္မာသမာဓိ ပဟောတိ, သမ္မာသမာဓိသ္သ သမ္မာဉာဏံ ပဟောတိ, သမ္မာဉာဏသ္သ သမ္မာဝိမုတ္တိ ပဟောတိ။ ဣတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌင္ဂသမန္နာဂတော သေက္ခော 15, ဒသင္ဂသမန္နာဂတော အရဟာ ဟောတိ။ (တတ္ရပိ သမ္မာဉာဏေန အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဝိဂတာ ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ)။
141. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Sammādiṭṭhissa , bhikkhave, sammāsaṅkappo pahoti, sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti, sammāvācassa sammākammanto pahoti, sammākammantassa sammāājīvo pahoti, sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti, sammāvāyāmassa sammāsati pahoti, sammāsatissa sammāsamādhi pahoti, sammāsamādhissa sammāñāṇaṃ pahoti, sammāñāṇassa sammāvimutti pahoti. Iti kho, bhikkhave, aṭṭhaṅgasamannāgato sekkho 16, dasaṅgasamannāgato arahā hoti. (Tatrapi sammāñāṇena aneke pāpakā akusalā dhammā vigatā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti).
၁၄၂. ‘‘တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပုဗ္ဗင္ဂမာ ဟောတိ? သမ္မာဒိဋ္ဌိသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စသ္သ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ သမ္မာသင္ကပ္ပသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ပေ.။ သမ္မာဝာစသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝာစာ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ သမ္မာကမ္မန္တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ သမ္မာအာဇီဝသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာအာဇီဝော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ သမ္မာဝာယာမသ္သ , ဘိက္ခဝေ , မိစ္ဆာဝာယာမော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ သမ္မာသတိသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသတိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ သမ္မာသမာဓိသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာသမာဓိ နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ သမ္မာဉာဏသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဉာဏံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ။ သမ္မာဝိမုတ္တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ တေ စသ္သ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ သမ္မာဝိမုတ္တိပစ္စယာ စ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။
142. ‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Sammādiṭṭhissa, bhikkhave, micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa nijjiṇṇā honti. Sammādiṭṭhipaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassa, bhikkhave, micchāsaṅkappo nijjiṇṇo hoti…pe… sammāvācassa, bhikkhave, micchāvācā nijjiṇṇā hoti… sammākammantassa, bhikkhave, micchākammanto nijjiṇṇo hoti… sammāājīvassa, bhikkhave, micchāājīvo nijjiṇṇo hoti… sammāvāyāmassa , bhikkhave , micchāvāyāmo nijjiṇṇo hoti… sammāsatissa, bhikkhave, micchāsati nijjiṇṇā hoti… sammāsamādhissa, bhikkhave, micchāsamādhi nijjiṇṇo hoti… sammāñāṇassa, bhikkhave, micchāñāṇaṃ nijjiṇṇaṃ hoti… sammāvimuttassa, bhikkhave, micchāvimutti nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘ဣတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဝီသတိ ကုသလပက္ခာ, ဝီသတိ အကုသလပက္ခာ – မဟာစတ္တာရီသကော ဓမ္မပရိယာယော ပဝတ္တိတော အပ္ပဋိဝတ္တိယော သမဏေန ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏေန ဝာ ဒေဝေန ဝာ မာရေန ဝာ ဗ္ရဟ္မုနာ ဝာ ကေနစိ ဝာ လောကသ္မိံ။
‘‘Iti kho, bhikkhave, vīsati kusalapakkhā, vīsati akusalapakkhā – mahācattārīsako dhammapariyāyo pavattito appaṭivattiyo samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ.
၁၄၃. ‘‘ယော ဟိ ကောစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဣမံ မဟာစတ္တာရီသကံ ဓမ္မပရိယာယံ ဂရဟိတဗ္ဗံ ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ မညေယ္ယ တသ္သ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒသသဟဓမ္မိကာ ဝာဒာနုဝာဒာ ဂာရယ္ဟံ ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ, ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ တေ ဘောတော ပုဇ္ဇာ, တေ ဘောတော ပာသံသာ; သမ္မာသင္ကပ္ပံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ , ယေ စ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပာ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ တေ ဘောတော ပုဇ္ဇာ, တေ ဘောတော ပာသံသာ; သမ္မာဝာစံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ပေ.။ သမ္မာကမ္မန္တံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ သမ္မာအာဇီဝံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ သမ္မာဝာယာမံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ သမ္မာသတိံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ သမ္မာသမာဓိံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ။ သမ္မာဉာဏံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ ။ သမ္မာဝိမုတ္တိံ စေ ဘဝံ ဂရဟတိ, ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တီ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ တေ ဘောတော ပုဇ္ဇာ, တေ ဘောတော ပာသံသာ။ ယော ကောစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဣမံ မဟာစတ္တာရီသကံ ဓမ္မပရိယာယံ ဂရဟိတဗ္ဗံ ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ မညေယ္ယ တသ္သ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဣမေ ဒသသဟဓမ္မိကာ ဝာဒာနုဝာဒာ ဂာရယ္ဟံ ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, အဟေသုံ ဩက္ကလာ ဝသ္သဘညာ 17 အဟေတုဝာဒာ အကိရိယဝာဒာ နတ္ထိကဝာဒာ တေပိ မဟာစတ္တာရီသကံ ဓမ္မပရိယာယံ န ဂရဟိတဗ္ဗံ နပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ အမညိံသု 18။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? နိန္ဒာဗ္ယာရောသဥပာရမ္ဘဘယာ’’တိ။
143. ‘‘Yo hi koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā imaṃ mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyya tassa diṭṭheva dhamme dasasahadhammikā vādānuvādā gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchanti – sammādiṭṭhiṃ ce bhavaṃ garahati, ye ca micchādiṭṭhī samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā, te bhoto pāsaṃsā; sammāsaṅkappaṃ ce bhavaṃ garahati , ye ca micchāsaṅkappā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā, te bhoto pāsaṃsā; sammāvācaṃ ce bhavaṃ garahati…pe… sammākammantaṃ ce bhavaṃ garahati… sammāājīvaṃ ce bhavaṃ garahati… sammāvāyāmaṃ ce bhavaṃ garahati… sammāsatiṃ ce bhavaṃ garahati… sammāsamādhiṃ ce bhavaṃ garahati… sammāñāṇaṃ ce bhavaṃ garahati … sammāvimuttiṃ ce bhavaṃ garahati, ye ca micchāvimuttī samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā, te bhoto pāsaṃsā. Yo koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā imaṃ mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyya tassa diṭṭheva dhamme ime dasasahadhammikā vādānuvādā gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchanti. Yepi te, bhikkhave, ahesuṃ okkalā vassabhaññā 19 ahetuvādā akiriyavādā natthikavādā tepi mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ na garahitabbaṃ napaṭikkositabbaṃ amaññiṃsu 20. Taṃ kissa hetu? Nindābyārosaupārambhabhayā’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
Mahācattārīsakasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Mahācattārīsakasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၇. မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Mahācattārīsakasuttavaṇṇanā
