| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
8. මල්‌ලිකාසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Mallikāsuttavaṇṇanā
119. අට්‌ඨමෙ අත්‌ථි නු ඛො තෙ මල්‌ලිකෙති කස්‌මා පුච්‌ඡති? අයං කිර මල්‌ලිකා දුග්‌ගතමාලාකාරස්‌ස ධීතා, එකදිවසං ආපණතො පූවං ගහෙත්‌වා ‘‘මාලාරාමං ගන්‌ත්‌වාව ඛාදිස්‌සාමී’’ති ගච්‌ඡන්‌තී පටිපථෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝපරිවාරං භගවන්‌තං භික්‌ඛාචාරං පවිසන්‌තං දිස්‌වා පසන්‌නචිත්‌තා තං භගවතො අදාසි. සත්‌ථා නිසීදනාකාරං දස්‌සෙසි. ආනන්‌දත්‌ථෙරො චීවරං පඤ්‌ඤාපෙත්‌වා අදාසි. භගවා තත්‌ථ නිසීදිත්‌වා තං පූවං පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා මුඛං වික්‌ඛාලෙත්‌වා සිතං පාත්‌වාකාසි. ථෙරො ‘‘ඉමිස්‌සා, භන්‌තෙ, කො විපාකො භවිස්‌සතී’’ති පුච්‌ඡි. ආනන්‌ද, අජ්‌ජෙසා තථාගතස්‌ස පඨමභොජනං අදාසි, අජ්‌ජෙව කොසලරඤ්‌ඤො අග්‌ගමහෙසී භවිස්‌සතීති. තංදිවසමෙව ච රාජා කාසිගාමෙ භාගිනෙය්‍යෙන යුද්‌ධෙන පරාජිතො පලායිත්‌වා නගරං ආගච්‌ඡන්‌තො මාලාරාමං පවිසිත්‌වා බලකායස්‌ස ආගමනං ආගමෙසි. තස්‌ස සා වත්‌තං අකාසි. සො තාය වත්‌තෙ පසීදිත්‌වා තං අන්‌තෙපූරං අතිහාරාපෙත්‌වා තං අග්‌ගමහෙසිට්‌ඨානෙ ඨපෙසි.
119. Aṭṭhame atthi nu kho te malliketi kasmā pucchati? Ayaṃ kira mallikā duggatamālākārassa dhītā, ekadivasaṃ āpaṇato pūvaṃ gahetvā ‘‘mālārāmaṃ gantvāva khādissāmī’’ti gacchantī paṭipathe bhikkhusaṅghaparivāraṃ bhagavantaṃ bhikkhācāraṃ pavisantaṃ disvā pasannacittā taṃ bhagavato adāsi. Satthā nisīdanākāraṃ dassesi. Ānandatthero cīvaraṃ paññāpetvā adāsi. Bhagavā tattha nisīditvā taṃ pūvaṃ paribhuñjitvā mukhaṃ vikkhāletvā sitaṃ pātvākāsi. Thero ‘‘imissā, bhante, ko vipāko bhavissatī’’ti pucchi. Ānanda, ajjesā tathāgatassa paṭhamabhojanaṃ adāsi, ajjeva kosalarañño aggamahesī bhavissatīti. Taṃdivasameva ca rājā kāsigāme bhāgineyyena yuddhena parājito palāyitvā nagaraṃ āgacchanto mālārāmaṃ pavisitvā balakāyassa āgamanaṃ āgamesi. Tassa sā vattaṃ akāsi. So tāya vatte pasīditvā taṃ antepūraṃ atihārāpetvā taṃ aggamahesiṭṭhāne ṭhapesi.
අථෙකදිවසං චින්‌තෙසි – ‘‘මයා ඉමිස්‌සා දුග්‌ගතකුලස්‌ස ධීතුයා මහන්‌තං ඉස්‌සරියං දින්‌නං, යංනූනාහං ඉමං පුච්‌ඡෙය්‍යං ‘කො තෙ පියො’ති? සා ‘ත්‌වං මෙ, මහාරාජ, පියො’ති වත්‌වා පුන මං පුච්‌ඡිස්‌සති. අථස්‌සාහං ‘මය්‌හම්‌පි ත්‌වංයෙව පියා’ති වක්‌ඛාමී’’ති. ඉති සො අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං විස්‌සාසජනනත්‌ථං සම්‌මොදනීයං කථං කථෙන්‌තො පුච්‌ඡති. සා පන දෙවී පණ්‌ඩිතා බුද්‌ධුපට්‌ඨායිකා ධම්‌මුපට්‌ඨායිකා සඞ්‌ඝුපට්‌ඨායිකා මහාපඤ්‌ඤා , තස්‌මා එවං චින්‌තෙසි – ‘‘නායං පඤ්‌හො රඤ්‌ඤො මුඛං ඔලොකෙත්‌වා කථෙතබ්‌බො’’ති. සා සරසෙනෙව කථෙත්‌වා රාජානං පුච්‌ඡි. රාජා තාය සරසෙන කථිතත්‌තා නිවත්‌තිතුං අලභන්‌තො සයම්‌පි සරසෙනෙව කථෙත්‌වා ‘‘සකාරණං ඉදං, තථාගතස්‌ස නං ආරොචෙස්‌සාමී’’ති ගන්‌ත්‌වා භගවතො ආරොචෙසි. නෙවජ්‌ඣගාති නාධිගච්‌ඡති. එවං පියො පුථු අත්‌තා පරෙසන්‌ති යථා එකස්‌ස අත්‌තා පියො, එවං පරෙසං පුථුසත්‌තානම්‌පි අත්‌තා පියොති අත්‌ථො. අට්‌ඨමං.
Athekadivasaṃ cintesi – ‘‘mayā imissā duggatakulassa dhītuyā mahantaṃ issariyaṃ dinnaṃ, yaṃnūnāhaṃ imaṃ puccheyyaṃ ‘ko te piyo’ti? Sā ‘tvaṃ me, mahārāja, piyo’ti vatvā puna maṃ pucchissati. Athassāhaṃ ‘mayhampi tvaṃyeva piyā’ti vakkhāmī’’ti. Iti so aññamaññaṃ vissāsajananatthaṃ sammodanīyaṃ kathaṃ kathento pucchati. Sā pana devī paṇḍitā buddhupaṭṭhāyikā dhammupaṭṭhāyikā saṅghupaṭṭhāyikā mahāpaññā , tasmā evaṃ cintesi – ‘‘nāyaṃ pañho rañño mukhaṃ oloketvā kathetabbo’’ti. Sā saraseneva kathetvā rājānaṃ pucchi. Rājā tāya sarasena kathitattā nivattituṃ alabhanto sayampi saraseneva kathetvā ‘‘sakāraṇaṃ idaṃ, tathāgatassa naṃ ārocessāmī’’ti gantvā bhagavato ārocesi. Nevajjhagāti nādhigacchati. Evaṃ piyo puthu attā paresanti yathā ekassa attā piyo, evaṃ paresaṃ puthusattānampi attā piyoti attho. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 8. මල්‌ලිකාසුත්‌තං • 8. Mallikāsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8. මල්‌ලිකාසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Mallikāsuttavaṇṇanā
