Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    4. මෙත්‌තජිත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    4. Mettajittheragāthāvaṇṇanā

    නමො හි තස්‌ස භගවතොති ආයස්‌මතො මෙත්‌තජිත්‌ථෙරස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? සො කිර අනොමදස්‌සිස්‌ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො සාසනෙ අභිප්‌පසන්‌නො හුත්‌වා බොධිරුක්‌ඛස්‌ස ඉට්‌ඨකාහි වෙදිකං චිනිත්‌වා සුධාපරිකම්‌මං කාරෙසි. සත්‌ථා තස්‌ස අනුමොදනං අකාසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන දෙවලොකෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා අපරාපරං පුඤ්‌ඤානි කත්‌වා දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ මගධරට්‌ඨෙ අඤ්‌ඤතරස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස පුත්‌තො හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌ති, මෙත්‌තජීතිස්‌ස නාමං අහොසි. සො වයප්‌පත්‌තො කාමෙසු ආදීනවං දිස්‌වා තාපසපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා අරඤ්‌ඤෙ විහරන්‌තො බුද්‌ධුප්‌පාදං සුත්‌වා පුබ්‌බහෙතුනා චොදියමානො සත්‌ථු සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා පවත්‌තිනිවත්‌තියො ආරබ්‌භ පඤ්‌හං පුච්‌ඡිත්‌වා සත්‌ථාරා පඤ්‌හෙ විස්‌සජ්‌ජිතෙ පටිලද්‌ධසද්‌ධො පබ්‌බජිත්‌වා විපස්‌සනං පට්‌ඨපෙත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි. තෙන වුත්‌තං අපදානෙ (අප. ථෙර 1.15.26-31) –

    Namohi tassa bhagavatoti āyasmato mettajittherassa gāthā. Kā uppatti? So kira anomadassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto sāsane abhippasanno hutvā bodhirukkhassa iṭṭhakāhi vedikaṃ cinitvā sudhāparikammaṃ kāresi. Satthā tassa anumodanaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, mettajītissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto kāmesu ādīnavaṃ disvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto buddhuppādaṃ sutvā pubbahetunā codiyamāno satthu santikaṃ gantvā pavattinivattiyo ārabbha pañhaṃ pucchitvā satthārā pañhe vissajjite paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.15.26-31) –

    ‘‘අනොමදස්‌සීමුනිනො, බොධිවෙදිමකාසහං;

    ‘‘Anomadassīmunino, bodhivedimakāsahaṃ;

    සුධාය පිණ්‌ඩං දත්‌වාන, පාණිකම්‌මං අකාසහං.

    Sudhāya piṇḍaṃ datvāna, pāṇikammaṃ akāsahaṃ.

    ‘‘දිස්‌වා තං සුකතං කම්‌මං, අනොමදස්‌සී නරුත්‌තමො;

    ‘‘Disvā taṃ sukataṃ kammaṃ, anomadassī naruttamo;

    භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ ඨිතො සත්‌ථා, ඉමා ගාථා අභාසථ.

    Bhikkhusaṅghe ṭhito satthā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ඉමිනා සුධකම්‌මෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;

    ‘‘Iminā sudhakammena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    සම්‌පත්‌තිං අනුභොත්‌වාන, දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සති.

    Sampattiṃ anubhotvāna, dukkhassantaṃ karissati.

    ‘‘පසන්‌නමුඛවණ්‌ණොම්‌හි, එකග්‌ගො සුසමාහිතො;

    ‘‘Pasannamukhavaṇṇomhi, ekaggo susamāhito;

    ධාරෙමි අන්‌තිමං දෙහං, සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධසාසනෙ.

    Dhāremi antimaṃ dehaṃ, sammāsambuddhasāsane.

    ‘‘ඉතො කප්‌පසතෙ ආසිං, පරිපුණ්‌ණෙ අනූනකෙ;

    ‘‘Ito kappasate āsiṃ, paripuṇṇe anūnake;

    රාජා සබ්‌බඝනො නාම, චක්‌කවත්‌තී මහබ්‌බලො.

    Rājā sabbaghano nāma, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හං…පෙ.… කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    අරහත්‌තං පන පත්‌වා සත්‌ථාරං ථොමෙන්‌තො –

    Arahattaṃ pana patvā satthāraṃ thomento –

    94.

    94.

    ‘‘නමො හි තස්‌ස භගවතො, සක්‍යපුත්‌තස්‌ස සිරීමතො;

    ‘‘Namo hi tassa bhagavato, sakyaputtassa sirīmato;

    තෙනායං අග්‌ගප්‌පත්‌තෙන, අග්‌ගධම්‌මො සුදෙසිතො’’ති. – ගාථං අභාසි;

    Tenāyaṃ aggappattena, aggadhammo sudesito’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    තත්‌ථ නමොති නමක්‌කාරො. හීති නිපාතමත්‌තං. තස්‌සාති යො සො භගවා සමත්‌තිංසපාරමියො පූරෙත්‌වා සබ්‌බකිලෙසෙ භඤ්‌ජිත්‌වා අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං අභිසම්‌බුද්‌ධො, සක්‍යරාජස්‌ස පුත්‌තොති සක්‍යපුත්‌තො. අනඤ්‌ඤසාධාරණාය පුඤ්‌ඤසම්‌පත්‌තියා ච සම්‌භාවිතො උත්‌තමාය රූපකායසිරියා ධම්‌මකායසිරියා ච සමන්‌නාගතත්‌තා සිරීමා, තස්‌ස භගවතො සක්‍යපුත්‌තස්‌ස සිරීමතො නමො අත්‌ථු, තං නමාමීති අත්‌ථො. තෙනාති තෙන භගවතා. අයන්‌ති තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස අත්‌තනො පච්‌චක්‌ඛතාය වදති. අග්‌ගප්‌පත්‌තෙනාති අග්‌ගං සබ්‌බඤ්‌ඤුතං, සබ්‌බෙහි වා ගුණෙහි අග්‌ගභාවං සෙට්‌ඨභාවං පත්‌තෙන. අග්‌ගධම්‌මොති අග්‌ගො උත්‌තමො නවවිධලොකුත්‌තරො ධම්‌මො සුට්‌ඨු අවිපරීතං දෙසිතො පවෙදිතොති.

    Tattha namoti namakkāro. ti nipātamattaṃ. Tassāti yo so bhagavā samattiṃsapāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, sakyarājassa puttoti sakyaputto. Anaññasādhāraṇāya puññasampattiyā ca sambhāvito uttamāya rūpakāyasiriyā dhammakāyasiriyā ca samannāgatattā sirīmā, tassa bhagavato sakyaputtassa sirīmato namo atthu, taṃ namāmīti attho. Tenāti tena bhagavatā. Ayanti tassa dhammassa attano paccakkhatāya vadati. Aggappattenāti aggaṃ sabbaññutaṃ, sabbehi vā guṇehi aggabhāvaṃ seṭṭhabhāvaṃ pattena. Aggadhammoti aggo uttamo navavidhalokuttaro dhammo suṭṭhu aviparītaṃ desito paveditoti.

    මෙත්‌තජිත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Mettajittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 4. මෙත්‌තජිත්‌ථෙරගාථා • 4. Mettajittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact