| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၂. မောဠိယဖဂ္ဂုနသုတ္တံ
2. Moḷiyaphaggunasuttaṃ
၁၂. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘စတ္တာရောမေ , ဘိက္ခဝေ, အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝာ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံ ဝာ အနုဂ္ဂဟာယ။ ကတမေ စတ္တာရော? ကဗဠီကာရော အာဟာရော – ဩဠာရိကော ဝာ သုခုမော ဝာ, ဖသ္သော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝာ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံ ဝာ အနုဂ္ဂဟာယာ’’တိ။
12. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘cattārome , bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro – oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāyā’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ မောဠိယဖဂ္ဂုနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဝိညာဏာဟာရံ အာဟာရေတီ’’တိ? ‘‘နော ကလ္လော ပဉ္ဟော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘‘အာဟာရေတီ’တိ အဟံ န ဝဒာမိ။ ‘အာဟာရေတီ’တိ စာဟံ ဝဒေယ္ယံ, တတ္ရသ္သ ကလ္လော ပဉ္ဟော – ‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, အာဟာရေတီ’တိ ? ဧဝံ စာဟံ န ဝဒာမိ။ ဧဝံ မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိသ္သ နု ခော, ဘန္တေ, ဝိညာဏာဟာရော’တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉ္ဟော။ တတ္ရ ကလ္လံ ဝေယ္ယာကရဏံ – ‘ဝိညာဏာဟာရော အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ ပစ္စယော, တသ္မိံ ဘူတေ သတိ သဠာယတနံ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖသ္သော’’’တိ။
Evaṃ vutte, āyasmā moḷiyaphagguno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, viññāṇāhāraṃ āhāretī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘āhāretī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Āhāretī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, āhāretī’ti ? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kissa nu kho, bhante, viññāṇāhāro’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘viññāṇāhāro āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā paccayo, tasmiṃ bhūte sati saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso’’’ti.
‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဖုသတီ’’တိ? ‘‘နော ကလ္လော ပဉ္ဟော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘‘ဖုသတီ’တိ အဟံ န ဝဒာမိ။ ‘ဖုသတီ’တိ စာဟံ ဝဒေယ္ယံ, တတ္ရသ္သ ကလ္လော ပဉ္ဟော – ‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဖုသတီ’တိ? ဧဝံ စာဟံ န ဝဒာမိ။ ဧဝံ မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံပစ္စယာ နု ခော, ဘန္တေ, ဖသ္သော’တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉ္ဟော။ တတ္ရ ကလ္လံ ဝေယ္ယာကရဏံ – ‘သဠာယတနပစ္စယာ ဖသ္သော, ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ’’’တိ။
‘‘Ko nu kho, bhante, phusatī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘phusatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Phusatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, phusatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, phasso’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā’’’ti.
‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဝေဒယတီ’’တိ 1? ‘‘နော ကလ္လော ပဉ္ဟော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘‘ဝေဒယတီ’တိ အဟံ န ဝဒာမိ။ ‘ဝေဒယတီ’တိ စာဟံ ဝဒေယ္ယံ, တတ္ရသ္သ ကလ္လော ပဉ္ဟော – ‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဝေဒယတီ’တိ? ဧဝံ စာဟံ န ဝဒာမိ။ ဧဝံ မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံပစ္စယာ နု ခော, ဘန္တေ, ဝေဒနာ’တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉ္ဟော။ တတ္ရ ကလ္လံ ဝေယ္ယာကရဏံ – ‘ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏ္ဟာ’’’တိ။
‘‘Ko nu kho, bhante, vedayatī’’ti 2? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘vedayatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Vedayatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, vedayatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, vedanā’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā’’’ti.
‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, တသတီ’’တိ 3? ‘‘နော ကလ္လော ပဉ္ဟော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘‘တသတီ’တိ အဟံ န ဝဒာမိ ။ ‘တသတီ’တိ စာဟံ ဝဒေယ္ယံ, တတ္ရသ္သ ကလ္လော ပဉ္ဟော – ‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, တသတီ’တိ? ဧဝံ စာဟံ န ဝဒာမိ။ ဧဝံ မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံပစ္စယာ နု ခော, ဘန္တေ, တဏ္ဟာ’တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉ္ဟော။ တတ္ရ ကလ္လံ ဝေယ္ယာကရဏံ – ‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏ္ဟာ, တဏ္ဟာပစ္စယာ ဥပာဒာန’’’န္တိ။
‘‘Ko nu kho, bhante, tasatī’’ti 4? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘tasatī’ti ahaṃ na vadāmi . ‘Tasatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, tasatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, taṇhā’ti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādāna’’’nti.
‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဥပာဒိယတီ’’တိ? ‘‘နော ကလ္လော ပဉ္ဟော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘‘ဥပာဒိယတီ’တိ အဟံ န ဝဒာမိ။ ‘ဥပာဒိယတီ’တိ စာဟံ ဝဒေယ္ယံ, တတ္ရသ္သ ကလ္လော ပဉ္ဟော – ‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဥပာဒိယတီ’တိ? ဧဝံ စာဟံ န ဝဒာမိ။ ဧဝံ မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံပစ္စယာ နု ခော, ဘန္တေ, ဥပာဒာန’န္တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉ္ဟော။ တတ္ရ ကလ္လံ ဝေယ္ယာကရဏံ – ‘တဏ္ဟာပစ္စယာ ဥပာဒာနံ; ဥပာဒာနပစ္စယာ ဘဝော’တိ။ပေ.။ ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ သမုဒယော ဟောတိ။
‘‘Ko nu kho, bhante, upādiyatī’’ti? ‘‘No kallo pañho’’ti bhagavā avoca – ‘‘‘upādiyatī’ti ahaṃ na vadāmi. ‘Upādiyatī’ti cāhaṃ vadeyyaṃ, tatrassa kallo pañho – ‘ko nu kho, bhante, upādiyatī’ti? Evaṃ cāhaṃ na vadāmi. Evaṃ maṃ avadantaṃ yo evaṃ puccheyya – ‘kiṃpaccayā nu kho, bhante, upādāna’nti, esa kallo pañho. Tatra kallaṃ veyyākaraṇaṃ – ‘taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo’ti…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘ဆန္နံ တ္ဝေဝ, ဖဂ္ဂုန, ဖသ္သာယတနာနံ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ ဖသ္သနိရောဓော; ဖသ္သနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော; ဝေဒနာနိရောဓာ တဏ္ဟာနိရောဓော; တဏ္ဟာနိရောဓာ ဥပာဒာနနိရောဓော; ဥပာဒာနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော; ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော; ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
‘‘Channaṃ tveva, phagguna, phassāyatanānaṃ asesavirāganirodhā phassanirodho; phassanirodhā vedanānirodho; vedanānirodhā taṇhānirodho; taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho; bhavanirodhā jātinirodho; jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၂. မောဠိယဖဂ္ဂုနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၂. မောဠိယဖဂ္ဂုနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Moḷiyaphaggunasuttavaṇṇanā
