Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā

    2. නදීකස්‌සපත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා

    2. Nadīkassapattheraapadānavaṇṇanā

    දුතියාපදානෙ පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතොතිආදිකං ආයස්‌මතො නදීකස්‌සපත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ කුලගෙහෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො එකදිවසං සත්‌ථාරං පිණ්‌ඩාය චරන්‌තං දිස්‌වා පසන්‌නමානසො අත්‌තනා රොපිතස්‌ස අම්‌බරුක්‌ඛස්‌ස පඨමුප්‌පන්‌නං මනොසිලාවණ්‌ණං එකං අම්‌බඵලං අදාසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ මගධරට්‌ඨෙ බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස භාතා හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌තො වයප්‌පත්‌තො නිස්‌සරණජ්‌ඣාසයතාය ඝරාවාසං අනිච්‌ඡන්‌තො තාපසපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා තීහි තාපසසතෙහි සද්‌ධිං නෙරඤ්‌ජරාය නදියා තීරෙ අස්‌සමං මාපෙත්‌වා විහරති. නදීතීරෙ වසනතො කස්‌සපගොත්‌තතාය ච නදීකස්‌සපොති සමඤ්‌ඤා අහොසි. තස්‌ස භගවා සපරිසස්‌ස එහිභික්‌ඛුභාවෙන උපසම්‌පදං අදාසි. සො භගවතො ගයාසීසෙ ආදිත්‌තපරියාය දෙසනාය (මහාව. 54; සං. නි. 4.28) අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨාසි.

    Dutiyāpadāne padumuttarassa bhagavatotiādikaṃ āyasmato nadīkassapattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannamānaso attanā ropitassa ambarukkhassa paṭhamuppannaṃ manosilāvaṇṇaṃ ekaṃ ambaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe brāhmaṇakule uruvelakassapassa bhātā hutvā nibbatto vayappatto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ anicchanto tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā tīhi tāpasasatehi saddhiṃ nerañjarāya nadiyā tīre assamaṃ māpetvā viharati. Nadītīre vasanato kassapagottatāya ca nadīkassapoti samaññā ahosi. Tassa bhagavā saparisassa ehibhikkhubhāvena upasampadaṃ adāsi. So bhagavato gayāsīse ādittapariyāya desanāya (mahāva. 54; saṃ. ni. 4.28) arahatte patiṭṭhāsi.

    තත්‍රායං අනුපුබ්‌බිකථා – සත්‌ථා යසං කුලපුත්‌තං පබ්‌බාජෙත්‌වා උරුවෙලායං තයො භාතිකජටිලෙ දමෙතුං යෙන උරුවෙලා තදවසරි. තෙන ඛො පන සමයෙන උරුවෙලායං තයො ජටිලා පටිවසන්‌ති උරුවෙලකස්‌සපො නදීකස්‌සපො ගයාකස්‌සපොති, තෙසු උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො පඤ්‌චන්‌නං ජටිලසතානං නායකො හොති විනායකො අග්‌ගො පමුඛො පාමොක්‌ඛො, නදීකස්‌සපො ජටිලො තිණ්‌ණං ජටිලසතානං නායකො හොති විනායකො අග්‌ගො පමුඛො පාමොක්‌ඛො, ගයාකස්‌සපො ජටිලො ද්‌වින්‌නං ජටිලසතානං නායකො හොති විනායකො අග්‌ගො පමුඛො පාමොක්‌ඛො. අථ ඛො භගවා යෙන උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස අස්‌සමො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච – ‘‘සචෙ තෙ, කස්‌සප, අගරු, වසෙය්‍යාම එකරත්‌තං අග්‍යාගාරෙ’’ති. න ඛො මෙ, මහාසමණ, ගරු, චණ්‌ඩෙත්‌ථ නාගරාජා ඉද්‌ධිමා ආසිවිසො ඝොරවිසො, සො තං මා විහෙඨෙසීති. දුතියම්‌පි ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච…පෙ.… තතියම්‌පි…පෙ.… සො තං මා විහෙඨෙසීති. අප්‌පෙව මං න විහෙඨෙය්‍ය, ඉඞ්‌ඝ ත්‌වං, කස්‌සප, අනුජානාහි අග්‍යාගාරන්‌ති . විහර, මහාසමණ, යථාසුඛන්‌ති. අථ ඛො භගවා අග්‍යාගාරං පවිසිත්‌වා තිණසන්‌ථාරකං පඤ්‌ඤපෙත්‌වා නිසීදි පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා.

    Tatrāyaṃ anupubbikathā – satthā yasaṃ kulaputtaṃ pabbājetvā uruvelāyaṃ tayo bhātikajaṭile dametuṃ yena uruvelā tadavasari. Tena kho pana samayena uruvelāyaṃ tayo jaṭilā paṭivasanti uruvelakassapo nadīkassapo gayākassapoti, tesu uruvelakassapo jaṭilo pañcannaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho, nadīkassapo jaṭilo tiṇṇaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho, gayākassapo jaṭilo dvinnaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako hoti vināyako aggo pamukho pāmokkho. Atha kho bhagavā yena uruvelakassapassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘sace te, kassapa, agaru, vaseyyāma ekarattaṃ agyāgāre’’ti. Na kho me, mahāsamaṇa, garu, caṇḍettha nāgarājā iddhimā āsiviso ghoraviso, so taṃ mā viheṭhesīti. Dutiyampi kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca…pe… tatiyampi…pe… so taṃ mā viheṭhesīti. Appeva maṃ na viheṭheyya, iṅgha tvaṃ, kassapa, anujānāhi agyāgāranti . Vihara, mahāsamaṇa, yathāsukhanti. Atha kho bhagavā agyāgāraṃ pavisitvā tiṇasanthārakaṃ paññapetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.

    අද්‌දසා ඛො සො නාගො භගවන්‌තං පවිට්‌ඨං, දිස්‌වා දුම්‌මනො පධූපායි. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘යංනූනාහං ඉමස්‌ස නාගස්‌ස අනුපහච්‌ච ඡවිඤ්‌ච චම්‌මඤ්‌ච මංසඤ්‌ච න්‌හාරුඤ්‌ච අට්‌ඨිඤ්‌ච අට්‌ඨිමිඤ්‌ජඤ්‌ච තෙජසා තෙජං පරියාදියෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා තථාරූපං ඉද්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරං අභිසඞ්‌ඛරිත්‌වා පධූපායි. අථ ඛො සො නාගො මක්‌ඛං අසහමානො පජ්‌ජලි. භගවාපි තෙජොධාතුං සමාපජ්‌ජිත්‌වා පජ්‌ජලි. උභින්‌නං සජොතිභූතානං අග්‍යාගාරං ආදිත්‌තං විය හොති සම්‌පජ්‌ජලිතං සජොතිභූතං. අථ ඛො තෙ ජටිලා අග්‍යාගාරං පරිවාරෙත්‌වා එවමාහංසු – ‘‘අභිරූපො වත, භො, මහාසමණො නාගෙන විහෙඨියතී’’ති. අථ ඛො භගවා තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන තස්‌ස නාගස්‌ස අනුපහච්‌ච ඡවිඤ්‌ච චම්‌මඤ්‌ච මංසඤ්‌ච න්‌හාරුඤ්‌ච අට්‌ඨිඤ්‌ච අට්‌ඨිමිඤ්‌ජඤ්‌ච තෙජසා තෙජං පරියාදියිත්‌වා පත්‌තෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස දස්‌සෙසි – ‘‘අයං තෙ, කස්‌සප, නාගො පරියාදින්‌නො අස්‌ස තෙජසා තෙජො’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම චණ්‌ඩස්‌ස නාගරාජස්‌ස ඉද්‌ධිමතො ආසිවිසස්‌ස ඝොරවිසස්‌ස තෙජසා තෙජං පරියාදියිස්‌සති, න ත්‌වෙව ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Addasā kho so nāgo bhagavantaṃ paviṭṭhaṃ, disvā dummano padhūpāyi. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ imassa nāgassa anupahacca chaviñca cammañca maṃsañca nhāruñca aṭṭhiñca aṭṭhimiñjañca tejasā tejaṃ pariyādiyeyya’’nti. Atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā padhūpāyi. Atha kho so nāgo makkhaṃ asahamāno pajjali. Bhagavāpi tejodhātuṃ samāpajjitvā pajjali. Ubhinnaṃ sajotibhūtānaṃ agyāgāraṃ ādittaṃ viya hoti sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Atha kho te jaṭilā agyāgāraṃ parivāretvā evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vata, bho, mahāsamaṇo nāgena viheṭhiyatī’’ti. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena tassa nāgassa anupahacca chaviñca cammañca maṃsañca nhāruñca aṭṭhiñca aṭṭhimiñjañca tejasā tejaṃ pariyādiyitvā patte pakkhipitvā uruvelakassapassa jaṭilassa dassesi – ‘‘ayaṃ te, kassapa, nāgo pariyādinno assa tejasā tejo’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma caṇḍassa nāgarājassa iddhimato āsivisassa ghoravisassa tejasā tejaṃ pariyādiyissati, na tveva kho arahā yathā aha’’nti.

    ‘‘නෙරඤ්‌ජරායං භගවා, උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං අවොච;

    ‘‘Nerañjarāyaṃ bhagavā, uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ avoca;

    සචෙ තෙ කස්‌සප අගරු, විහරෙමු අජ්‌ජණ්‌හො අග්‌ගිසාලම්‌හී’’ති.

    Sace te kassapa agaru, viharemu ajjaṇho aggisālamhī’’ti.

    ‘‘න ඛො මෙ මහාසමණ ගරු, ඵාසුකාමොව තං නිවාරෙමි;

    ‘‘Na kho me mahāsamaṇa garu, phāsukāmova taṃ nivāremi;

    චණ්‌ඩෙත්‌ථ නාගරාජා, ඉද්‌ධිමා ආසිවිසො ඝොරවිසො;

    Caṇḍettha nāgarājā, iddhimā āsiviso ghoraviso;

    සො තං මා විහෙඨෙසී’’ති.

    So taṃ mā viheṭhesī’’ti.

    ‘‘අප්‌පෙව මං න විහෙඨෙය්‍ය, ඉඞ්‌ඝ ත්‌වං කස්‌සප අනුජානාහි අග්‍යාගාරන්‌ති;

    ‘‘Appeva maṃ na viheṭheyya, iṅgha tvaṃ kassapa anujānāhi agyāgāranti;

    දින්‌නන්‌ති නං විදිත්‌වා, අභීතො පාවිසි භයමතීතො.

    Dinnanti naṃ viditvā, abhīto pāvisi bhayamatīto.

    ‘‘දිස්‌වා ඉසිං පවිට්‌ඨං, අහිනාගො දුම්‌මනො පධූපායි;

    ‘‘Disvā isiṃ paviṭṭhaṃ, ahināgo dummano padhūpāyi;

    සුමනමනසො අධිමනො, මනුස්‌සනාගොපි තත්‌ථ පධූපායි.

    Sumanamanaso adhimano, manussanāgopi tattha padhūpāyi.

    ‘‘මක්‌ඛඤ්‌ච අසහමානො, අහිනාගො පාවකොව පජ්‌ජලි;

    ‘‘Makkhañca asahamāno, ahināgo pāvakova pajjali;

    තෙජොධාතුසුකුසලො, මනුස්‌සනාගොපි තත්‌ථ පජ්‌ජලි.

    Tejodhātusukusalo, manussanāgopi tattha pajjali.

    ‘‘උභින්‌නං සජොතිභූතානං,

    ‘‘Ubhinnaṃ sajotibhūtānaṃ,

    අග්‍යාගාරං ආදිත්‌තං හොති සම්‌පජ්‌ජලිතං සජොතිභූතං;

    Agyāgāraṃ ādittaṃ hoti sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ;

    උදිච්‌ඡරෙ ජටිලා, අභිරූපො වත භො මහාසමණො;

    Udicchare jaṭilā, abhirūpo vata bho mahāsamaṇo;

    නාගෙන විහෙඨියතීති භණන්‌ති.

    Nāgena viheṭhiyatīti bhaṇanti.

    ‘‘අථ තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන, හතා නාගස්‌ස අච්‌චියො හොන්‌ති;

    ‘‘Atha tassā rattiyā accayena, hatā nāgassa acciyo honti;

    ඉද්‌ධිමතො පන ඨිතා, අනෙකවණ්‌ණා අච්‌චියො හොන්‌ති.

    Iddhimato pana ṭhitā, anekavaṇṇā acciyo honti.

    ‘‘නීලා අථ ලොහිතිකා, මඤ්‌ජිට්‌ඨා පීතකා ඵලිකවණ්‌ණායො;

    ‘‘Nīlā atha lohitikā, mañjiṭṭhā pītakā phalikavaṇṇāyo;

    අඞ්‌ගීරසස්‌ස කායෙ, අනෙකවණ්‌ණා අච්‌චියො හොන්‌ති.

    Aṅgīrasassa kāye, anekavaṇṇā acciyo honti.

    ‘‘පත්‌තම්‌හි ඔදහිත්‌වා, අහිනාගං බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස දස්‌සෙසි;

    ‘‘Pattamhi odahitvā, ahināgaṃ brāhmaṇassa dassesi;

    අයං තෙ කස්‌සප නාගො, පරියාදින්‌නො අස්‌ස තෙජසා තෙජො’’ති.

    Ayaṃ te kassapa nāgo, pariyādinno assa tejasā tejo’’ti.

    අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො භගවතො ඉමිනා ඉද්‌ධිපාටිහාරියෙන අභිප්‌පසන්‌නො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉධෙව, මහාසමණ, විහර, අහං තෙ ධුවභත්‌තෙනා’’ති.

    Atha kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavato iminā iddhipāṭihāriyena abhippasanno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idheva, mahāsamaṇa, vihara, ahaṃ te dhuvabhattenā’’ti.

    පඨමං පාටිහාරියං.

    Paṭhamaṃ pāṭihāriyaṃ.

    අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස අස්‌සමස්‌ස අවිදූරෙ අඤ්‌ඤතරස්‌මිං වනසණ්‌ඩෙ විහාසි. අථ ඛො චත්‌තාරො මහාරාජානො අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා චතුද්‌දිසා අට්‌ඨංසු සෙය්‍යථාපි මහන්‌තා අග්‌ගික්‌ඛන්‌ධා. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌තං, තෙ නු ඛො තෙ, මහාසමණ, අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන ත්‌වං තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං අභිවාදෙත්‌වා චතුද්‌දිසා අට්‌ඨංසු සෙය්‍යථාපි මහන්‌තා අග්‌ගික්‌ඛන්‌ධා’’ති. එතෙ ඛො, කස්‌සප, චත්‌තාරො මහාරාජානො යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමිංසු ධම්‌මස්‌සවනායාති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම චත්‌තාරොපි මහාරාජානො උපසඞ්‌කමිස්‌සන්‌ති ධම්‌මස්‌සවනාය, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති . අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa assamassa avidūre aññatarasmiṃ vanasaṇḍe vihāsi. Atha kho cattāro mahārājāno abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā catuddisā aṭṭhaṃsu seyyathāpi mahantā aggikkhandhā. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, te nu kho te, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā catuddisā aṭṭhaṃsu seyyathāpi mahantā aggikkhandhā’’ti. Ete kho, kassapa, cattāro mahārājāno yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma cattāropi mahārājāno upasaṅkamissanti dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti . Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    දුතියං පාටිහාරියං.

    Dutiyaṃ pāṭihāriyaṃ.

    අථ ඛො සක්‌කො දෙවානමින්‌දො අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි සෙය්‍යථාපි මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො පුරිමාහි වණ්‌ණනිභාහි අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො ච. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌තං, කො නු ඛො සො, මහාසමණ, අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන ත්‌වං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි සෙය්‍යථාපි මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො පුරිමාහි වණ්‌ණනිභාහි අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති. එසො ඛො, කස්‌සප, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමි ධම්‌මස්‌සවනායාති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම සක්‌කොපි දෙවානමින්‌දො උපසඞ්‌කමිස්‌සති ධම්‌මස්‌සවනාය, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති . අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Atha kho sakko devānamindo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro ca. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, ko nu kho so, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. Eso kho, kassapa, sakko devānamindo yenāhaṃ tenupasaṅkami dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma sakkopi devānamindo upasaṅkamissati dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti . Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    තතියං පාටිහාරියං.

    Tatiyaṃ pāṭihāriyaṃ.

    අථ ඛො බ්‍රහ්‌මා සහම්‌පති අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි සෙය්‍යථාපි මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො පුරිමාහි වණ්‌ණනිභාහි අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො ච. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌තං, කො නු ඛො සො, මහාසමණ, අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං වනසණ්‌ඩං ඔභාසෙත්‌වා යෙන ත්‌වං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි සෙය්‍යථාපි මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො පුරිමාහි වණ්‌ණනිභාහි අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති. එසො ඛො, කස්‌සප, බ්‍රහ්‌මා සහම්‌පති යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමි ධම්‌මස්‌සවනායාති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම බ්‍රහ්‌මාපි සහම්‌පති උපසඞ්‌කමිස්‌සති ධම්‌මස්‌සවනාය, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro ca. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, ko nu kho so, mahāsamaṇa, abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ vanasaṇḍaṃ obhāsetvā yena tvaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi seyyathāpi mahāaggikkhandho purimāhi vaṇṇanibhāhi abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. Eso kho, kassapa, brahmā sahampati yenāhaṃ tenupasaṅkami dhammassavanāyāti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma brahmāpi sahampati upasaṅkamissati dhammassavanāya, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    චතුත්‌ථං පාටිහාරියං.

    Catutthaṃ pāṭihāriyaṃ.

    තෙන ඛො පන සමයෙන උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස මහායඤ්‌ඤො පච්‌චුපට්‌ඨිතො හොති, කෙවලකප්‌පා ච අඞ්‌ගමගධා පහූතං ඛාදනීයං භොජනීයං ආදාය අභික්‌කමිතුකාමා හොන්‌ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘එතරහි ඛො මෙ මහායඤ්‌ඤො පච්‌චුපට්‌ඨිතො, කෙවලකප්‌පා ච අඞ්‌ගමගධා පහූතං ඛාදනීයං භොජනීයං ආදාය අභික්‌කමිස්‌සන්‌ති, සචෙ මහාසමණො මහාජනකායෙ ඉද්‌ධිපාටිහාරියං කරිස්‌සති, මහාසමණස්‌ස ලාභසක්‌කාරො අභිවඩ්‌ඪිස්‌සති, මම ලාභසක්‌කාරො පරිහායිස්‌සති, අහො නූන මහාසමණො ස්‌වාතනාය නාගච්‌ඡෙය්‍යා’’ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය උත්‌තරකුරුං ගන්‌ත්‌වා තතො පිණ්‌ඩපාතං ආහරිත්‌වා අනොතත්‌තදහෙ පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා තත්‌ථෙව දිවාවිහාරං අකාසි. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌තං, කිං නු ඛො, මහාසමණ, හිය්‍යො නාගමාසි, අපිච මයං තං සරාම, ‘කිං නු ඛො මහාසමණො නාගච්‌ඡතී’ති, ඛාදනීයස්‌ස ච භොජනීයස්‌ස ච තෙ පටිවීසො ඨපිතො’’ති. නනු තෙ, කස්‌සප, එතදහොසි – ‘‘එතරහි ඛො මෙ මහායඤ්‌ඤො පච්‌චුපට්‌ඨිතො කෙවලකප්‌පා ච අඞ්‌ගමගධා පහූතං ඛාදනීයං භොජනීයං ආදාය අභික්‌කමිස්‌සන්‌ති, සචෙ මහාසමණො මහාජනකායෙ ඉද්‌ධිපාටිහාරියං කරිස්‌සති, මහාසමණස්‌ස ලාභසක්‌කාරො අභිවඩ්‌ඪිස්‌සති, මම ලාභසක්‌කාරො පරිහායිස්‌සති, අහො නූන මහාසමණො ස්‌වාතනාය නාගච්‌ඡෙය්‍යා’’ති, සො ඛො අහං, කස්‌සප, තව චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය උත්‌තරකුරුං ගන්‌ත්‌වා තතො පිණ්‌ඩපාතං ආහරිත්‌වා අනොතත්‌තදහෙ පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා තත්‌ථෙව දිවාවිහාරං අකාසින්‌ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම චෙතසාපි චිත්‌තං පජානිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Tena kho pana samayena uruvelakassapassa jaṭilassa mahāyañño paccupaṭṭhito hoti, kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamitukāmā honti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘etarahi kho me mahāyañño paccupaṭṭhito, kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamissanti, sace mahāsamaṇo mahājanakāye iddhipāṭihāriyaṃ karissati, mahāsamaṇassa lābhasakkāro abhivaḍḍhissati, mama lābhasakkāro parihāyissati, aho nūna mahāsamaṇo svātanāya nāgaccheyyā’’ti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa cetasā cetoparivitakkamaññāya uttarakuruṃ gantvā tato piṇḍapātaṃ āharitvā anotattadahe paribhuñjitvā tattheva divāvihāraṃ akāsi. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, kiṃ nu kho, mahāsamaṇa, hiyyo nāgamāsi, apica mayaṃ taṃ sarāma, ‘kiṃ nu kho mahāsamaṇo nāgacchatī’ti, khādanīyassa ca bhojanīyassa ca te paṭivīso ṭhapito’’ti. Nanu te, kassapa, etadahosi – ‘‘etarahi kho me mahāyañño paccupaṭṭhito kevalakappā ca aṅgamagadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamissanti, sace mahāsamaṇo mahājanakāye iddhipāṭihāriyaṃ karissati, mahāsamaṇassa lābhasakkāro abhivaḍḍhissati, mama lābhasakkāro parihāyissati, aho nūna mahāsamaṇo svātanāya nāgaccheyyā’’ti, so kho ahaṃ, kassapa, tava cetasā cetoparivitakkamaññāya uttarakuruṃ gantvā tato piṇḍapātaṃ āharitvā anotattadahe paribhuñjitvā tattheva divāvihāraṃ akāsinti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma cetasāpi cittaṃ pajānissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    පඤ්‌චමං පාටිහාරියං.

    Pañcamaṃ pāṭihāriyaṃ.

    තෙන ඛො පන සමයෙන භගවතො පංසුකූලං උප්‌පන්‌නං හොති. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘කත්‌ථ නු ඛො අහං පංසුකූලං ධොවෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො සක්‌කො දෙවානමින්‌දො භගවතො චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය පාණිනා පොක්‌ඛරණිං ඛණිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං ධොවතූ’’ති. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං පංසුකූලං පරිමද්‌දෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො සක්‌කො දෙවානමින්‌දො භගවතො චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය මහතිං සිලං උපනික්‌ඛිපි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං පරිමද්‌දතූ’’ති. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං ආලම්‌බිත්‌වා උත්‌තරෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො කකුධෙ අධිවත්‌ථා දෙවතා භගවතො චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය සාඛං ඔනාමෙසි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, ආලම්‌බිත්‌වා උත්‌තරතූ’’ති. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං පංසුකූලං විස්‌සජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො සක්‌කො දෙවානමින්‌දො භගවතො චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය මහතිං සිලං උපනික්‌ඛිපි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං විස්‌සජ්‌ජෙතූ’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌තං, කිං නු ඛො, මහාසමණ, නායං පුබ්‌බෙ ඉධ පොක්‌ඛරණී සායං ඉධ පොක්‌ඛරණී, නයිමා සිලා පුබ්‌බෙ උපනික්‌ඛිත්‌තා, කෙනිමා සිලා උපනික්‌ඛිත්‌තා, නයිමස්‌ස කකුධස්‌ස පුබ්‌බෙ සාඛා ඔනතා, සායං සාඛා ඔනතා’’ති? ඉධ මෙ, කස්‌සප, පංසුකූලං උප්‌පන්‌නං අහොසි, තස්‌ස මය්‌හං, කස්‌සප, එතදහොසි – ‘‘කත්‌ථ නු ඛො අහං පංසුකූලං ධොවෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො, කස්‌සප, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො මම චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය පාණිනා පොක්‌ඛරණිං ඛණිත්‌වා මං එතදවොච – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං ධොවතූ’’ති. සායං, කස්‌සප, අමනුස්‌සෙන පාණිනා ඛණිතා පොක්‌ඛරණී. තස්‌ස මය්‌හං, කස්‌සප, එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං පංසුකූලං පරිමද්‌දෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො, කස්‌සප, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො මම චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය මහතිං සිලං උපනික්‌ඛිපි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං පරිමද්‌දතූ’’ති? සායං, කස්‌සප, අමනුස්‌සෙන උපනික්‌ඛිත්‌තා සිලා. තස්‌ස මය්‌හං, කස්‌සප, එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං ආලම්‌බිත්‌වා උත්‌තරෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො, කස්‌සප, කකුධෙ අධිවත්‌ථා දෙවතා මම චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය සාඛං ඔනාමෙසි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, ආලම්‌බිත්‌වා උත්‌තරතූ’’ති? ස්‌වායං ආහරහත්‌ථො කකුධො. තස්‌ස මය්‌හං, කස්‌සප, එතදහොසි – ‘‘කිම්‌හි නු ඛො අහං පංසුකූලං විස්‌සජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති? අථ ඛො, කස්‌සප, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො මම චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය මහතිං සිලං උපනික්‌ඛිපි – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ භගවා, පංසුකූලං විස්‌සජ්‌ජෙතූ’’ති? සායං, කස්‌සප, අමනුස්‌සෙන උපනික්‌ඛිත්‌තා සිලාති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො මහාසමණො මහානුභාවො , යත්‍ර හි නාම සක්‌කොපි දෙවානමින්‌දො වෙය්‍යාවච්‌චං කරිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Tena kho pana samayena bhagavato paṃsukūlaṃ uppannaṃ hoti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kattha nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ dhoveyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ dhovatū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ parimaddeyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ parimaddatū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ ālambitvā uttareyya’’nti? Atha kho kakudhe adhivatthā devatā bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya sākhaṃ onāmesi – ‘‘idha, bhante bhagavā, ālambitvā uttaratū’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ vissajjeyya’’nti? Atha kho sakko devānamindo bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ vissajjetū’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhattaṃ, kiṃ nu kho, mahāsamaṇa, nāyaṃ pubbe idha pokkharaṇī sāyaṃ idha pokkharaṇī, nayimā silā pubbe upanikkhittā, kenimā silā upanikkhittā, nayimassa kakudhassa pubbe sākhā onatā, sāyaṃ sākhā onatā’’ti? Idha me, kassapa, paṃsukūlaṃ uppannaṃ ahosi, tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kattha nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ dhoveyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā maṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ dhovatū’’ti. Sāyaṃ, kassapa, amanussena pāṇinā khaṇitā pokkharaṇī. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ parimaddeyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ parimaddatū’’ti? Sāyaṃ, kassapa, amanussena upanikkhittā silā. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ ālambitvā uttareyya’’nti? Atha kho, kassapa, kakudhe adhivatthā devatā mama cetasā cetoparivitakkamaññāya sākhaṃ onāmesi – ‘‘idha, bhante bhagavā, ālambitvā uttaratū’’ti? Svāyaṃ āharahattho kakudho. Tassa mayhaṃ, kassapa, etadahosi – ‘‘kimhi nu kho ahaṃ paṃsukūlaṃ vissajjeyya’’nti? Atha kho, kassapa, sakko devānamindo mama cetasā cetoparivitakkamaññāya mahatiṃ silaṃ upanikkhipi – ‘‘idha, bhante bhagavā, paṃsukūlaṃ vissajjetū’’ti? Sāyaṃ, kassapa, amanussena upanikkhittā silāti. Atha kho uruvelakassapassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko mahāsamaṇo mahānubhāvo , yatra hi nāma sakkopi devānamindo veyyāvaccaṃ karissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො කාලං ආරොචෙසි – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’’න්‌ති. ‘‘ගච්‌ඡ ත්‌වං, කස්‌සප, ආයාමහ’’න්‌ති උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං උය්‍යොජෙත්‌වා යාය ජම්‌බුයා ජම්‌බුදීපො පඤ්‌ඤායති, තතො ඵලං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසීදි. අද්‌දසා ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො භගවන්‌තං අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නං, දිස්‌වාන භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කතමෙන ත්‌වං, මහාසමණ, මග්‌ගෙන ආගතො, අහං තයා පඨමතරං පක්‌කන්‌තො, සො ත්‌වං පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නො’’ති? ‘‘ඉධාහං, කස්‌සප, තං උය්‍යොජෙත්‌වා යාය ජම්‌බුයා ජම්‌බුදීපො පඤ්‌ඤායති, තතො ඵලං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නො. ඉදං ඛො, කස්‌සප, ජම්‌බුඵලං වණ්‌ණසම්‌පන්‌නං ගන්‌ධසම්‌පන්‌නං රසසම්‌පන්‌නං, සචෙ ආකඞ්‌ඛසි පරිභුඤ්‌ජා’’ති. ‘‘අලං, මහාසමණ, ත්‌වංයෙව තං අරහසි, ත්‌වංයෙව තං පරිභුඤ්‌ජා’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම මං පඨමතරං උය්‍යොජෙත්‌වා යාය ජම්‌බුයා ජම්‌බුදීපො පඤ්‌ඤායති, තතො ඵලං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසීදිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස භත්‌තං භුඤ්‌ජිත්‌වා තස්‌මිංයෙව වනසණ්‌ඩෙ විහාසි.

    Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Gaccha tvaṃ, kassapa, āyāmaha’’nti uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ agyāgāre nisinnaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘katamena tvaṃ, mahāsamaṇa, maggena āgato, ahaṃ tayā paṭhamataraṃ pakkanto, so tvaṃ paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, kassapa, taṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno. Idaṃ kho, kassapa, jambuphalaṃ vaṇṇasampannaṃ gandhasampannaṃ rasasampannaṃ, sace ākaṅkhasi paribhuñjā’’ti. ‘‘Alaṃ, mahāsamaṇa, tvaṃyeva taṃ arahasi, tvaṃyeva taṃ paribhuñjā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma maṃ paṭhamataraṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tato phalaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapassa jaṭilassa bhattaṃ bhuñjitvā tasmiṃyeva vanasaṇḍe vihāsi.

    අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො කාලං ආරොචෙසි – ‘‘කාලො, මහාසමණ, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’’න්‌ති. ‘‘ගච්‌ඡ ත්‌වං, කස්‌සප, ආයාමහ’’න්‌ති උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං උය්‍යොජෙත්‌වා යාය ජම්‌බුයා ජම්‌බුදීපො පඤ්‌ඤායති, තස්‌සා අවිදූරෙ අම්‌බො…පෙ.… තස්‌සා අවිදූරෙ ආමලකී…පෙ.… තස්‌සා අවිදූරෙ හරීතකී…පෙ.… තාවතිංසං ගන්‌ත්‌වා පාරිච්‌ඡත්‌තකපුප්‌ඵං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසීදි. අද්‌දසා ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො භගවන්‌තං අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නං, දිස්‌වාන භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කතමෙන ත්‌වං, මහාසමණ, මග්‌ගෙන ආගතො, අහං තයා පඨමතරං පක්‌කන්‌තො, සො ත්‌වං පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නො’’ති? ‘‘ඉධාහං, කස්‌සප, තං උය්‍යොජෙත්‌වා තාවතිංසං ගන්‌ත්‌වා පාරිච්‌ඡත්‌තකපුප්‌ඵං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසින්‌නො. ඉදං ඛො, කස්‌සප, පාරිච්‌ඡත්‌තකපුප්‌ඵං වණ්‌ණසම්‌පන්‌නං ගන්‌ධසම්‌පන්‌නං, සචෙ ආකඞ්‌ඛසි ගණ්‌හා’’ති . ‘‘අලං, මහාසමණ, ත්‌වංයෙව තං අරහසි, ත්‌වංයෙව තං ගණ්‌හා’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම මං පඨමතරං උය්‍යොජෙත්‌වා තාවතිංසං ගන්‌ත්‌වා පාරිච්‌ඡත්‌තකපුප්‌ඵං ගහෙත්‌වා පඨමතරං ආගන්‌ත්‌වා අග්‍යාගාරෙ නිසීදිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Atha kho uruvelakassapo jaṭilo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, mahāsamaṇa, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Gaccha tvaṃ, kassapa, āyāmaha’’nti uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ uyyojetvā yāya jambuyā jambudīpo paññāyati, tassā avidūre ambo…pe… tassā avidūre āmalakī…pe… tassā avidūre harītakī…pe… tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ agyāgāre nisinnaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘katamena tvaṃ, mahāsamaṇa, maggena āgato, ahaṃ tayā paṭhamataraṃ pakkanto, so tvaṃ paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, kassapa, taṃ uyyojetvā tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisinno. Idaṃ kho, kassapa, pāricchattakapupphaṃ vaṇṇasampannaṃ gandhasampannaṃ, sace ākaṅkhasi gaṇhā’’ti . ‘‘Alaṃ, mahāsamaṇa, tvaṃyeva taṃ arahasi, tvaṃyeva taṃ gaṇhā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma maṃ paṭhamataraṃ uyyojetvā tāvatiṃsaṃ gantvā pāricchattakapupphaṃ gahetvā paṭhamataraṃ āgantvā agyāgāre nisīdissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    තෙන ඛො පන සමයෙන තෙ ජටිලා අග්‌ගිං පරිචරිතුකාමා න සක්‌කොන්‌ති කට්‌ඨානි ඵාලෙතුං. අථ ඛො තෙසං ජටිලානං එතදහොසි – ‘‘නිස්‌සංසයං ඛො මහාසමණස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවො යථා මයං න සක්‌කොම කට්‌ඨානි ඵාලෙතු’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච – ‘‘ඵාලියන්‌තු, කස්‌සප, කට්‌ඨානී’’ති. ‘‘ඵාලියන්‌තු, මහාසමණා’’ති. සකිදෙව පඤ්‌ච කට්‌ඨසතානි ඵාලියිංසු. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම කට්‌ඨානිපි ඵාලියිස්‌සන්‌ති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritukāmā na sakkonti kaṭṭhāni phāletuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma kaṭṭhāni phāletu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘phāliyantu, kassapa, kaṭṭhānī’’ti. ‘‘Phāliyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca kaṭṭhasatāni phāliyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma kaṭṭhānipi phāliyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    තෙන ඛො පන සමයෙන තෙ ජටිලා අග්‌ගිං පරිචරිතුකාමා න සක්‌කොන්‌ති අග්‌ගිං උජ්‌ජලෙතුං. අථ ඛො තෙසං ජටිලානං එතදහොසි – ‘‘නිස්‌සංසයං ඛො මහාසමණස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවො යථා මයං න සක්‌කොම අග්‌ගිං උජ්‌ජලෙතු’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච – ‘‘උජ්‌ජලියන්‌තු, කස්‌සප, අග්‌ගී’’ති. ‘‘උජ්‌ජලියන්‌තු, මහාසමණා’’ති. සකිදෙව පඤ්‌ච අග්‌ගිසතානි උජ්‌ජලියිංසු. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම අග්‌ගීපි උජ්‌ජලියිස්‌සන්‌ති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritukāmā na sakkonti aggiṃ ujjaletuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma aggiṃ ujjaletu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘ujjaliyantu, kassapa, aggī’’ti. ‘‘Ujjaliyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca aggisatāni ujjaliyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma aggīpi ujjaliyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    තෙන ඛො පන සමයෙන තෙ ජටිලා අග්‌ගිං පරිචරිත්‌වා න සක්‌කොන්‌ති අග්‌ගිං විජ්‌ඣාපෙතුං. අථ ඛො තෙසං ජටිලානං එතදහොසි – ‘‘නිස්‌සංසයං ඛො මහාසමණස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවො යථා මයං න සක්‌කොම අග්‌ගිං විජ්‌ඣාපෙතු’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච – ‘‘විජ්‌ඣායන්‌තු, කස්‌සප, අග්‌ගී’’ති. ‘‘විජ්‌ඣායන්‌තු, මහාසමණා’’ති. සකිදෙව පඤ්‌ච අග්‌ගිසතානි විජ්‌ඣායිංසු. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම අග්‌ගීපි විජ්‌ඣායිස්‌සන්‌ති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena te jaṭilā aggiṃ paricaritvā na sakkonti aggiṃ vijjhāpetuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathā mayaṃ na sakkoma aggiṃ vijjhāpetu’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘vijjhāyantu, kassapa, aggī’’ti. ‘‘Vijjhāyantu, mahāsamaṇā’’ti. Sakideva pañca aggisatāni vijjhāyiṃsu. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma aggīpi vijjhāyissanti, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    තෙන ඛො පන සමයෙන තෙ ජටිලා සීතාසු හෙමන්‌තිකාසු රත්‌තීසු අන්‌තරට්‌ඨකාසු හිමපාතසමයෙ නජ්‌ජා නෙරඤ්‌ජරාය උම්‌මුජ්‌ජන්‌තිපි නිමුජ්‌ජන්‌තිපි උම්‌මුජ්‌ජනනිමුජ්‌ජනම්‌පි කරොන්‌ති. අථ ඛො භගවා පඤ්‌චමත්‌තානි මන්‌දාමුඛිසතානි අභිනිම්‌මිනි යත්‌ථ තෙ ජටිලා උත්‌තරිත්‌වා විසිබ්‌බෙසුං. අථ ඛො තෙසං ජටිලානං එතදහොසි – ‘‘නිස්‌සංසයං ඛො මහාසමණස්‌ස ඉද්‌ධානුභාවො යථයිමා මන්‌දාමුඛියො නිම්‌මිතා’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, යත්‍ර හි නාම තාව බහූ මන්‌දාමුඛියොපි අභිනිම්‌මිනිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena te jaṭilā sītāsu hemantikāsu rattīsu antaraṭṭhakāsu himapātasamaye najjā nerañjarāya ummujjantipi nimujjantipi ummujjananimujjanampi karonti. Atha kho bhagavā pañcamattāni mandāmukhisatāni abhinimmini yattha te jaṭilā uttaritvā visibbesuṃ. Atha kho tesaṃ jaṭilānaṃ etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho mahāsamaṇassa iddhānubhāvo yathayimā mandāmukhiyo nimmitā’’ti. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, yatra hi nāma tāva bahū mandāmukhiyopi abhinimminissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    තෙන ඛො පන සමයෙන මහා අකාලමෙඝො පාවස්‌සි, මහා උදකවාහකො සඤ්‌ජායි, යස්‌මිං පදෙසෙ භගවා විහරති සො පදෙසො උදකෙන න ඔත්‌ථටො හොති. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘යංනූනාහං සමන්‌තා උදකං උස්‌සාරෙත්‌වා මජ්‌ඣෙ රෙණුහතාය භූමියා චඞ්‌කමෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා සමන්‌තා උදකං උස්‌සාරෙත්‌වා මජ්‌ඣෙ රෙණුහතාය භූමියා චඞ්‌කමි. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො ‘‘මාහෙව ඛො මහාසමණො උදකෙන වූළ්‌හො අහොසී’’ති නාවාය සම්‌බහුලෙහි ජටිලෙහි සද්‌ධිං යස්‌මිං පදෙසෙ භගවා විහරති, තං පදෙසං අගමාසි. අද්‌දසා ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො භගවන්‌තං සමන්‌තා උදකං උස්‌සාරෙත්‌වා මජ්‌ඣෙ රෙණුහතාය භූමියා චඞ්‌කමන්‌තං, දිස්‌වාන භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉදං නු ත්‌වං, මහාසමණා’’ති. ‘‘අයමහමස්‌මි, කස්‌සපා’’ති භගවා වෙහාසං අබ්‌භුග්‌ගන්‌ත්‌වා නාවාය පච්‌චුට්‌ඨාසි. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපස්‌ස ජටිලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො , යත්‍ර හි නාම උදකම්‌පි න පවාහිස්‌සති, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena mahā akālamegho pāvassi, mahā udakavāhako sañjāyi, yasmiṃ padese bhagavā viharati so padeso udakena na otthaṭo hoti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkameyya’’nti. Atha kho bhagavā samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkami. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo ‘‘māheva kho mahāsamaṇo udakena vūḷho ahosī’’ti nāvāya sambahulehi jaṭilehi saddhiṃ yasmiṃ padese bhagavā viharati, taṃ padesaṃ agamāsi. Addasā kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavantaṃ samantā udakaṃ ussāretvā majjhe reṇuhatāya bhūmiyā caṅkamantaṃ, disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu tvaṃ, mahāsamaṇā’’ti. ‘‘Ayamahamasmi, kassapā’’ti bhagavā vehāsaṃ abbhuggantvā nāvāya paccuṭṭhāsi. Atha kho uruvelakassapassa jaṭilassa etadahosi – ‘‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo , yatra hi nāma udakampi na pavāhissati, na tveva ca kho arahā yathā aha’’nti.

    අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘චිරම්‌පි ඛො ඉමස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස එවං භවිස්‌සති ‘මහිද්‌ධිකො ඛො මහාසමණො මහානුභාවො, න ත්‌වෙව ච ඛො අරහා යථා අහ’න්‌ති, යංනූනාහං ඉමං ජටිලං සංවෙජෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා උරුවෙලකස්‌සපං ජටිලං එතදවොච – ‘‘නෙව ච ඛො ත්‌වං, කස්‌සප, අරහා, නාපි අරහත්‌තමග්‌ගසමාපන්‌නො, සාපි තෙ පටිපදා නත්‌ථි, යාය ත්‌වං අරහා වා අස්‌සසි අරහත්‌තමග්‌ගං වා සමාපන්‌නො’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ලභෙය්‍යාහං, භන්‌තෙ, භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යං උපසම්‌පද’’න්‌ති. ‘‘ත්‌වං ඛොසි, කස්‌සප, පඤ්‌චන්‌නං ජටිලසතානං නායකො විනායකො අග්‌ගො පමුඛො පාමොක්‌ඛො, තෙපි තාව අපලොකෙහි, යථා තෙ මඤ්‌ඤිස්‌සන්‌ති, තථා තෙ කරිස්‌සන්‌තී’’ති. අථ ඛො උරුවෙලකස්‌සපො ජටිලො යෙන තෙ ජටිලා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ ජටිලෙ එතදවොච – ‘‘ඉච්‌ඡාමහං, භො, මහාසමණෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතුං, යථා භවන්‌තො මඤ්‌ඤන්‌ති තථා කරොන්‌තූ’’ති. ‘‘චිරපටිකා මයං, භො, මහාසමණෙ අභිප්‌පසන්‌නා, සචෙ භවං මහාසමණෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සති, සබ්‌බෙව මයං මහාසමණෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සාමා’’ති. අථ ඛො තෙ ජටිලා කෙසමිස්‌සං ජටාමිස්‌සං ඛාරිකාජමිස්‌සං අග්‌ගිහුතමිස්‌සං උදකෙ පවාහෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ලභෙය්‍යාම මයං, භන්‌තෙ, භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යාම උපසම්‌පද’’න්‌ති. ‘‘එථ, භික්‌ඛවො’’ති භගවා අවොච – ‘‘ස්‌වාක්‌ඛාතො ධම්‌මො, චරථ බ්‍රහ්‌මචරියං සම්‌මා දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තකිරියායා’’ති. සාව තෙසං ආයස්‌මන්‌තානං උපසම්‌පදා අහොසි.

    Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘cirampi kho imassa moghapurisassa evaṃ bhavissati ‘mahiddhiko kho mahāsamaṇo mahānubhāvo, na tveva ca kho arahā yathā aha’nti, yaṃnūnāhaṃ imaṃ jaṭilaṃ saṃvejeyya’’nti. Atha kho bhagavā uruvelakassapaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘neva ca kho tvaṃ, kassapa, arahā, nāpi arahattamaggasamāpanno, sāpi te paṭipadā natthi, yāya tvaṃ arahā vā assasi arahattamaggaṃ vā samāpanno’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Tvaṃ khosi, kassapa, pañcannaṃ jaṭilasatānaṃ nāyako vināyako aggo pamukho pāmokkho, tepi tāva apalokehi, yathā te maññissanti, tathā te karissantī’’ti. Atha kho uruvelakassapo jaṭilo yena te jaṭilā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te jaṭile etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bho, mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carituṃ, yathā bhavanto maññanti tathā karontū’’ti. ‘‘Cirapaṭikā mayaṃ, bho, mahāsamaṇe abhippasannā, sace bhavaṃ mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissati, sabbeva mayaṃ mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissāmā’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.

    අද්‌දසා ඛො නදීකස්‌සපො ජටිලො කෙසමිස්‌සං ජටාමිස්‌සං ඛාරිකාජමිස්‌සං අග්‌ගිහුතමිස්‌සං උදකෙ වුය්‌හමානෙ, දිස්‌වානස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මාහෙව මෙ භාතුනො උපසග්‌ගො අහොසී’’ති, ජටිලෙ පාහෙසි – ‘‘ගච්‌ඡථ මෙ භාතරං ජානාථා’’ති, සාමඤ්‌ච තීහි ජටිලසතෙහි සද්‌ධිං යෙනායස්‌මා උරුවෙලකස්‌සපො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං උරුවෙලකස්‌සපං එතදවොච – ‘‘ඉදං නු ඛො, කස්‌සප, සෙය්‍යො’’ති? ‘‘ආමාවුසො, ඉදං සෙය්‍යො’’ති. අථ ඛො තෙ ජටිලා කෙසමිස්‌සං ජටාමිස්‌සං ඛාරිකාජමිස්‌සං අග්‌ගිහුතමිස්‌සං උදකෙ පවාහෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ලභෙය්‍යාම මයං, භන්‌තෙ, භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යාම උපසම්‌පද’’න්‌ති. ‘‘එථ, භික්‌ඛවො’’ති භගවා අවොච – ‘‘ස්‌වාක්‌ඛාතො ධම්‌මො, චරථ බ්‍රහ්‌මචරියං සම්‌මා දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තකිරියායා’’ති. සාව තෙසං ආයස්‌මන්‌තානං උපසම්‌පදා අහොසි.

    Addasā kho nadīkassapo jaṭilo kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake vuyhamāne, disvānassa etadahosi – ‘‘māheva me bhātuno upasaggo ahosī’’ti, jaṭile pāhesi – ‘‘gacchatha me bhātaraṃ jānāthā’’ti, sāmañca tīhi jaṭilasatehi saddhiṃ yenāyasmā uruvelakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu kho, kassapa, seyyo’’ti? ‘‘Āmāvuso, idaṃ seyyo’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.

    අද්‌දසා ඛො ගයාකස්‌සපො ජටිලො කෙසමිස්‌සං ජටාමිස්‌සං ඛාරිකාජමිස්‌සං අග්‌ගිහුතමිස්‌සං උදකෙ වුය්‌හමානෙ, දිස්‌වානස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මාහෙව මෙ භාතූනං උපසග්‌ගො අහොසී’’ති, ජටිලෙ පාහෙසි – ‘‘ගච්‌ඡථ මෙ භාතරො ජානාථා’’ති, සාමඤ්‌ච ද්‌වීහි ජටිලසතෙහි සද්‌ධිං යෙනායස්‌මා උරුවෙලකස්‌සපො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං උරුවෙලකස්‌සපං එතදවොච – ‘‘ඉදං නු ඛො, කස්‌සප, සෙය්‍යො’’ති? ‘‘ආමාවුසො, ඉදං සෙය්‍යො’’ති. අථ ඛො තෙ ජටිලා කෙසමිස්‌සං ජටාමිස්‌සං ඛාරිකාජමිස්‌සං අග්‌ගිහුතමිස්‌සං උදකෙ පවාහෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ලභෙය්‍යාම මයං, භන්‌තෙ, භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යාම උපසම්‌පද’’න්‌ති. ‘‘එථ, භික්‌ඛවො’’ති, භගවා අවොච – ‘‘ස්‌වාක්‌ඛාතො ධම්‌මො, චරථ බ්‍රහ්‌මචරියං සම්‌මා දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තකිරියායා’’ති. සාව තෙසං ආයස්‌මන්‌තානං උපසම්‌පදා අහොසි.

    Addasā kho gayākassapo jaṭilo kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake vuyhamāne, disvānassa etadahosi – ‘‘māheva me bhātūnaṃ upasaggo ahosī’’ti, jaṭile pāhesi – ‘‘gacchatha me bhātaro jānāthā’’ti, sāmañca dvīhi jaṭilasatehi saddhiṃ yenāyasmā uruvelakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ nu kho, kassapa, seyyo’’ti? ‘‘Āmāvuso, idaṃ seyyo’’ti. Atha kho te jaṭilā kesamissaṃ jaṭāmissaṃ khārikājamissaṃ aggihutamissaṃ udake pavāhetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha, bhikkhavo’’ti, bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.

    ‘‘භගවතො අධිට්‌ඨානෙන පඤ්‌ච කට්‌ඨසතානි න ඵාලියිංසු, ඵාලියිංසු, අග්‌ගී න උජ්‌ජලියිංසු, උජ්‌ජලියිංසු, න විජ්‌ඣායිංසු, විජ්‌ඣායිංසු, පඤ්‌ච මන්‌දාමුඛිසතානි අභිනිම්‌මිනි, එතෙන නයෙන අඩ්‌ඪුඩ්‌ඪපාටිහාරියසහස්‌සානි හොන්‌ති.

    ‘‘Bhagavato adhiṭṭhānena pañca kaṭṭhasatāni na phāliyiṃsu, phāliyiṃsu, aggī na ujjaliyiṃsu, ujjaliyiṃsu, na vijjhāyiṃsu, vijjhāyiṃsu, pañca mandāmukhisatāni abhinimmini, etena nayena aḍḍhuḍḍhapāṭihāriyasahassāni honti.

    ‘‘අථ ඛො භගවා උරුවෙලායං යථාභිරන්‌තං විහරිත්‌වා යෙන ගයාසීසං තෙන චාරිකං පක්‌කාමි මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං සහස්‌සෙන සබ්‌බෙහෙව පුරාණජටිලෙහි. තත්‍ර සුදං භගවා ගයායං විහරති ගයාසීසෙ සද්‌ධිං භික්‌ඛුසහස්‌සෙන. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛු ආමන්‌තෙසි (සං. නි. 4.28) – ‘සබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, ආදිත්‌තං, කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, සබ්‌බං ආදිත්‌තං, චක්‌ඛු, භික්‌ඛවෙ, ආදිත්‌තං, රූපා ආදිත්‌තා, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ආදිත්‌තං, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො ආදිත්‌තො, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි ආදිත්‌තං. කෙන ආදිත්‌තං, රාගග්‌ගිනා දොසග්‌ගිනා මොහග්‌ගිනා ආදිත්‌තං, ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි ආදිත්‌තන්‌ති වදාමි? සොතං ආදිත්‌තං, සද්‌දා ආදිත්‌තා…පෙ.… ඝානං ආදිත්‌තං, ගන්‌ධා ආදිත්‌තා…පෙ.… ජිව්‌හා ආදිත්‌තා, රසා ආදිත්‌තා…පෙ.… කායො ආදිත්‌තො, ඵොට්‌ඨබ්‌බා ආදිත්‌තා…පෙ.… මනො ආදිත්‌තො, ධම්‌මා ආදිත්‌තා, මනොවිඤ්‌ඤාණං ආදිත්‌තං, මනොසම්‌ඵස්‌සො ආදිත්‌තො, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි ආදිත්‌තං. කෙන ආදිත්‌තං, රාගග්‌ගිනා දොසග්‌ගිනා මොහග්‌ගිනා ආදිත්‌තං, ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි ආදිත්‌ත’’’න්‌ති වදාමි.

    ‘‘Atha kho bhagavā uruvelāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena gayāsīsaṃ tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Tatra sudaṃ bhagavā gayāyaṃ viharati gayāsīse saddhiṃ bhikkhusahassena. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi (saṃ. ni. 4.28) – ‘sabbaṃ, bhikkhave, ādittaṃ, kiñca, bhikkhave, sabbaṃ ādittaṃ, cakkhu, bhikkhave, ādittaṃ, rūpā ādittā, cakkhuviññāṇaṃ ādittaṃ, cakkhusamphasso āditto, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ādittaṃ. Kena ādittaṃ, rāgagginā dosagginā mohagginā ādittaṃ, jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi ādittanti vadāmi? Sotaṃ ādittaṃ, saddā ādittā…pe… ghānaṃ ādittaṃ, gandhā ādittā…pe… jivhā ādittā, rasā ādittā…pe… kāyo āditto, phoṭṭhabbā ādittā…pe… mano āditto, dhammā ādittā, manoviññāṇaṃ ādittaṃ, manosamphasso āditto, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ādittaṃ. Kena ādittaṃ, rāgagginā dosagginā mohagginā ādittaṃ, jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi āditta’’’nti vadāmi.

    ‘‘එවං පස්‌සං, භික්‌ඛවෙ, සුතවා අරියසාවකො චක්‌ඛුස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, රූපෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙපි නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සෙපි නිබ්‌බින්‌දති, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති. සොතස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, සද්‌දෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… ඝානස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, ගන්‌ධෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… ජිව්‌හායපි නිබ්‌බින්‌දති, රසෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… කායස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, ඵොට්‌ඨබ්‌බෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… මනස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති, ධම්‌මෙසුපි නිබ්‌බින්‌දති, මනොවිඤ්‌ඤාණෙපි නිබ්‌බින්‌දති, මනොසම්‌ඵස්‌සෙපි නිබ්‌බින්‌දති, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති. නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති , විරාගා විමුච්‌චති, විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති, ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාතී’’ති.

    ‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Sotasmimpi nibbindati, saddesupi nibbindati…pe… ghānasmimpi nibbindati, gandhesupi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi nibbindati…pe… kāyasmimpi nibbindati, phoṭṭhabbesupi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati , virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.

    ඉමස්‌මිඤ්‌ච පන වෙය්‍යාකරණස්‌මිං භඤ්‌ඤමානෙ තස්‌ස භික්‌ඛුසහස්‌සස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තානි විමුච්‌චිංසු.

    Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne tassa bhikkhusahassassa anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    29. එවං ආදිත්‌තපරියායදෙසනං සුත්‌වා සහ පටිසම්‌භිදාහි අරහත්‌තං සම්‌පත්‌තො නදීකස්‌සපො ථෙරො සොමනස්‌සජාතො අත්‌තනො පුබ්‌බචරිතාපදානං පකාසෙන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතොතිආදිමාහ. තත්‌ථ අග්‌ගඵලන්‌ති උත්‌තමඵලං, අත්‌තනා රොපිතඅම්‌බරුක්‌ඛස්‌ස ආදිම්‌හි ගහිතඵලං වා. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙවාති.

    29. Evaṃ ādittapariyāyadesanaṃ sutvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ sampatto nadīkassapo thero somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttarassa bhagavatotiādimāha. Tattha aggaphalanti uttamaphalaṃ, attanā ropitaambarukkhassa ādimhi gahitaphalaṃ vā. Sesaṃ suviññeyyamevāti.

    නදීකස්‌සපත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.

    Nadīkassapattheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 2. නදීකස්‌සපත්‌ථෙරඅපදානං • 2. Nadīkassapattheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact