Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    2. නිද්‌දෙසො

    2. Niddeso

    210. කතමො සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘‘සුඤ්‌ඤමිදං අත්‌තෙන වා අත්‌තනියෙන වා’’ති. සො තත්‌ථ අභිනිවෙසං න කරොතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. අයං සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො.

    210. Katamo suññato vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti. So tattha abhinivesaṃ na karotīti – suññato vimokkho. Ayaṃ suññato vimokkho.

    කතමො අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘‘සුඤ්‌ඤමිදං අත්‌තෙන වා අත්‌තනියෙන වා’’ති. සො තත්‌ථ නිමිත්‌තං න කරොතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. අයං අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො.

    Katamo animitto vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti. So tattha nimittaṃ na karotīti – animitto vimokkho. Ayaṃ animitto vimokkho.

    කතමො අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘‘සුඤ්‌ඤමිදං අත්‌තෙන වා අත්‌තනියෙන වා’’ති. සො තත්‌ථ පණිධිං න කරොතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අයං අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො.

    Katamo appaṇihito vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti. So tattha paṇidhiṃ na karotīti – appaṇihito vimokkho. Ayaṃ appaṇihito vimokkho.

    කතමො අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ඣානානි – අයං අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො. කතමො බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො? චතස්‌සො අරූපසමාපත්‌තියො – අයං බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො. කතමො දුභතො වුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො අරියමග්‌ගා – අයං දුභතො වුට්‌ඨානො විමොක්‌ඛො.

    Katamo ajjhattavuṭṭhāno vimokkho? Cattāri jhānāni – ayaṃ ajjhattavuṭṭhāno vimokkho. Katamo bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho? Catasso arūpasamāpattiyo – ayaṃ bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho. Katamo dubhato vuṭṭhāno vimokkho? Cattāro ariyamaggā – ayaṃ dubhato vuṭṭhāno vimokkho.

    කතමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? පඨමං ඣානං නීවරණෙහි වුට්‌ඨාති. දුතියං ඣානං විතක්‌කවිචාරෙහි වුට්‌ඨාති. තතියං ඣානං පීතියා වුට්‌ඨාති. චතුත්‌ථං ඣානං සුඛදුක්‌ඛෙහි වුට්‌ඨාති. ඉමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Paṭhamaṃ jhānaṃ nīvaraṇehi vuṭṭhāti. Dutiyaṃ jhānaṃ vitakkavicārehi vuṭṭhāti. Tatiyaṃ jhānaṃ pītiyā vuṭṭhāti. Catutthaṃ jhānaṃ sukhadukkhehi vuṭṭhāti. Ime ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

    කතමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති රූපසඤ්‌ඤාය පටිඝසඤ්‌ඤාය නානත්‌තසඤ්‌ඤාය වුට්‌ඨාති. විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති ආකාසානඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤාය වුට්‌ඨාති. ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤාය වුට්‌ඨාති. නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාය වුට්‌ඨාති. ඉමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpatti rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya vuṭṭhāti. Viññāṇañcāyatanasamāpatti ākāsānañcāyatanasaññāya vuṭṭhāti. Ākiñcaññāyatanasamāpatti viññāṇañcāyatanasaññāya vuṭṭhāti. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti ākiñcaññāyatanasaññāya vuṭṭhāti. Ime bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

    කතමෙ දුභතො වුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? සොතාපත්‌තිමග්‌ගො සක්‌කායදිට්‌ඨිවිචිකිච්‌ඡාසීලබ්‌බතපරාමාසා දිට්‌ඨානුසයා විචිකිච්‌ඡානුසයා වුට්‌ඨාති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච වුට්‌ඨාති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි වුට්‌ඨාති. සකදාගාමිමග්‌ගො ඔළාරිකා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා ඔළාරිකා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා වුට්‌ඨාති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච වුට්‌ඨාති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි වුට්‌ඨාති . අනාගාමිමග්‌ගො අනුසහගතා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා අනුසහගතා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා වුට්‌ඨාති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච වුට්‌ඨාති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි වුට්‌ඨාති. අරහත්‌තමග්‌ගො රූපරාගා අරූපරාගා මානා උද්‌ධච්‌චා අවිජ්‌ජාය මානානුසයා භවරාගානුසයා අවිජ්‌ජානුසයා වුට්‌ඨාති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච වුට්‌ඨාති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි වුට්‌ඨාති. ඉමෙ දුභතො වුට්‌ඨානා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggo sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā diṭṭhānusayā vicikicchānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti. Sakadāgāmimaggo oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti . Anāgāmimaggo anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti. Arahattamaggo rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti. Ime dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

    211. කතමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? පඨමං ඣානං පටිලාභත්‌ථාය විතක්‌කො ච විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච, දුතියං ඣානං පටිලාභත්‌ථාය…පෙ.… තතියං ඣානං පටිලාභත්‌ථාය…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං පටිලාභත්‌ථාය විතක්‌කො ච විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච – ඉමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    211. Katame ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, dutiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya…pe… tatiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya…pe… catutthaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – ime ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

    කතමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තිං පටිලාභත්‌ථාය විතක්‌කො ච විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච, විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තිං…පෙ.… ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තිං …පෙ.… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තිං පටිලාභත්‌ථාය විතක්‌කො ච විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච – ඉමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ …pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – ime bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

    කතමෙ දුභතො වුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලාභත්‌ථාය අනිච්‌චානුපස්‌සනා, දුක්‌ඛානුපස්‌සනා, අනත්‌තානුපස්‌සනා. සකදාගාමිමග්‌ගං පටිලාභත්‌ථාය…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගං පටිලාභත්‌ථාය…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගං පටිලාභත්‌ථාය අනිච්‌චානුපස්‌සනා, දුක්‌ඛානුපස්‌සනා, අනත්‌තානුපස්‌සනා – ඉමෙ දුභතො වුට්‌ඨානානං අනුලොමා චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya aniccānupassanā,dukkhānupassanā,anattānupassanā. Sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… arahattamaggaṃ paṭilābhatthāya aniccānupassanā,dukkhānupassanā,anattānupassanā – ime dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

    කතමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස පටිලාභො වා විපාකො වා, දුතියස්‌ස ඣානස්‌ස…පෙ.… තතියස්‌ස ඣානස්‌ස…පෙ.… චතුත්‌ථස්‌ස ඣානස්‌ස පටිලාභො වා විපාකො වා – ඉමෙ අජ්‌ඣත්‌තවුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, dutiyassa jhānassa…pe… tatiyassa jhānassa…pe… catutthassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā – ime ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

    කතමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා පටිලාභො වා විපාකො වා, විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා…පෙ.… ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා…පෙ.… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා පටිලාභො වා විපාකො වා – ඉමෙ බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā – ime bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

    කතමෙ දුභතො වුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා? සොතාපත්‌තිමග්‌ගස්‌ස සොතාපත්‌තිඵලං, සකදාගාමිමග්‌ගස්‌ස සකදාගාමිඵලං , අනාගාමිමග්‌ගස්‌ස අනාගාමිඵලං, අරහත්‌තමග්‌ගස්‌ස අරහත්‌තඵලං – ඉමෙ දුභතො වුට්‌ඨානපටිප්‌පස්‌සද්‌ධී චත්‌තාරො විමොක්‌ඛා.

    Katame dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggassa sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmimaggassa sakadāgāmiphalaṃ , anāgāmimaggassa anāgāmiphalaṃ, arahattamaggassa arahattaphalaṃ – ime dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

    212. කථං රූපී රූපානි පස්‌සතීති – විමොක්‌ඛො? ඉධෙකච්‌චො අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං නීලනිමිත්‌තං මනසිකරොති, නීලසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා සූපධාරිතං 1 උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා බහිද්‌ධා නීලනිමිත්‌තෙ චිත්‌තං උපසංහරති, නීලසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘‘අජ්‌ඣත්‌තඤ්‌ච බහිද්‌ධා ච උභයමිදං රූප’’න්‌ති, රූපසඤ්‌ඤී හොති. ඉධෙකච්‌චො අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං පීතනිමිත්‌තං…පෙ.… ලොහිතනිමිත්‌තං…පෙ.… ඔදාතනිමිත්‌තං මනසිකරොති, ඔදාතසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා සූපධාරිතං උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා බහිද්‌ධා ඔදාතනිමිත්‌තෙ චිත්‌තං උපසංහරති, ඔදාතසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා සූපධාරිතං උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘‘අජ්‌ඣත්‌තඤ්‌ච බහිද්‌ධා ච උභයමිදං රූප’’න්‌ති, රූපසඤ්‌ඤී හොති. එවං රූපී රූපානි පස්‌සතීති – විමොක්‌ඛො.

    212. Kathaṃ rūpī rūpāni passatīti – vimokkho? Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ nīlanimittaṃ manasikaroti, nīlasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ 2 upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā bahiddhā nīlanimitte cittaṃ upasaṃharati, nīlasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattañca bahiddhā ca ubhayamidaṃ rūpa’’nti, rūpasaññī hoti. Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ pītanimittaṃ…pe… lohitanimittaṃ…pe… odātanimittaṃ manasikaroti, odātasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā bahiddhā odātanimitte cittaṃ upasaṃharati, odātasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattañca bahiddhā ca ubhayamidaṃ rūpa’’nti, rūpasaññī hoti. Evaṃ rūpī rūpāni passatīti – vimokkho.

    කථං අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සතීති – විමොක්‌ඛො? ඉධෙකච්‌චො අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං නීලනිමිත්‌තං න මනසිකරොති, නීලසඤ්‌ඤං න පටිලභති; බහිද්‌ධා නීලනිමිත්‌තෙ චිත්‌තං උපසංහරති, නීලසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා සූපධාරිතං උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපං, බහිද්‌ධා රූපමිද’’න්‌ති, රූපසඤ්‌ඤී හොති. ඉධෙකච්‌චො අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං පීතනිමිත්‌තං…පෙ.… ලොහිතනිමිත්‌තං…පෙ.… ඔදාතනිමිත්‌තං න මනසිකරොති, ඔදාතසඤ්‌ඤං න පටිලභති; බහිද්‌ධා ඔදාතනිමිත්‌තෙ චිත්‌තං උපසංහරති, ඔදාතසඤ්‌ඤං පටිලභති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කරොති, සූපධාරිතං උපධාරෙති, ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙති. සො තං නිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං කත්‌වා සූපධාරිතං උපධාරෙත්‌වා ස්‌වාවත්‌ථිතං අවත්‌ථාපෙත්‌වා ආසෙවති භාවෙති බහුලීකරොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපං බහිද්‌ධා රූපමිද’’න්‌ති, රූපසඤ්‌ඤී හොති. එවං අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සතීති – විමොක්‌ඛො.

    Kathaṃ ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti – vimokkho? Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ nīlanimittaṃ na manasikaroti, nīlasaññaṃ na paṭilabhati; bahiddhā nīlanimitte cittaṃ upasaṃharati, nīlasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattaṃ arūpaṃ, bahiddhā rūpamida’’nti, rūpasaññī hoti. Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ pītanimittaṃ…pe… lohitanimittaṃ…pe… odātanimittaṃ na manasikaroti, odātasaññaṃ na paṭilabhati; bahiddhā odātanimitte cittaṃ upasaṃharati, odātasaññaṃ paṭilabhati. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti. So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattaṃ arūpaṃ bahiddhā rūpamida’’nti, rūpasaññī hoti. Evaṃ ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti – vimokkho.

    කථං ‘‘සුභ’’න්‌තෙව අධිමුත්‌තො හොතීති – විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන 3 ඵරිත්‌වා විහරති. මෙත්‌තාය භාවිතත්‌තා සත්‌තා අප්‌පටිකූලා හොන්‌ති. කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… කරුණාය භාවිතත්‌තා සත්‌තා අප්‌පටිකූලා හොන්‌ති. මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාය භාවිතත්‌තා සත්‌තා අප්‌පටිකූලා හොන්‌ති. උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති…පෙ.… උපෙක්‌ඛාය භාවිතත්‌තා සත්‌තා අප්‌පටිකූලා හොන්‌ති. එවං ‘‘සුභං’’ තෙව අධිමුත්‌තො හොතීති – විමොක්‌ඛො.

    Kathaṃ ‘‘subha’’nteva adhimutto hotīti – vimokkho? Idha bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Mettāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… karuṇāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Muditāsahagatena cetasā…pe… muditāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… upekkhāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Evaṃ ‘‘subhaṃ’’ teva adhimutto hotīti – vimokkho.

    213. කතමො ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘‘අනන්‌තො ආකාසො’’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – අයං ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො.

    213. Katamo ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho.

    කතමො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – අයං විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො.

    Katamo viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho.

    කතමො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – අයං ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො .

    Katamo ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘natthi kiñcī’’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho .

    කතමො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – අයං නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො.

    Katamo nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho.

    කතමො සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො? ඉධ භික්‌ඛු සබ්‌බසො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – අයං සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධසමාපත්‌ති විමොක්‌ඛො.

    Katamo saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati – ayaṃ saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho.

    කතමො සමයවිමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං සමයවිමොක්‌ඛො.

    Katamo samayavimokkho? Cattāri ca jhānāni catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ samayavimokkho.

    කතමො අසමයවිමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං අසමයවිමොක්‌ඛො.

    Katamo asamayavimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ asamayavimokkho.

    කතමො සාමයිකො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං සාමයිකො විමොක්‌ඛො.

    Katamo sāmayiko vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ sāmayiko vimokkho.

    කතමො අසාමයිකො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං අසාමයිකො විමොක්‌ඛො.

    Katamo asāmayiko vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ asāmayiko vimokkho.

    කතමො කුප්‌පො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං කුප්‌පො විමොක්‌ඛො.

    Katamo kuppo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ kuppo vimokkho.

    කතමො අකුප්‌පො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං අකුප්‌පො විමොක්‌ඛො.

    Katamo akuppo vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ akuppo vimokkho.

    කතමො ලොකියො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං ලොකියො විමොක්‌ඛො.

    Katamo lokiyo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ lokiyo vimokkho.

    කතමො ලොකුත්‌තරො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං ලොකුත්‌තරො විමොක්‌ඛො.

    Katamo lokuttaro vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ lokuttaro vimokkho.

    කතමො සාසවො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං සාසවො විමොක්‌ඛො.

    Katamo sāsavo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ sāsavo vimokkho.

    කතමො අනාසවො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං අනාසවො විමොක්‌ඛො.

    Katamo anāsavo vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ anāsavo vimokkho.

    කතමො සාමිසො විමොක්‌ඛො? රූපප්‌පටිසඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො – අයං සාමිසො විමොක්‌ඛො.

    Katamo sāmiso vimokkho? Rūpappaṭisaññutto vimokkho – ayaṃ sāmiso vimokkho.

    කතමො නිරාමිසො විමොක්‌ඛො? අරූපප්‌පටිසඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො – අයං නිරාමිසො විමොක්‌ඛො.

    Katamo nirāmiso vimokkho? Arūpappaṭisaññutto vimokkho – ayaṃ nirāmiso vimokkho.

    කතමො නිරාමිසා නිරාමිසතරො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං නිරාමිසානිරාමිසතරො විමොක්‌ඛො.

    Katamo nirāmisā nirāmisataro vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ nirāmisānirāmisataro vimokkho.

    කතමො පණිහිතො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං පණිහිතො විමොක්‌ඛො. කතමො අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො.

    Katamo paṇihito vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ paṇihito vimokkho. Katamo appaṇihito vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ appaṇihito vimokkho.

    කතමො පණිහිතප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධි විමොක්‌ඛො? පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස පටිලාභො වා විපාකො වා …පෙ.… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා පටිලාභො වා විපාකො වා – අයං පණිහිතප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධි විමොක්‌ඛො.

    Katamo paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā …pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā – ayaṃ paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho.

    කතමො සඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං සඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො.

    Katamo saññutto vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ saññutto vimokkho.

    කතමො විසඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං විසඤ්‌ඤුත්‌තො විමොක්‌ඛො.

    Katamo visaññutto vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ visaññutto vimokkho.

    කතමො එකත්‌තවිමොක්‌ඛො? චත්‌තාරො ච අරියමග්‌ගා, චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි, නිබ්‌බානඤ්‌ච – අයං එකත්‌තවිමොක්‌ඛො.

    Katamo ekattavimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ ekattavimokkho.

    කතමො නානත්‌තවිමොක්‌ඛො? චත්‌තාරි ච ඣානානි, චතස්‌සො ච අරූපසමාපත්‌තියො – අයං නානත්‌තවිමොක්‌ඛො.

    Katamo nānattavimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ nānattavimokkho.

    214. කතමො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො? සියා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො හොති, වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන. කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාං නිච්‌චතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො . දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාං සුඛතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං අත්‌තතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං නන්‌දියා සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං රාගතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං සමුදයතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ආදානතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං නිමිත්‌තතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    214. Katamo saññāvimokkho? Siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti, vatthuvasena pariyāyena. Kathañca siyā? Aniccānupassanāñāṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho . Dukkhānupassanāñāṃ sukhato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Anattānupassanāñāṇaṃ attato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Evaṃ siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho. Evaṃ siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො සඤ්‌ඤාය මුච්‌චතීති – සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො . එවං සියා, එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛා එකො සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන – අයං සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛො.

    Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho . Evaṃ siyā, eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ saññāvimokkho.

    215. කතමො ඤාණවිමොක්‌ඛො? සියා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො දස ඤාණවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස ඤාණවිමොක්‌ඛා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන සියාති . කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං නිච්‌චතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං සුඛතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං අත්‌තතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං නන්‌දියා සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං රාගතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං සමුදයතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං ආදානතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං නිමිත්‌තතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනා ථාභූතං ඤාණං පණිධියා සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං අභිනිවෙසතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො දස ඤාණවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස ඤාණවිමොක්‌ඛා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    215. Katamo ñāṇavimokkho? Siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti . Kathañca siyā? Aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Dukkhānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ sukhato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Anattānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ attato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Nibbidānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ nandiyā sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Virāgānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ rāgato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Nirodhānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ samudayato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Paṭinissaggānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ ādānato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Animittānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ nimittato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Appaṇihitānupassanā thābhūtaṃ ñāṇaṃ paṇidhiyā sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං නිච්‌චතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං අභිනිවෙසතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො දස ඤාණවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස ඤාණවිමොක්‌ඛා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    Rūpe aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho…pe… rūpe suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    වෙදනාය …පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං නිච්‌චතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා යථාභූතං ඤාණං අභිනිවෙසතො සම්‌මොහා අඤ්‌ඤාණා මුච්‌චතීති – ඤාණවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො දස ඤාණවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස ඤාණවිමොක්‌ඛා එකො ඤාණවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන – අයං ඤාණවිමොක්‌ඛො.

    Vedanāya …pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho. Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ ñāṇavimokkho.

    216. කතමො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො? සියා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන සියාති. කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං නිච්‌චතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං සුඛතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං අත්‌තතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං නන්‌දියා සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං රාගතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො . නිරොධානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං සමුදයතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං ආදානතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං නිමිත්‌තතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං පණිධියා සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං අභිනිවෙසතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    216. Katamo sītisiyāvimokkho? Siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti. Kathañca siyā? Aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Dukkhānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ sukhato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Anattānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ attato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Nibbidānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ nandiyā santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Virāgānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ rāgato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho . Nirodhānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ samudayato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Paṭinissaggānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ ādānato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Animittānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ nimittato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Appaṇihitānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ paṇidhiyā santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං නිච්‌චතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං අභිනිවෙසතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    Rūpe aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho…pe… rūpe suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං නිච්‌චතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා අනුත්‌තරං සීතිභාවං ඤාණං අභිනිවෙසතො සන්‌තාපපරිළාහදරථා මුච්‌චතීති – සීතිසියාවිමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස සීතිසියාවිමොක්‌ඛා එකො සීතිසියාවිමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන – අයං සීතිසියාවිමොක්‌ඛො.

    Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho. Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ sītisiyāvimokkho.

    217. කතමො ඣානවිමොක්‌ඛො? නෙක්‌ඛම්‌මං ඣායතීති 5 ඣානං. කාමච්‌ඡන්‌දං ඣාපෙතීති – ඣානං. ඣායන්‌තො 6 මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣාපෙන්‌තො මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣායන්‌තීති – ධම්‌මා. ඣාපෙතීති – කිලෙසෙ. ඣාතෙ ච ඣාපෙ ච ජානාතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. අබ්‍යාපාදො ඣායතීති – ඣානං. බ්‍යාපාදං ඣාපෙතීති – ඣානං. ඣායන්‌තො මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣාපෙන්‌තො මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣායන්‌තීති – ධම්‌මා. ඣාපෙතීති – කිලෙසෙ. ඣාතෙ ච ඣාපෙ ච ජානාතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ආලොකසඤ්‌ඤා ඣායතීති – ඣානං. ථිනමිද්‌ධං ඣාපෙතීති – ඣානං…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො ඣායතීති – ඣානං. උද්‌ධච්‌චං ඣාපෙතීති – ඣානං. ධම්‌මවවත්‌ථානං ඣායතීති – ඣානං. විචිකිච්‌ඡං ඣාපෙතීති – ඣානං. ඤාණං ඣායතීති – ඣානං. අවිජ්‌ජං ඣාපෙතීති – ඣානං. පාමොජ්‌ජං ඣායතීති – ඣානං. අරතිං ඣාපෙතීති – ඣානං. පඨමං ඣානං ඣායතීති – ඣානං. නීවරණෙ ඣාපෙතීති – ඣානං…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගො ඣායතීති – ඣානං. සබ්‌බකිලෙසෙ ඣාපෙතීති – ඣානං. ඣායන්‌තො මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣාපෙන්‌තො මුච්‌චතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො. ඣායන්‌තීති – ධම්‌මා. ඣාපෙතීති – කිලෙසෙ. ඣාතෙ ච ඣාපෙ ච ජානාතීති – ඣානවිමොක්‌ඛො – අයං ඣානවිමොක්‌ඛො.

    217. Katamo jhānavimokkho? Nekkhammaṃ jhāyatīti 7 jhānaṃ. Kāmacchandaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Jhāyanto 8 muccatīti – jhānavimokkho. Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho. Jhāyantīti – dhammā. Jhāpetīti – kilese. Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho. Abyāpādo jhāyatīti – jhānaṃ. Byāpādaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho. Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho. Jhāyantīti – dhammā. Jhāpetīti – kilese. Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho. Ālokasaññā jhāyatīti – jhānaṃ. Thinamiddhaṃ jhāpetīti – jhānaṃ…pe… avikkhepo jhāyatīti – jhānaṃ. Uddhaccaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Dhammavavatthānaṃ jhāyatīti – jhānaṃ. Vicikicchaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Ñāṇaṃ jhāyatīti – jhānaṃ. Avijjaṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Pāmojjaṃ jhāyatīti – jhānaṃ. Aratiṃ jhāpetīti – jhānaṃ. Paṭhamaṃ jhānaṃ jhāyatīti – jhānaṃ. Nīvaraṇe jhāpetīti – jhānaṃ…pe… arahattamaggo jhāyatīti – jhānaṃ. Sabbakilese jhāpetīti – jhānaṃ. Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho. Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho. Jhāyantīti – dhammā. Jhāpetīti – kilese. Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho – ayaṃ jhānavimokkho.

    218. කතමො අනුපාදා චිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො? සියා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන සියාති . කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං සුඛතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං අත්‌තතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං නන්‌දියා උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං රාගතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං සමුදයතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ආදානතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං නිමිත්‌තතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    218. Katamo anupādā cittassa vimokkho? Siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti . Kathañca siyā? Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Anattānupassanāñāṇaṃ attato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා හොන්‌ති, දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො උපාදානා මුච්‌චතීති – අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො. එවං සියා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා හොන්‌ති , දස අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛා එකො අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො හොති වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන.

    Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho. Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti , dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

    අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං කතිහුපාදානෙහි මුච්‌චති? දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං කතිහුපාදානෙහි මුච්‌චති? අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං කතිහුපාදානෙහි මුච්‌චති? නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං…පෙ.… විරාගානුපස්‌සනාඤාණං… නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං… පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං… අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං… අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං… සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං කතිහුපාදානෙහි මුච්‌චතීති?

    Aniccānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati? Dukkhānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati? Anattānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati? Nibbidānupassanāñāṇaṃ…pe… virāgānupassanāñāṇaṃ… nirodhānupassanāñāṇaṃ… paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ… animittānupassanāñāṇaṃ… appaṇihitānupassanāñāṇaṃ… suññatānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccatīti?

    අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං එකුපාදානා මුච්‌චති. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං එකුපාදානා මුච්‌චති. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං එකුපාදානා මුච්‌චති. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං එකුපාදානා මුච්‌චති. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති.

    Aniccānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati. Dukkhānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati. Anattānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati. Nibbidānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati. Virāgānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati. Nirodhānupassanāñāṇaṃ catūhupādānehi muccati. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ catūhupādānehi muccati. Animittānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati. Suññatānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati.

    අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති? දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං කතමා එකුපාදානා 9 මුච්‌චති? කාමුපාදානා – දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං ඉදං එකුපාදානා මුච්‌චති. 10 අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති? දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං කතමා එකුපාදානා මුච්‌චති? කාමුපාදානා – නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං ඉදං එකුපාදානා මුච්‌චති. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං කතමා එකුපාදානා මුච්‌චති? කාමුපාදානා – විරාගානුපස්‌සනාඤාණං ඉදං එකුපාදානා මුච්‌චති. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති? කාමුපාදානා, දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති? කාමුපාදානා, දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චති. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති? දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං කතමා එකුපාදානා මුච්‌චති? කාමුපාදානා – අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං ඉදං එකුපාදානා මුච්‌චති. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං කතමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති? දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං ඉමෙහි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චති.

    Aniccānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati? Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – aniccānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati. Dukkhānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā 11 muccati? Kāmupādānā – dukkhānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati. 12 Anattānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati? Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – anattānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati. Nibbidānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati? Kāmupādānā – nibbidānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati. Virāgānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati? Kāmupādānā – virāgānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati. Nirodhānupassanāñāṇaṃ katamehi catūhupādānehi muccati? Kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – nirodhānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ katamehi catūhupādānehi muccati? Kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati. Animittānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati? Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – animittānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati? Kāmupādānā – appaṇihitānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati. Suññatānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati? Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – suññatānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.

    යඤ්‌ච අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං – ඉමානි චත්‌තාරි ඤාණානි තීහුපාදානෙහි මුච්‌චන්‌ති – දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා. යඤ්‌ච දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං, යං ච නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච විරාගානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං – ඉමානි චත්‌තාරි ඤාණානි එකුපාදානා මුච්‌චන්‌ති – කාමුපාදානා. යඤ්‌ච නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං, යඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං – ඉමානි ද්‌වෙ ඤාණානි චතූහුපාදානෙහි මුච්‌චන්‌ති – කාමුපාදානා, දිට්‌ඨුපාදානා, සීලබ්‌බතුපාදානා, අත්‌තවාදුපාදානා – අයං අනුපාදාචිත්‌තස්‌ස විමොක්‌ඛො.

    Yañca aniccānupassanāñāṇaṃ, yañca anattānupassanāñāṇaṃ, yañca animittānupassanāñāṇaṃ, yañca suññatānupassanāñāṇaṃ – imāni cattāri ñāṇāni tīhupādānehi muccanti – diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā. Yañca dukkhānupassanāñāṇaṃ, yaṃ ca nibbidānupassanāñāṇaṃ, yañca virāgānupassanāñāṇaṃ, yañca appaṇihitānupassanāñāṇaṃ – imāni cattāri ñāṇāni ekupādānā muccanti – kāmupādānā. Yañca nirodhānupassanāñāṇaṃ, yañca paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ – imāni dve ñāṇāni catūhupādānehi muccanti – kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – ayaṃ anupādācittassa vimokkho.

    විමොක්‌ඛකථාය පඨමභාණවාරො.

    Vimokkhakathāya paṭhamabhāṇavāro.

    219. තීණි ඛො පනිමානි විමොක්‌ඛමුඛානි ලොකනිය්‍යානාය සංවත්‌තන්‌ති. සබ්‌බසඞ්‌ඛාරෙ පරිච්‌ඡෙදපරිවටුමතො 13 සමනුපස්‌සනතාය අනිමිත්‌තාය ච ධාතුයා චිත්‌තසම්‌පක්‌ඛන්‌දනතාය, සබ්‌බසඞ්‌ඛාරෙසු මනොසමුත්‌තෙජනතාය අප්‌පණිහිතාය ච ධාතුයා චිත්‌තසම්‌පක්‌ඛන්‌දනතාය, සබ්‌බධම්‌මෙ පරතො සමනුපස්‌සනතාය සුඤ්‌ඤතාය ච ධාතුයා චිත්‌තසම්‌පක්‌ඛන්‌දනතාය – ඉමානි තීණි විමොක්‌ඛමුඛානි ලොකනිය්‍යානාය සංවත්‌තන්‌ති.

    219. Tīṇi kho panimāni vimokkhamukhāni lokaniyyānāya saṃvattanti. Sabbasaṅkhāre paricchedaparivaṭumato 14 samanupassanatāya animittāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya, sabbasaṅkhāresu manosamuttejanatāya appaṇihitāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya, sabbadhamme parato samanupassanatāya suññatāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya – imāni tīṇi vimokkhamukhāni lokaniyyānāya saṃvattanti.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො ඛයතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති, දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො භයතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති, අනත්‌තතො මනසිකරොතො සුඤ්‌ඤතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති.

    Aniccato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Dukkhato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Anattato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Aniccato manasikaroto khayato saṅkhārā upaṭṭhanti, dukkhato manasikaroto bhayato saṅkhārā upaṭṭhanti, anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලං චිත්‌තං හොති . දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලං චිත්‌තං හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලං චිත්‌තං හොති.

    Aniccato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Dukkhato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Anattato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulaṃ cittaṃ hoti . Dukkhato manasikaroto passaddhibahulaṃ cittaṃ hoti. Anattato manasikaroto vedabahulaṃ cittaṃ hoti.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අධිමොක්‌ඛබහුලො කතමින්‌ද්‍රියං පටිලභති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පස්‌සද්‌ධිබහුලො කතමින්‌ද්‍රියං පටිලභති? අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො වෙදබහුලො කතමින්‌ද්‍රියං පටිලභති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අධිමොක්‌ඛබහුලො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං පටිලභති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පස්‌සද්‌ධිබහුලො සමාධින්‌ද්‍රියං පටිලභති. අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො වෙදබහුලො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං පටිලභති.

    Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo katamindriyaṃ paṭilabhati? Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo katamindriyaṃ paṭilabhati? Anattato manasikaronto vedabahulo katamindriyaṃ paṭilabhati? Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo saddhindriyaṃ paṭilabhati. Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo samādhindriyaṃ paṭilabhati. Anattato manasikaronto vedabahulo paññindriyaṃ paṭilabhati.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති, භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා 15 හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති, භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති, භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස ඉන්‌ද්‍රියභාවනා. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස සමාධින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති , සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති , එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස ඉන්‌ද්‍රියභාවනා. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස ඉන්‌ද්‍රියභාවනා.

    Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā 16 honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti? Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti? Anattato manasikaroto vedabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti? Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa saddhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā. Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa samādhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti , sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti , ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā. Anattato manasikaroto vedabahulassa paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā.

    220. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති? පටිවෙධකාලෙ කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? පටිවෙධාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති? කෙනට්‌ඨෙන භාවනා? කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති , අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති? පටිවෙධකාලෙ කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? පටිවෙධාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති? කෙනට්‌ඨෙන භාවනා? කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො? අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? භාවනාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති? පටිවෙධකාලෙ කතමින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති? පටිවෙධාය කතින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති? කෙනට්‌ඨෙන භාවනා? කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො?

    220. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti? Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti? Kenaṭṭhena bhāvanā? Kenaṭṭhena paṭivedho? Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti , aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti? Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti? Kenaṭṭhena bhāvanā? Kenaṭṭhena paṭivedho? Anattato manasikaroto vedabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti? Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti? Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti? Kenaṭṭhena bhāvanā? Kenaṭṭhena paṭivedho?

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති , සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පටිවෙධකාලෙ පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. පටිවෙධාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො. එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස සමාධින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පටිවෙධකාලෙ පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. පටිවෙධාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො. එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. භාවනාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පටිවෙධකාලෙපි පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ආධිපතෙය්‍යං හොති. පටිවෙධාය චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො. එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති.

    Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa saddhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti , sampayuttapaccayā honti. Paṭivedhakāle paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Dassanaṭṭhena paṭivedho. Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati. Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa samādhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Paṭivedhakāle paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Dassanaṭṭhena paṭivedho. Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati. Anattato manasikaroto vedabahulassa paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Paṭivedhakālepi paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti. Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Dassanaṭṭhena paṭivedho. Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

    221. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කතමින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති? කතමින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො 17 හොති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කතමින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති? කතමින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී 18 හොති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කතමින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති? කතමින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති?

    221. Aniccato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti? Katamindriyassa adhimattattā saddhāvimutto 19 hoti? Dukkhato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti? Katamindriyassa adhimattattā kāyasakkhī 20 hoti? Anattato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti? Katamindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti?

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති.

    Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

    සද්‌දහන්‌තො විමුත්‌තොති – සද්‌ධාවිමුත්‌තො. ඵුට්‌ඨත්‌තා සච්‌ඡිකතොති 21 – කායසක්‌ඛී. දිට්‌ඨත්‌තා පත්‌තොති – දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො. සද්‌දහන්‌තො විමුච්‌චතීති – සද්‌ධාවිමුත්‌තො. ඣානඵස්‌සං පඨමං ඵුසති, පච්‌ඡා නිරොධං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරොතීති – කායසක්‌ඛී. ‘‘දුක්‌ඛා සඞ්‌ඛාරා, සුඛො නිරොධො’’ති ඤාතං හොති දිට්‌ඨං විදිතං සච්‌ඡිකතං ඵස්‌සිතං පඤ්‌ඤායාති – දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො. යො චායං පුග්‌ගලො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, යො ච කායසක්‌ඛී, යො ච දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, සියා ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා සද්‌ධාවිමුත්‌තාපි කායසක්‌ඛීපි දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තාපි වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන සියාති. කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. එවං ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා.

    Saddahanto vimuttoti – saddhāvimutto. Phuṭṭhattā sacchikatoti 22 – kāyasakkhī. Diṭṭhattā pattoti – diṭṭhippatto. Saddahanto vimuccatīti – saddhāvimutto. Jhānaphassaṃ paṭhamaṃ phusati, pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – kāyasakkhī. ‘‘Dukkhā saṅkhārā, sukho nirodho’’ti ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāyāti – diṭṭhippatto. Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena siyāti. Kathañca siyā? Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Dukkhato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Anattato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Evaṃ ime tayo puggalā saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā.

    දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. එවං ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී.

    Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Anattato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Aniccato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Evaṃ ime tayo puggalā samādhindriyassa vasena kāyasakkhī.

    අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති. එවං ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti. Aniccato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti. Dukkhato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti. Evaṃ ime tayo puggalā paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යො චායං පුග්‌ගලො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, යො ච කායසක්‌ඛී, යො ච දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, එවං සියා ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා සද්‌ධාවිමුත්‌තාපි කායසක්‌ඛීපි දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තාපි වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන. යො චායං පුග්‌ගලො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, යො ච කායසක්‌ඛී, යො ච දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, සියා ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා…පෙ.… අඤ්‌ඤොයෙව සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අඤ්‌ඤො කායසක්‌ඛී, අඤ්‌ඤො දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො සියාති. කථඤ්‌ච සියා? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති. යො චායං පුග්‌ගලො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, යො ච කායසක්‌ඛී, යො ච දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, එවං සියා ඉමෙ තයො පුග්‌ගලා සද්‌ධාවිමුත්‌තාපි කායසක්‌ඛීපි දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තාපි වත්‌ථුවසෙන පරියායෙන. අඤ්‌ඤොයෙව සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අඤ්‌ඤො කායසක්‌ඛී, අඤ්‌ඤො දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො.

    Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, evaṃ siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena. Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, siyā ime tayo puggalā…pe… aññoyeva saddhāvimutto, añño kāyasakkhī, añño diṭṭhippatto siyāti. Kathañca siyā? Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti. Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, evaṃ siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena. Aññoyeva saddhāvimutto, añño kāyasakkhī, añño diṭṭhippatto.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘සද්‌ධානුසාරී’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චතුන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං භාවනා හොති. යෙ හි කෙචි සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභන්‌ති , සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධානුසාරිනො.

    Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘saddhānusārī’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Saddhindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti. Ye hi keci saddhindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti , sabbe te saddhānusārino.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘සද්‌ධාවිමුත්‌තො’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි භාවිතානි හොන්‌ති සුභාවිතානි . යෙහි කෙචි සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සොතාපත්‌තිඵලං සච්‌ඡිකතා, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධාවිමුත්‌තා.

    Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘saddhāvimutto’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Saddhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni . Yehi keci saddhindriyassa vasena sotāpattiphalaṃ sacchikatā, sabbe te saddhāvimuttā.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සකදාගාමිමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… සකදාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගං පටිලභති… අනාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගං පටිලභති… අරහත්‌තං 23 සච්‌ඡිකතං හොති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘සද්‌ධාවිමුත්‌තො’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති…පෙ.… සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි භාවිතානි හොන්‌ති සුභාවිතානි. යෙහි කෙචි සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන අරහත්‌තං සච්‌ඡිකතා, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධාවිමුත්‌තා.

    Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati… arahattaṃ 24 sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘saddhāvimutto’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti. Saddhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. Yehi keci saddhindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te saddhāvimuttā.

    දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘කායසක්‌ඛී’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති , සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චතුන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං භාවනා හොති. යෙ හි කෙචි සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ කායසක්‌ඛී.

    Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, samādhindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘kāyasakkhī’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti , sampayuttapaccayā honti. Samādhindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti. Ye hi keci samādhindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti, sabbe te kāyasakkhī.

    දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො සමාධින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… සකදාගාමිමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… සකදාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… අනාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… අරහත්‌තං සච්‌ඡිකතං හොති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘කායසක්‌ඛී’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි භාවිතානි හොන්‌ති සුභාවිතානි. යෙහි කෙචි සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන අරහත්‌තං සච්‌ඡිකතා, සබ්‌බෙ තෙ කායසක්‌ඛී.

    Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, samādhindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati…pe… arahattaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘kāyasakkhī’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Samādhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. Yehi keci samādhindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te kāyasakkhī.

    අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘ධම්‌මානුසාරී’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති…පෙ.… සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චතුන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං භාවනා හොති. යෙ හි කෙචි පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සොතාපත්‌තිමග්‌ගං පටිලභන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ධම්‌මානුසාරිනො.

    Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘dhammānusārī’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti. Paññindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti. Ye hi keci paññindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti, sabbe te dhammānusārino.

    අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සොතාපත්‌තිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති…පෙ.… සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි භාවිතානි හොන්‌ති සුභාවිතානි. යෙහි කෙචි පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සොතාපත්‌තිඵලං සච්‌ඡිකතා, සබ්‌බෙ තෙ දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘diṭṭhippatto’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti. Paññindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. Yehi keci paññindriyassa vasena sotāpattiphalaṃ sacchikatā, sabbe te diṭṭhippattā.

    අනත්‌තතො මනසිකරොතො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං අධිමත්‌තං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සකදාගාමිමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… සකදාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… අනාගාමිඵලං සච්‌ඡිකතං හොති…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගං පටිලභති…පෙ.… අරහත්‌තං සච්‌ඡිකතං හොති; තෙන වුච්‌චති – ‘‘දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො’’. චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන චත්‌තාරින්‌ද්‍රියානි භාවිතානි හොන්‌ති සුභාවිතානි. යෙහි කෙචි පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන අරහත්‌තං සච්‌ඡිකතා, සබ්‌බෙ තෙ දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati…pe… arahattaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘diṭṭhippatto’’. Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti. Paññindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. Yehi keci paññindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te diṭṭhippattā.

    222. යෙ හි කෙචි නෙක්‌ඛම්‌මං භාවිතා වා භාවෙන්‌ති වා භාවිස්‌සන්‌ති වා, අධිගතා වා අධිගච්‌ඡන්‌ති වා අධිගමිස්‌සන්‌ති වා, පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, පටිලද්‌ධා වා පටිලභන්‌ති වා පටිලභිස්‌සන්‌ති වා, පටිවිද්‌ධා වා පටිවිජ්‌ඣන්‌ති වා පටිවිජ්‌ඣිස්‌සන්‌ති වා, සච්‌ඡිකතා වා සච්‌ඡිකරොන්‌ති වා සච්‌ඡිකරිස්‌සන්‌ති වා, ඵස්‌සිතා වා ඵස්‌සන්‌ති වා ඵස්‌සිස්‌සන්‌ති වා, වසිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, පාරමිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    222. Ye hi keci nekkhammaṃ bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā, adhigatā vā adhigacchanti vā adhigamissanti vā, pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, paṭiladdhā vā paṭilabhanti vā paṭilabhissanti vā, paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි අබ්‍යාපාදං…පෙ.… ආලොකසඤ්‌ඤං… අවික්‌ඛෙපං… ධම්‌මවවත්‌ථානං… ඤාණං… පාමොජ්‌ජං… පඨමං ඣානං… දුතියං ඣානං… තතියං ඣානං… චතුත්‌ථං ඣානං… ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තිං… විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තිං … ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තිං… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තිං… අනිච්‌චානුපස්‌සනං… දුක්‌ඛානුපස්‌සනං… අනත්‌තානුපස්‌සනං… නිබ්‌බිදානුපස්‌සනං… විරාගානුපස්‌සනං … නිරොධානුපස්‌සනං… පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනං… ඛයානුපස්‌සනං… වයානුපස්‌සනං… විපරිණාමානුපස්‌සනං… අනිමිත්‌තානුපස්‌සනං… අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනං… සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනං… අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනං… යථාභූතඤාණදස්‌සනං… ආදීනවානුපස්‌සනං… පටිසඞ්‌ඛානුපස්‌සනං… විවට්‌ටනානුපස්‌සනං… සොතාපත්‌තිමග්‌ගං… සකදාගාමිමග්‌ගං… අනාගාමිමග්‌ගං… අරහත්‌තමග්‌ගං….

    Ye hi keci abyāpādaṃ…pe… ālokasaññaṃ… avikkhepaṃ… dhammavavatthānaṃ… ñāṇaṃ… pāmojjaṃ… paṭhamaṃ jhānaṃ… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ… viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ … ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ… aniccānupassanaṃ… dukkhānupassanaṃ… anattānupassanaṃ… nibbidānupassanaṃ… virāgānupassanaṃ … nirodhānupassanaṃ… paṭinissaggānupassanaṃ… khayānupassanaṃ… vayānupassanaṃ… vipariṇāmānupassanaṃ… animittānupassanaṃ… appaṇihitānupassanaṃ… suññatānupassanaṃ… adhipaññādhammavipassanaṃ… yathābhūtañāṇadassanaṃ… ādīnavānupassanaṃ… paṭisaṅkhānupassanaṃ… vivaṭṭanānupassanaṃ… sotāpattimaggaṃ… sakadāgāmimaggaṃ… anāgāmimaggaṃ… arahattamaggaṃ….

    යෙ හි කෙචි චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානෙ… චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානෙ… චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදෙ… පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි… පඤ්‌ච බලානි… සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගෙ… අරියං අට්‌ඨඞ්‌ගිකං මග්‌ගං… යෙ හි කෙචි අට්‌ඨ විමොක්‌ඛෙ භාවිතා වා භාවෙන්‌ති වා භාවිස්‌සන්‌ති වා, අධිගතා වා අධිගච්‌ඡන්‌ති වා අධිගමිස්‌සන්‌ති වා, පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, පටිලද්‌ධා වා පටිලභන්‌ති වා පටිලභිස්‌සන්‌ති වා, පටිවිද්‌ධා වා පටිවිජ්‌ඣන්‌ති වා පටිවිජ්‌ඣිස්‌සන්‌ති වා, සච්‌ඡිකතා වා සච්‌ඡිකරොන්‌ති වා සච්‌ඡිකරිස්‌සන්‌ති වා, ඵස්‌සිතා වා ඵස්‌සන්‌ති වා ඵස්‌සිස්‌සන්‌ති වා, වසිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා පාරමිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci cattāro satipaṭṭhāne… cattāro sammappadhāne… cattāro iddhipāde… pañcindriyāni… pañca balāni… satta bojjhaṅge… ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ… ye hi keci aṭṭha vimokkhe bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā, adhigatā vā adhigacchanti vā adhigamissanti vā, pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, paṭiladdhā vā paṭilabhanti vā paṭilabhissanti vā, paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි චතස්‌සො පටිසම්‌භිදා පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා…පෙ.… සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci catasso paṭisambhidā pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā…pe… sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි තිස්‌සො විජ්‌ජා පටිවිද්‌ධා වා පටිවිජ්‌ඣන්‌ති වා පටිවිජ්‌ඣිස්‌සන්‌ති වා…පෙ.… සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci tisso vijjā paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā…pe… sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි තිස්‌සො සික්‌ඛා සික්‌ඛිතා වා සික්‌ඛන්‌ති වා සික්‌ඛිස්‌සන්‌ති වා, සච්‌ඡිකතා වා සච්‌ඡිකරොන්‌ති වා සච්‌ඡිකරිස්‌සන්‌ති වා, ඵස්‌සිතා වා ඵස්‌සන්‌ති වා ඵස්‌සිස්‌සන්‌ති වා, වසිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, පාරමිප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තා වා පාපුණන්‌ති වා පාපුණිස්‌සන්‌ති වා, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci tisso sikkhā sikkhitā vā sikkhanti vā sikkhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි දුක්‌ඛං පරිජානන්‌ති සමුදයං පජහන්‌ති නිරොධං සච්‌ඡිකරොන්‌ති මග්‌ගං භාවෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci dukkhaṃ parijānanti samudayaṃ pajahanti nirodhaṃ sacchikaronti maggaṃ bhāventi, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

    කතිහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති? කතිහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති? චතූහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. චතූහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛසච්‌චං පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, සමුදයසච්‌චං පහානප්‌පටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, නිරොධසච්‌චං සච්‌ඡිකිරියාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, මග්‌ගසච්‌චං භාවනාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති. ඉමෙහි චතූහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. ඉමෙහි චතූහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣන්‌තො සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තො, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො.

    Katihākārehi saccappaṭivedho hoti? Katihākārehi saccāni paṭivijjhati? Catūhākārehi saccappaṭivedho hoti. Catūhākārehi saccāni paṭivijjhati. Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhati, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati. Imehi catūhākārehi saccappaṭivedho hoti. Imehi catūhākārehi saccāni paṭivijjhanto saddhindriyassa vasena saddhāvimutto, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippatto.

    කතිහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති? කතිහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති ? නවහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති, නවහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛසච්‌චං පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, සමුදයසච්‌චං පහානප්‌පටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, නිරොධසච්‌චං සච්‌ඡිකිරියාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, මග්‌ගසච්‌චං භාවනාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති. අභිඤ්‌ඤාපටිවෙධො ච සබ්‌බධම්‌මානං, පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධො ච සබ්‌බසඞ්‌ඛාරානං, පහානප්‌පටිවෙධො ච සබ්‌බාකුසලානං, භාවනාපටිවෙධො ච චතුන්‌නං මග්‌ගානං, සච්‌ඡිකිරියාපටිවෙධො ච නිරොධස්‌ස. ඉමෙහි නවහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. ඉමෙහි නවහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣන්‌තො සද්‌ධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තො, සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො.

    Katihākārehi saccappaṭivedho hoti? Katihākārehi saccāni paṭivijjhati ? Navahākārehi saccappaṭivedho hoti, navahākārehi saccāni paṭivijjhati. Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhati, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati. Abhiññāpaṭivedho ca sabbadhammānaṃ, pariññāpaṭivedho ca sabbasaṅkhārānaṃ, pahānappaṭivedho ca sabbākusalānaṃ, bhāvanāpaṭivedho ca catunnaṃ maggānaṃ, sacchikiriyāpaṭivedho ca nirodhassa. Imehi navahākārehi saccappaṭivedho hoti. Imehi navahākārehi saccāni paṭivijjhanto saddhindriyassa vasena saddhāvimutto, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippatto.

    දුතියභාණවාරො.

    Dutiyabhāṇavāro.

    223. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කථං සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො ඛයතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො භයතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො සුඤ්‌ඤතො සඞ්‌ඛාරා උපට්‌ඨන්‌ති.

    223. Aniccato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Dukkhato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Anattato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti? Aniccato manasikaroto khayato saṅkhārā upaṭṭhanti. Dukkhato manasikaroto bhayato saṅkhārā upaṭṭhanti. Anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කිං බහුලං චිත්‌තං හොති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලං චිත්‌තං හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලං චිත්‌තං හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලං චිත්‌තං හොති.

    Aniccato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Dukkhato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Anattato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti? Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulaṃ cittaṃ hoti. Dukkhato manasikaroto passaddhibahulaṃ cittaṃ hoti. Anattato manasikaroto vedabahulaṃ cittaṃ hoti.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අධිමොක්‌ඛබහුලො කතමං විමොක්‌ඛං පටිලභති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පස්‌සද්‌ධිබහුලො කතමං විමොක්‌ඛං පටිලභති? අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො වෙදබහුලො කතමං විමොක්‌ඛං පටිලභති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අධිමොක්‌ඛබහුලො අනිමිත්‌තං විමොක්‌ඛං පටිලභති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පස්‌සද්‌ධිබහුලො අප්‌පණිහිතං විමොක්‌ඛං පටිලභති. අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො වෙදබහුලො සුඤ්‌ඤතං විමොක්‌ඛං පටිලභති.

    Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati? Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati? Anattato manasikaronto vedabahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati? Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo animittaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati. Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo appaṇihitaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati. Anattato manasikaronto vedabahulo suññataṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.

    224. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති , සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කො භාවෙති?

    224. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti? Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti? Anattato manasikaroto vedabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti , sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති. භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස විමොක්‌ඛභාවනා. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති. භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස විමොක්‌ඛභාවනා. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති. භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති. එකරසට්‌ඨෙන භාවනා. යො සම්‌මාපටිපන්‌නො සො භාවෙති; නත්‌ථි මිච්‌ඡාපටිපන්‌නස්‌ස විමොක්‌ඛභාවනා.

    Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa animitto vimokkho ādhipateyyo hoti. Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā. Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti. Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā. Anattato manasikaroto vedabahulassa suññato vimokkho ādhipateyyo hoti. Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti. Ekarasaṭṭhena bhāvanā. Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙ කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙ කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො? අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය කති විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙ කතමො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය කතිවිමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති , නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, කෙනට්‌ඨෙන භාවනා, කෙනට්‌ඨෙන පටිවෙධො?

    Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho? Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho? Anattato manasikaroto vedabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kativimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti , nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho?

    225. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අධිමොක්‌ඛබහුලස්‌ස අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙපි අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, එකරසට්‌ඨෙන භාවනා, දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො, එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පස්‌සද්‌ධිබහුලස්‌ස අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙපි අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, එකරසට්‌ඨෙන භාවනා, දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො, එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො වෙදබහුලස්‌ස සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, භාවනාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, පටිවෙධකාලෙපි සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, පටිවෙධාය ද්‌වෙ විමොක්‌ඛා තදන්‌වයා හොන්‌ති, සහජාතපච්‌චයා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයා හොන්‌ති, නිස්‌සයපච්‌චයා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයා හොන්‌ති, එකරසා හොන්‌ති, එකරසට්‌ඨෙන භාවනා, දස්‌සනට්‌ඨෙන පටිවෙධො, එවං පටිවිජ්‌ඣන්‌තොපි භාවෙති, භාවෙන්‌තොපි පටිවිජ්‌ඣති.

    225. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati. Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati. Anattato manasikaroto vedabahulassa suññato vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi suññato vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

    226. අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කතමො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති? කතමවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති ? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කතමො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති? කතමවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කතමො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති? කතමවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති?

    226. Aniccato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti? Katamavimokkhassa adhimattattā saddhāvimutto hoti ? Dukkhato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti? Katamavimokkhassa adhimattattā kāyasakkhī hoti? Anattato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti? Katamavimokkhassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti?

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති. අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා සද්‌ධාවිමුත්‌තො හොති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති. අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා කායසක්‌ඛී හොති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො අධිමත්‌තො හොති. සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස අධිමත්‌තත්‌තා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො හොති.

    Aniccato manasikaroto animitto vimokkho adhimatto hoti. Animittavimokkhassa adhimattattā saddhāvimutto hoti. Dukkhato manasikaroto appaṇihito vimokkho adhimatto hoti. Appaṇihitavimokkhassa adhimattattā kāyasakkhī hoti. Anattato manasikaroto suññato vimokkho adhimatto hoti. Suññatavimokkhassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

    සද්‌දහන්‌තො විමුත්‌තොති – සද්‌ධාවිමුත්‌තො. ඵුට්‌ඨත්‌තා සච්‌ඡිකතොති – කායසක්‌ඛී. දිට්‌ඨත්‌තා පත්‌තොති – දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො. සද්‌දහන්‌තො විමුච්‌චතීති – සද්‌ධාවිමුත්‌තො. ඣානඵස්‌සං පඨමං ඵුසති, පච්‌ඡා නිරොධං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරොතීති – කායසක්‌ඛී. ‘‘දුක්‌ඛා සඞ්‌ඛාරා, සුඛො නිරොධො’’ති විඤ්‌ඤාතං හොති දිට්‌ඨං විදිතං සච්‌ඡිකතං ඵස්‌සිතං පඤ්‌ඤායාති – දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො…පෙ.… යෙ හි කෙචි නෙක්‌ඛම්‌මං භාවිතා වා භාවෙන්‌ති වා භාවිස්‌සන්‌ති වා…පෙ.… සබ්‌බෙ තෙ අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Saddahanto vimuttoti – saddhāvimutto. Phuṭṭhattā sacchikatoti – kāyasakkhī. Diṭṭhattā pattoti – diṭṭhippatto. Saddahanto vimuccatīti – saddhāvimutto. Jhānaphassaṃ paṭhamaṃ phusati, pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – kāyasakkhī. ‘‘Dukkhā saṅkhārā, sukho nirodho’’ti viññātaṃ hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāyāti – diṭṭhippatto…pe… ye hi keci nekkhammaṃ bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā…pe… sabbe te animittavimokkhassa vasena saddhāvimuttā, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippattā.

    යෙ හි කෙචි අබ්‍යාපාදං… ආලොකසඤ්‌ඤං… අවික්‌ඛෙපං… යෙ හි කෙචි දුක්‌ඛං පරිජානන්‌ති, සමුදයං පජහන්‌ති, නිරොධං සච්‌ඡිකරොන්‌ති, මග්‌ගං භාවෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තා, අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තා.

    Ye hi keci abyāpādaṃ… ālokasaññaṃ… avikkhepaṃ… ye hi keci dukkhaṃ parijānanti, samudayaṃ pajahanti, nirodhaṃ sacchikaronti, maggaṃ bhāventi, sabbe te animittavimokkhassa vasena saddhāvimuttā, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippattā.

    කතිහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති? කතිහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති? චතූහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. චතූහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛසච්‌චං පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති, සමුදයසච්‌චං පහානපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති. නිරොධසච්‌චං සච්‌ඡිකිරියාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති. මග්‌ගසච්‌චං භාවනාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති. ඉමෙහි චතූහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. ඉමෙහි චතූහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො.

    Katihākārehi saccappaṭivedho hoti? Katihākārehi saccāni paṭivijjhati? Catūhākārehi saccappaṭivedho hoti. Catūhākārehi saccāni paṭivijjhati. Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānapaṭivedhaṃ paṭivijjhati. Nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati. Maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati. Imehi catūhākārehi saccappaṭivedho hoti. Imehi catūhākārehi saccāni paṭivijjhanto animittavimokkhassa vasena saddhāvimutto, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippatto.

    කතිහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති? කතිහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති? නවහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. නවහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣති. දුක්‌ඛසච්‌චං පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධං පටිවිජ්‌ඣති…පෙ.… සච්‌ඡිකිරියාපටිවෙධො ච නිරොධස්‌ස. ඉමෙහි නවහාකාරෙහි සච්‌චප්‌පටිවෙධො හොති. ඉමෙහි නවහාකාරෙහි සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන කායසක්‌ඛී, සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො.

    Katihākārehi saccappaṭivedho hoti? Katihākārehi saccāni paṭivijjhati? Navahākārehi saccappaṭivedho hoti. Navahākārehi saccāni paṭivijjhati. Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati…pe… sacchikiriyāpaṭivedho ca nirodhassa. Imehi navahākārehi saccappaṭivedho hoti. Imehi navahākārehi saccāni paṭivijjhanto animittavimokkhassa vasena saddhāvimutto, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippatto.

    227. අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙ ධම්‌මෙ යථාභූතං ජානාති පස්‌සති? කථං සම්‌මාදස්‌සනං හොති? කථං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති? කත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙ ධම්‌මෙ යථාභූතං ජානාති පස්‌සති? කථං සම්‌මාදස්‌සනං හොති? කථං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති? කත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති? අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙ ධම්‌මෙ යථාභූතං ජානාති පස්‌සති? කථං සම්‌මාදස්‌සනං හොති? කථං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති? කත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති?

    227. Aniccato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati? Kathaṃ sammādassanaṃ hoti? Kathaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā aniccato sudiṭṭhā honti? Kattha kaṅkhā pahīyati? Dukkhato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati? Kathaṃ sammādassanaṃ hoti? Kathaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā dukkhato sudiṭṭhā honti? Kattha kaṅkhā pahīyati? Anattato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati? Kathaṃ sammādassanaṃ hoti? Kathaṃ tadanvayena sabbe dhammā anattato sudiṭṭhā honti? Kattha kaṅkhā pahīyati?

    අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො නිමිත්‌තං යථාභූතං ජානාති පස්‌සති; තෙන වුච්‌චති – සම්‌මාදස්‌සනං. එවං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති. එත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පවත්‌තං යථාභූතං ජානාති පස්‌සති; තෙන වුච්‌චති – සම්‌මාදස්‌සනං. එවං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති. එත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති. අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො නිමිත්‌තඤ්‌ච පවත්‌තඤ්‌ච යථාභූතං ජානාති පස්‌සති; තෙන වුච්‌චති – සම්‌මාදස්‌සනං. එවං තදන්‌වයෙන සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තතො සුදිට්‌ඨා හොන්‌ති. එත්‌ථ කඞ්‌ඛා පහීයති.

    Aniccato manasikaronto nimittaṃ yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ. Evaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā aniccato sudiṭṭhā honti. Ettha kaṅkhā pahīyati. Dukkhato manasikaronto pavattaṃ yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ. Evaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā dukkhato sudiṭṭhā honti. Ettha kaṅkhā pahīyati. Anattato manasikaronto nimittañca pavattañca yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ. Evaṃ tadanvayena sabbe dhammā anattato sudiṭṭhā honti. Ettha kaṅkhā pahīyati.

    යඤ්‌ච යථාභූතං ඤාණං යඤ්‌ච සම්‌මාදස්‌සනං යා ච කඞ්‌ඛාවිතරණා, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යඤ්‌ච යථාභූතං ඤාණං යඤ්‌ච සම්‌මාදස්‌සනං යා ච කඞ්‌ඛාවිතරණා, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Yañca yathābhūtaṃ ñāṇaṃ yañca sammādassanaṃ yā ca kaṅkhāvitaraṇā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yañca yathābhūtaṃ ñāṇaṃ yañca sammādassanaṃ yā ca kaṅkhāvitaraṇā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කිං භයතො උපට්‌ඨාති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කිං භයතො උපට්‌ඨාති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කිං භයතො උපට්‌ඨාති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තං භයතො උපට්‌ඨාති . දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පවත්‌තං භයතො උපට්‌ඨාති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තඤ්‌ච පවත්‌තඤ්‌ච භයතො උපට්‌ඨාති.

    Aniccato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti? Dukkhato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti? Anattato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti? Aniccato manasikaroto nimittaṃ bhayato upaṭṭhāti . Dukkhato manasikaroto pavattaṃ bhayato upaṭṭhāti. Anattato manasikaroto nimittañca pavattañca bhayato upaṭṭhāti.

    යා ච භයතුපට්‌ඨානෙ පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච ආදීනවෙ ඤාණං යා ච නිබ්‌බිදා, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යා ච භයතුපට්‌ඨානෙ පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච ආදීනවෙ ඤාණං යා ච නිබ්‌බිදා, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Yā ca bhayatupaṭṭhāne paññā yañca ādīnave ñāṇaṃ yā ca nibbidā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yā ca bhayatupaṭṭhāne paññā yañca ādīnave ñāṇaṃ yā ca nibbidā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    යා ච අනත්‌තානුපස්‌සනා යා ච සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යා ච අනත්‌තානුපස්‌සනා යා ච සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනා, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Yā ca anattānupassanā yā ca suññatānupassanā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yā ca anattānupassanā yā ca suññatānupassanā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කිං පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කිං පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කිං පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තං පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පවත්‌තං පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තඤ්‌ච පවත්‌තඤ්‌ච පටිසඞ්‌ඛා ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති.

    Aniccato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati? Dukkhato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati? Anattato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati? Aniccato manasikaroto nimittaṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati. Dukkhato manasikaroto pavattaṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati. Anattato manasikaroto nimittañca pavattañca paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati.

    යා ච මුච්‌චිතුකම්‍යතා යා ච පටිසඞ්‌ඛානුපස්‌සනා යා ච සඞ්‌ඛාරුපෙක්‌ඛා, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යා ච මුච්‌චිතුකම්‍යතා යා ච පටිසඞ්‌ඛානුපස්‌සනා යා ච සඞ්‌ඛාරුපෙක්‌ඛා, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Yā ca muccitukamyatā yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca saṅkhārupekkhā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yā ca muccitukamyatā yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca saṅkhārupekkhā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොතො කුතො චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, කත්‌ථ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො කුතො චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, කත්‌ථ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති? අනත්‌තතො මනසිකරොතො කුතො චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, කත්‌ථ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තා චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, අනිමිත්‌තෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො පවත්‌තා චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, අප්‌පවත්‌තෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති. අනත්‌තතො මනසිකරොතො නිමිත්‌තා ච පවත්‌තා ච චිත්‌තං වුට්‌ඨාති, අනිමිත්‌තෙ අප්‌පවත්‌තෙ නිරොධෙ නිබ්‌බානධාතුයා 25 චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති.

    Aniccato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati? Dukkhato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati? Anattato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati? Aniccato manasikaroto nimittā cittaṃ vuṭṭhāti, animitte cittaṃ pakkhandati. Dukkhato manasikaroto pavattā cittaṃ vuṭṭhāti, appavatte cittaṃ pakkhandati. Anattato manasikaroto nimittā ca pavattā ca cittaṃ vuṭṭhāti, animitte appavatte nirodhe nibbānadhātuyā 26 cittaṃ pakkhandati.

    යා ච බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානවිවට්‌ටනෙ පඤ්‌ඤා යෙ ච ගොත්‍රභූ ධම්‌මා, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යා ච බහිද්‌ධාවුට්‌ඨානවිවට්‌ටනෙ පඤ්‌ඤා යෙ ච ගොත්‍රභූ ධම්‌මා, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Yā ca bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane paññā ye ca gotrabhū dhammā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yā ca bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane paññā ye ca gotrabhū dhammā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙන විමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති? දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙන විමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති? අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො කතමෙන විමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති. දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති. අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛෙන විමුච්‌චති. යා ච දුභතොවුට්‌ඨානවිවට්‌ටනෙ පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච මග්‌ගෙ ඤාණං , ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානන්‌ති? යා ච දුභතොවුට්‌ඨානවිවට්‌ටනෙ පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච මග්‌ගෙ ඤාණං, ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං.

    Aniccato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati? Dukkhato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati? Anattato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati? Aniccato manasikaronto animittavimokkhena vimuccati. Dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhena vimuccati. Anattato manasikaronto suññatavimokkhena vimuccati. Yā ca dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane paññā yañca magge ñāṇaṃ , ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti? Yā ca dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane paññā yañca magge ñāṇaṃ, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

    228. කතිහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ 27 හොන්‌ති? කතිහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? චතූහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති. සත්‌තහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    228. Katihākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe 28 honti? Katihākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti? Catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti. Sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

    කතමෙහි චතූහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන, අධිට්‌ඨානට්‌ඨෙන, අභිනීහාරට්‌ඨෙන, නිය්‍යානට්‌ඨෙන. කථං ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොතො අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, දුක්‌ඛතො මනසිකරොතො අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති, අනත්‌තතො මනසිකරොතො සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො ආධිපතෙය්‍යො හොති. එවං ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Katamehi catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti? Ādhipateyyaṭṭhena, adhiṭṭhānaṭṭhena, abhinīhāraṭṭhena, niyyānaṭṭhena. Kathaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti? Aniccato manasikaroto animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, dukkhato manasikaroto appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, anattato manasikaroto suññato vimokkho ādhipateyyo hoti. Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

    කථං අධිට්‌ඨානට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති. එවං අධිට්‌ඨානට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Kathaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti? Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti. Evaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

    කථං අභිනීහාරට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අභිනීහරති, දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අභිනීහරති, අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන චිත්‌තං අභිනීහරති. එවං අභිනීහාරට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Kathaṃ abhinīhāraṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti? Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati. Evaṃ abhinīhāraṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

    කථං නිය්‍යානට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො අනිමිත්‌තවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන නිරොධං නිබ්‌බානං නිය්‍යාති, දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො අප්‌පණිහිතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන නිරොධං නිබ්‌බානං නිය්‍යාති, අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො සුඤ්‌ඤතවිමොක්‌ඛස්‌ස වසෙන නිරොධං නිබ්‌බානං නිය්‍යාති. එවං නිය්‍යානට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති. ඉමෙහි චතූහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා නානාක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Kathaṃ niyyānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti? Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti. Evaṃ niyyānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti. Imehi catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

    කතමෙහි සත්‌තහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති ? සමොධානට්‌ඨෙන, අධිගමනට්‌ඨෙන, පටිලාභට්‌ඨෙන පටිවෙධට්‌ඨෙන, සච්‌ඡිකිරියට්‌ඨෙන, ඵස්‌සනට්‌ඨෙන, අභිසමයට්‌ඨෙන. කථං සමොධානට්‌ඨෙන අධිගමනට්‌ඨෙන පටිලාභට්‌ඨෙන පටිවෙධට්‌ඨෙන සච්‌ඡිකිරියට්‌ඨෙන ඵස්‌සනට්‌ඨෙන අභිසමයට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති? අනිච්‌චතො මනසිකරොන්‌තො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. යතො මුච්‌චති, තත්‌ථ න පණිදහතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. යත්‌ථ න පණිදහති, තෙන සුඤ්‌ඤොති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. යෙන සුඤ්‌ඤො, තෙන නිමිත්‌තෙන අනිමිත්‌තොති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. එවං සමොධානට්‌ඨෙන අධිගමනට්‌ඨෙන පටිලාභට්‌ඨෙන පටිවෙධට්‌ඨෙන සච්‌ඡිකිරියට්‌ඨෙන ඵස්‌සනට්‌ඨෙන අභිසමයට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Katamehi sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti ? Samodhānaṭṭhena, adhigamanaṭṭhena, paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena, phassanaṭṭhena, abhisamayaṭṭhena. Kathaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti? Aniccato manasikaronto nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Yato muccati, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho. Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho. Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho. Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

    දුක්‌ඛතො මනසිකරොන්‌තො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. යත්‌ථ න පණිදහති, තෙන සුඤ්‌ඤොති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. යෙන සුඤ්‌ඤො, තෙන නිමිත්‌තෙන අනිමිත්‌තොති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. යෙන නිමිත්‌තෙන අනිමිත්‌තො, තත්‌ථ න පණිදහතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. එවං සමොධානට්‌ඨෙන අධිගමනට්‌ඨෙන පටිලාභට්‌ඨෙන පටිවෙධට්‌ඨෙන සච්‌ඡිකිරියට්‌ඨෙන ඵස්‌සනට්‌ඨෙන අභිසමයට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Dukkhato manasikaronto paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho. Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho. Yena nimittena animitto, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho. Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

    අනත්‌තතො මනසිකරොන්‌තො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. යෙන සුඤ්‌ඤො, තෙන නිමිත්‌තෙන අනිමිත්‌තොති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. යෙන නිමිත්‌තෙන අනිමිත්‌තො, තත්‌ථ න පණිදහතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. යත්‌ථ න පණිදහති, තෙන සුඤ්‌ඤොති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. එවං සමොධානට්‌ඨෙන අධිගමනට්‌ඨෙන පටිලාභට්‌ඨෙන පටිවෙධට්‌ඨෙන සච්‌ඡිකිරියට්‌ඨෙන ඵස්‌සනට්‌ඨෙන අභිසමයට්‌ඨෙන තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති. ඉමෙහි සත්‌තහාකාරෙහි තයො විමොක්‌ඛා එකක්‌ඛණෙ හොන්‌ති.

    Anattato manasikaronto abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho. Yena nimittena animitto, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho. Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho. Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti. Imehi sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

    229. අත්‌ථි විමොක්‌ඛො, අත්‌ථි මුඛං, අත්‌ථි විමොක්‌ඛමුඛං, අත්‌ථි විමොක්‌ඛපච්‌චනීකං, අත්‌ථි විමොක්‌ඛානුලොමං, අත්‌ථි විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො, අත්‌ථි විමොක්‌ඛභාවනා, අත්‌ථි විමොක්‌ඛප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධි.

    229. Atthi vimokkho, atthi mukhaṃ, atthi vimokkhamukhaṃ, atthi vimokkhapaccanīkaṃ, atthi vimokkhānulomaṃ, atthi vimokkhavivaṭṭo, atthi vimokkhabhāvanā, atthi vimokkhappaṭippassaddhi.

    කතමො විමොක්‌ඛො? සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො, අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො, අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. කතමො සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො? අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං සුඛතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං අත්‌තතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං නන්‌දියා අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං රාගතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං සමුදයතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ආදානතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං නිමිත්‌තතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බාභිනිවෙසෙහි මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො.

    Katamo vimokkho? Suññato vimokkho, animitto vimokkho, appaṇihito vimokkho. Katamo suññato vimokkho? Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Anattānupassanāñāṇaṃ attato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho. Suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බාභිනිවෙසෙහි මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො අභිනිවෙසා මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බාභිනිවෙසෙහි මුච්‌චතීති – සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො. අයං සුඤ්‌ඤතො විමොක්‌ඛො.

    Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho. Ayaṃ suññato vimokkho.

    කතමො අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො? අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං සුඛතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං අත්‌තතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං නන්‌දියා නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං රාගතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං සමුදයතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ආදානතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො.

    Katamo animitto vimokkho? Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Anattānupassanāñāṇaṃ attato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Animittānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො …පෙ.… රූපෙ අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. රූපෙ අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. ජරාමරණෙ අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං පණිධියා නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො නිමිත්‌තා මුච්‌චතීති – අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො. අයං අනිමිත්‌තො විමොක්‌ඛො.

    Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho …pe… rūpe animittānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho. Rūpe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho. Jarāmaraṇe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho. Ayaṃ animitto vimokkho.

    කතමො අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො? අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. දුක්‌ඛානුපස්‌සනාඤාණං සුඛතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අනත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං අත්‌තතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාඤාණං නන්‌දියා පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. විරාගානුපස්‌සනාඤාණං රාගතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. නිරොධානුපස්‌සනාඤාණං සමුදයතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. පටිනිස්‌සග්‌ගානුපස්‌සනාඤාණං ආදානතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අනිමිත්‌තානුපස්‌සනාඤාණං නිමිත්‌තතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බපණිධීහි මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො.

    Katamo appaṇihito vimokkho? Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Anattānupassanāñāṇaṃ attato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho. Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

    රූපෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො…පෙ.… රූපෙ අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බපණිධීහි මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. රූපෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. වෙදනාය…පෙ.… සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරෙසු… විඤ්‌ඤාණෙ… චක්‌ඛුස්‌මිං…පෙ.… ජරාමරණෙ අනිච්‌චානුපස්‌සනාඤාණං නිච්‌චතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො…පෙ.… ජරාමරණෙ අප්‌පණිහිතානුපස්‌සනාඤාණං සබ්‌බපණිධීහි මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. ජරාමරණෙ සුඤ්‌ඤතානුපස්‌සනාඤාණං අභිනිවෙසතො පණිධියා මුච්‌චතීති – අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අයං අප්‌පණිහිතො විමොක්‌ඛො. අයං විමොක්‌ඛො.

    Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho…pe… rūpe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho. Rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho…pe… jarāmaraṇe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho. Jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho. Ayaṃ appaṇihito vimokkho. Ayaṃ vimokkho.

    230. කතමං මුඛං? යෙ තත්‌ථ ජාතා අනවජ්‌ජා කුසලා බොධිපක්‌ඛියාධම්‌මා, ඉදං මුඛං.

    230. Katamaṃ mukhaṃ? Ye tattha jātā anavajjā kusalā bodhipakkhiyādhammā, idaṃ mukhaṃ.

    කතමං විමොක්‌ඛමුඛං? යං තෙසං ධම්‌මානං ආරම්‌මණං නිරොධො නිබ්‌බානං, ඉදං විමොක්‌ඛමුඛං. විමොක්‌ඛඤ්‌ච මුඛඤ්‌ච විමොක්‌ඛමුඛං, ඉදං විමොක්‌ඛමුඛං.

    Katamaṃ vimokkhamukhaṃ? Yaṃ tesaṃ dhammānaṃ ārammaṇaṃ nirodho nibbānaṃ, idaṃ vimokkhamukhaṃ. Vimokkhañca mukhañca vimokkhamukhaṃ, idaṃ vimokkhamukhaṃ.

    කතමං විමොක්‌ඛපච්‌චනීකං? තීණි අකුසලමූලානි විමොක්‌ඛපච්‌චනීකානි, තීණි දුච්‌චරිතානි විමොක්‌ඛපච්‌චනීකානි, සබ්‌බෙපි අකුසලා ධම්‌මා විමොක්‌ඛපච්‌චනීකා, ඉදං විමොක්‌ඛපච්‌චනීකං.

    Katamaṃ vimokkhapaccanīkaṃ? Tīṇi akusalamūlāni vimokkhapaccanīkāni, tīṇi duccaritāni vimokkhapaccanīkāni, sabbepi akusalā dhammā vimokkhapaccanīkā, idaṃ vimokkhapaccanīkaṃ.

    කතමං විමොක්‌ඛානුලොමං? තීණි කුසලමූලානි විමොක්‌ඛානුලොමානි, තීණි සුචරිතානි විමොක්‌ඛානුලොමානි, සබ්‌බෙපි කුසලා ධම්‌මා විමොක්‌ඛානුලොමා, ඉදං විමොක්‌ඛානුලොමං.

    Katamaṃ vimokkhānulomaṃ? Tīṇi kusalamūlāni vimokkhānulomāni, tīṇi sucaritāni vimokkhānulomāni, sabbepi kusalā dhammā vimokkhānulomā, idaṃ vimokkhānulomaṃ.

    කතමො විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො? සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො, චෙතොවිවට්‌ටො, චිත්‌තවිවට්‌ටො, ඤාණවිවට්‌ටො, විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො, සච්‌චවිවට්‌ටො. සඤ්‌ජානන්‌තො විවට්‌ටතීති – සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො. චෙතයන්‌තො විවට්‌ටතීති – චෙතොවිවට්‌ටො. විජානන්‌තො විවට්‌ටතීති – චිත්‌තවිවට්‌ටො. ඤාණං කරොන්‌තො විවට්‌ටතීති – ඤාණවිවට්‌ටො. වොසජ්‌ජන්‌තො විවට්‌ටතීති – විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො. තථට්‌ඨෙන විවට්‌ටතීති – සච්‌චවිවට්‌ටො.

    Katamo vimokkhavivaṭṭo? Saññāvivaṭṭo, cetovivaṭṭo, cittavivaṭṭo, ñāṇavivaṭṭo, vimokkhavivaṭṭo, saccavivaṭṭo. Sañjānanto vivaṭṭatīti – saññāvivaṭṭo. Cetayanto vivaṭṭatīti – cetovivaṭṭo. Vijānanto vivaṭṭatīti – cittavivaṭṭo. Ñāṇaṃ karonto vivaṭṭatīti – ñāṇavivaṭṭo. Vosajjanto vivaṭṭatīti – vimokkhavivaṭṭo. Tathaṭṭhena vivaṭṭatīti – saccavivaṭṭo.

    යත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො තත්‌ථ චෙතොවිවට්‌ටො, යත්‌ථ චෙතොවිවට්‌ටො තත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො, යත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො තත්‌ථ චිත්‌තවිවට්‌ටො, යත්‌ථ චිත්‌තවිවට්‌ටො තත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො. යත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො තත්‌ථ ඤාණවිවට්‌ටො, යත්‌ථ ඤාණවිවට්‌ටො තත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො. යත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො ඤාණවිවට්‌ටො තත්‌ථ විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො, යත්‌ථ විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො තත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො ඤාණවිවට්‌ටො. යත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො ඤාණවිවට්‌ටො විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො තත්‌ථ සච්‌චවිවට්‌ටො, යත්‌ථ සච්‌චවිවට්‌ටො තත්‌ථ සඤ්‌ඤාවිවට්‌ටො චෙතොවිවට්‌ටො චිත්‌තවිවට්‌ටො ඤාණවිවට්‌ටො විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො. අයං විමොක්‌ඛවිවට්‌ටො.

    Yattha saññāvivaṭṭo tattha cetovivaṭṭo, yattha cetovivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo, yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo tattha cittavivaṭṭo, yattha cittavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo tattha ñāṇavivaṭṭo, yattha ñāṇavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo tattha vimokkhavivaṭṭo, yattha vimokkhavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo. Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo tattha saccavivaṭṭo, yattha saccavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo. Ayaṃ vimokkhavivaṭṭo.

    කතමා විමොක්‌ඛභාවනා? පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, දුතියස්‌ස ඣානස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, තතියස්‌ස ඣානස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, චතුත්‌ථස්‌ස ඣානස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා…පෙ.… ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, සොතාපත්‌තිමග්‌ගස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, සකදාගාමිමග්‌ගස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, අනාගාමිමග්‌ගස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, අරහත්‌තමග්‌ගස්‌ස ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං, අයං විමොක්‌ඛභාවනා.

    Katamā vimokkhabhāvanā? Paṭhamassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, dutiyassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, tatiyassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, catutthassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, sotāpattimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, sakadāgāmimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, anāgāmimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, arahattamaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, ayaṃ vimokkhabhāvanā.

    කතමා විමොක්‌ඛප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධි? පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස පටිලාභො වා විපාකො වා, දුතියස්‌ස ඣානස්‌ස පටිලාභො වා විපාකො වා, තතියස්‌ස ඣානස්‌ස…පෙ.… චතුත්‌ථස්‌ස ඣානස්‌ස… ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා… විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌තියා… ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා… නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසමාපත්‌තියා පටිලාභො වා විපාකො වා, සොතාපත්‌තිමග්‌ගස්‌ස සොතාපත්‌තිඵලං, සකදාගාමිමග්‌ගස්‌ස සකදාගාමිඵලං, අනාගාමිමග්‌ගස්‌ස අනාගාමිඵලං, අරහත්‌තමග්‌ගස්‌ස අරහත්‌තඵලං, අයං විමොක්‌ඛප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධීති.

    Katamā vimokkhappaṭippassaddhi? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, dutiyassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, tatiyassa jhānassa…pe… catutthassa jhānassa… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā, sotāpattimaggassa sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmimaggassa sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggassa anāgāmiphalaṃ, arahattamaggassa arahattaphalaṃ, ayaṃ vimokkhappaṭippassaddhīti.

    තතියභාණවාරො.

    Tatiyabhāṇavāro.

    විමොක්‌ඛකථා නිට්‌ඨිතා.

    Vimokkhakathā niṭṭhitā.







    Footnotes:
    1. සුපධාරිතං (ක.)
    2. supadhāritaṃ (ka.)
    3. අබ්‍යාපජ්‌ඣෙන (ස්‍යා.)
    4. abyāpajjhena (syā.)
    5. ජායතීති (ස්‍යා.)
    6. ජායන්‌තො (ස්‍යා.)
    7. jāyatīti (syā.)
    8. jāyanto (syā.)
    9. එකූපාදානා (සී. අට්‌ඨ.)
    10. ඉමා එකුපාදානා (ස්‍යා.)
    11. ekūpādānā (sī. aṭṭha.)
    12. imā ekupādānā (syā.)
    13. පරිච්‌ඡෙදපරිවට්‌ටුමතො (ස්‍යා.)
    14. paricchedaparivaṭṭumato (syā.)
    15. තදන්‌වයානි (ස්‍යා.)
    16. tadanvayāni (syā.)
    17. සද්‌ධාධිමුත්‌තො (ස්‍යා.)
    18. කායසක්‌ඛි (ස්‍යා. ක.) අභි. පු. ප. 95 පස්‌සිතබ්‌බා
    19. saddhādhimutto (syā.)
    20. kāyasakkhi (syā. ka.) abhi. pu. pa. 95 passitabbā
    21. සච්‌ඡිකරොතීති (ස්‍යා. පී.)
    22. sacchikarotīti (syā. pī.)
    23. අරහත්‌තඵලං (ස්‍යා. ක.) අට්‌ඨකථා ඔලොකෙතබ්‌බා
    24. arahattaphalaṃ (syā. ka.) aṭṭhakathā oloketabbā
    25. නිරොධනිබ්‌බානධාතුයා (සී.)
    26. nirodhanibbānadhātuyā (sī.)
    27. නානාඛණෙ (ස්‍යා. ක.)
    28. nānākhaṇe (syā. ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 2. විමොක්‌ඛනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 2. Vimokkhaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact