Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විභඞ්‌ගපාළි • Vibhaṅgapāḷi

    6. පටිච්‌චසමුප්‌පාදවිභඞ්‌ගො

    6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    1. සුත්‌තන්‌තභාජනීයං

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    225. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    225. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    226. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? දුක්‌ඛෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛසමුදයෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදාය අඤ්‌ඤාණං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    226. Tattha katamā avijjā? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා? පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො, අපුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො, ආනෙඤ්‌ජාභිසඞ්‌ඛාරො, කායසඞ්‌ඛාරො, වචීසඞ්‌ඛාරො, චිත්‌තසඞ්‌ඛාරො.

    Tattha katame avijjāpaccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro.

    තත්‌ථ කතමො පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො? කුසලා චෙතනා කාමාවචරා රූපාවචරා දානමයා සීලමයා භාවනාමයා – අයං වුච්‌චති ‘‘පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo puññābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā kāmāvacarā rūpāvacarā dānamayā sīlamayā bhāvanāmayā – ayaṃ vuccati ‘‘puññābhisaṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමො අපුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො? අකුසලා චෙතනා කාමාවචරා – අයං වුච්‌චති ‘‘අපුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo apuññābhisaṅkhāro? Akusalā cetanā kāmāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘apuññābhisaṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමො ආනෙඤ්‌ජාභිසඞ්‌ඛාරො? කුසලා චෙතනා අරූපාවචරා – අයං වුච්‌චති ‘‘ආනෙඤ්‌ජාභිසඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo āneñjābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā arūpāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘āneñjābhisaṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමො කායසඞ්‌ඛාරො? කායසඤ්‌චෙතනා කායසඞ්‌ඛාරො, වචීසඤ්‌චෙතනා වචීසඞ්‌ඛාරො, මනොසඤ්‌චෙතනා චිත්‌තසඞ්‌ඛාරො. ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා’’.

    Tattha katamo kāyasaṅkhāro? Kāyasañcetanā kāyasaṅkhāro, vacīsañcetanā vacīsaṅkhāro, manosañcetanā cittasaṅkhāro. Ime vuccanti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’.

    227. තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, සොතවිඤ්‌ඤාණං, ඝානවිඤ්‌ඤාණං, ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, කායවිඤ්‌ඤාණං, මනොවිඤ්‌ඤාණං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    227. Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    228. තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’ . තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො මහාභූතා, චතුන්‌නඤ්‌ච මහාභූතානං උපාදාය රූපං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං’’.

    228. Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’ . Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    229. තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං’’.

    229. Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    230. තත්‌ථ කතමො සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො සොතසම්‌ඵස්‌සො ඝානසම්‌ඵස්‌සො ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො කායසම්‌ඵස්‌සො මනොසම්‌ඵස්‌සො – අයං වුච්‌චති ‘‘සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    230. Tattha katamo saḷāyatanapaccayā phasso? Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – ayaṃ vuccati ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’.

    231. තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, සොතසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, ඝානසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, කායසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, මනොසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    231. Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    232. තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා? රූපතණ්‌හා, සද්‌දතණ්‌හා, ගන්‌ධතණ්‌හා, රසතණ්‌හා, ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා, ධම්‌මතණ්‌හා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා’’.

    232. Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    233. තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං? කාමුපාදානං, දිට්‌ඨුපාදානං, සීලබ්‌බතුපාදානං, අත්‌තවාදුපාදානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං’’.

    233. Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    234. තත්‌ථ කතමො උපාදානපච්‌චයා භවො? භවො දුවිධෙන – අත්‌ථි කම්‌මභවො, අත්‌ථි උපපත්‌තිභවො. තත්‌ථ කතමො කම්‌මභවො? පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො, අපුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො, ආනෙඤ්‌ජාභිසඞ්‌ඛාරො – අයං වුච්‌චති ‘‘කම්‌මභවො’’. සබ්‌බම්‌පි භවගාමිකම්‌මං කම්‌මභවො.

    234. Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Bhavo duvidhena – atthi kammabhavo, atthi upapattibhavo. Tattha katamo kammabhavo? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro – ayaṃ vuccati ‘‘kammabhavo’’. Sabbampi bhavagāmikammaṃ kammabhavo.

    තත්‌ථ කතමො උපපත්‌තිභවො? කාමභවො, රූපභවො, අරූපභවො, සඤ්‌ඤාභවො, අසඤ්‌ඤාභවො, නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤාභවො, එකවොකාරභවො, චතුවොකාරභවො, පඤ්‌චවොකාරභවො – අයං වුච්‌චති ‘‘උපපත්‌තිභවො’’. ඉති අයඤ්‌ච කම්‌මභවො, අයඤ්‌ච උපපත්‌තිභවො. අයං වුච්‌චති ‘‘උපාදානපච්‌චයා භවො’’.

    Tattha katamo upapattibhavo? Kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo, saññābhavo, asaññābhavo, nevasaññānāsaññābhavo, ekavokārabhavo, catuvokārabhavo, pañcavokārabhavo – ayaṃ vuccati ‘‘upapattibhavo’’. Iti ayañca kammabhavo, ayañca upapattibhavo. Ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    235. තත්‌ථ කතමා භවපච්‌චයා ජාති? යා තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායෙ ජාති සඤ්‌ජාති ඔක්‌කන්‌ති අභිනිබ්‌බත්‌ති, ඛන්‌ධානං පාතුභාවො , ආයතනානං පටිලාභො – අයං වුච්‌චති ‘‘භවපච්‌චයා ජාති’’.

    235. Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti, khandhānaṃ pātubhāvo , āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    236. තත්‌ථ කතමං ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං? අත්‌ථි ජරා, අත්‌ථි මරණං. තත්‌ථ කතමා ජරා? යා තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායෙ ජරා ජීරණතා ඛණ්‌ඩිච්‌චං පාලිච්‌චං වලිත්‌තචතා ආයුනො සංහානි ඉන්‌ද්‍රියානං පරිපාකො – අයං වුච්‌චති ‘‘ජරා’’.

    236. Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’.

    තත්‌ථ කතමං මරණං? යා තෙසං තෙසං සත්‌තානං තම්‌හා තම්‌හා සත්‌තනිකායා චුති චවනතා භෙදො අන්‌තරධානං මච්‌චු මරණං කාලකිරියා 1 ඛන්‌ධානං භෙදො කළෙවරස්‌ස නික්‌ඛෙපො ජීවිතින්‌ද්‍රියස්‌සුපච්‌ඡෙදො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘මරණං’’. ඉති අයඤ්‌ච ජරා, ඉදඤ්‌ච මරණං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං’’.

    Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā 2 khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    237. තත්‌ථ කතමො සොකො? ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, සීලබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, දිට්‌ඨිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස සොකො සොචනා සොචිතත්‌තං අන්‌තොසොකො අන්‌තොපරිසොකො චෙතසො පරිජ්‌ඣායනා දොමනස්‌සං සොකසල්‌ලං – අයං වුච්‌චති ‘‘සොකො’’.

    237. Tattha katamo soko? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘soko’’.

    238. තත්‌ථ කතමො පරිදෙවො? ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස , රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, සීලබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, දිට්‌ඨිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස ආදෙවො පරිදෙවො ආදෙවනා පරිදෙවනා ආදෙවිතත්‌තං පරිදෙවිතත්‌තං වාචා පලාපො විප්‌පලාපො ලාලප්‌පො ලාලප්‌පනා ලාලප්‌පිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති පරිදෙවො’’.

    238. Tattha katamo paridevo? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa , rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo’’.

    239. තත්‌ථ කතමං දුක්‌ඛං? යං කායිකං අසාතං කායිකං දුක්‌ඛං කායසම්‌ඵස්‌සජං අසාතං දුක්‌ඛං වෙදයිතං කායසම්‌ඵස්‌සජා අසාතා දුක්‌ඛා වෙදනා – ඉදං වුච්‌චති ‘‘දුක්‌ඛං’’.

    239. Tattha katamaṃ dukkhaṃ? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘dukkhaṃ’’.

    240. තත්‌ථ කතමං දොමනස්‌සං? යං චෙතසිකං අසාතං, චෙතසිකං දුක්‌ඛං, චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අසාතං දුක්‌ඛං වෙදයිතං, චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අසාතා දුක්‌ඛා වෙදනා – ඉදං වුච්‌චති ‘‘දොමනස්‌සං’’.

    240. Tattha katamaṃ domanassaṃ? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ, cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘domanassaṃ’’.

    241. තත්‌ථ කතමො උපායාසො? ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, සීලබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, දිට්‌ඨිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන බ්‍යසනෙන සමන්‌නාගතස්‌ස, අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස ආයාසො උපායාසො ආයාසිතත්‌තං උපායාසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘උපායාසො’’.

    241. Tattha katamo upāyāso? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘upāyāso’’.

    242. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති, එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සඞ්‌ගති හොති, සමාගමො හොති, සමොධානං හොති, පාතුභාවො හොති. තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    242. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    සුත්‌තන්‌තභාජනීයං.

    Suttantabhājanīyaṃ.

    2. අභිධම්‌මභාජනීයං

    2. Abhidhammabhājanīyaṃ

    1. පච්‌චයචතුක්‌කං

    1. Paccayacatukkaṃ

    243. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    243. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    පච්‌චයචතුක්‌කං.

    Paccayacatukkaṃ.

    2. හෙතුචතුක්‌කං

    2. Hetucatukkaṃ

    244. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    244. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං , නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමරූපහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    හෙතුචතුක්‌කං.

    Hetucatukkaṃ.

    3. සම්‌පයුත්‌තචතුක්‌කං

    3. Sampayuttacatukkaṃ

    245. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    245. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං , නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ , nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපසම්‌පයුත්‌තං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං උපාදානසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ upādānasampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    සම්‌පයුත්‌තචතුක්‌කං.

    Sampayuttacatukkaṃ.

    4. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤචතුක්‌කං

    4. Aññamaññacatukkaṃ

    246. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    246. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි නාමං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤචතුක්‌කං.

    Aññamaññacatukkaṃ.

    මාතිකා

    Mātikā

    247. සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… නාමපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… ඵස්‌සපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… වෙදනාපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… තණ්‌හාපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… උපාදානපච්‌චයා අවිජ්‌ජා…පෙ.… අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    247. Saṅkhārapaccayā avijjā…pe… viññāṇapaccayā avijjā…pe… nāmapaccayā avijjā…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā avijjā…pe… phassapaccayā avijjā…pe… vedanāpaccayā avijjā…pe… taṇhāpaccayā avijjā…pe… upādānapaccayā avijjā…pe… avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    මාතිකා.

    Mātikā.

    5. පච්‌චයචතුක්‌කං

    5. Paccayacatukkaṃ

    248. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං දිට්‌ඨිගතසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    248. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    249. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    249. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං 3 – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ 4 – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං හදයං පණ්‌ඩරං මනො මනායතනං මනින්‌ද්‍රියං විඤ්‌ඤාණං විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං හදයං පණ්‌ඩරං මනො මනායතනං මනින්‌ද්‍රියං විඤ්‌ඤාණං විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා? යො රාගො සාරාගො අනුනයො අනුරොධො නන්‌දී නන්‌දිරාගො චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandirāgo cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං? යා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං දිට්‌ඨිගහනං දිට්‌ඨිකන්‌තාරො දිට්‌ඨිවිසූකායිකං දිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතං දිට්‌ඨිසංයොජනං ගාහො පතිට්‌ඨාහො අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්‌මග්‌ගො මිච්‌ඡාපථො මිච්‌ඡත්‌තං තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො 5 – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං’’.

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho 6 – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො උපාදානපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා උපාදානං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘උපාදානපච්‌චයා භවො’’.

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    තත්‌ථ කතමා භවපච්‌චයා ජාති? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජාති සඤ්‌ජාති නිබ්‌බත්‌ති අභිනිබ්‌බත්‌ති පාතුභාවො – අයං වුච්‌චති ‘‘භවපච්‌චයා ජාති’’.

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    තත්‌ථ කතමං ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං? අත්‌ථි ජරා, අත්‌ථි මරණං. තත්‌ථ කතමා ජරා? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජරා ජීරණතා ආයුනො සංහානි – අයං වුච්‌චති ‘‘ජරා’’. තත්‌ථ කතමං මරණං? යො තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ඛයො වයො භෙදො පරිභෙදො අනිච්‌චතා අන්‌තරධානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘මරණං’’. ඉති අයඤ්‌ච ජරා, ඉදඤ්‌ච මරණං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං’’.

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සඞ්‌ගති හොති, සමාගමො හොති, සමොධානං හොති, පාතුභාවො හොති. තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    250. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    250. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    251. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    251. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    නාමපච්‌චයා ඵස්‌සොති. තත්‌ථ කතමං නාමං? ඨපෙත්‌වා ඵස්‌සං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’.

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං , නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති , ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    253. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    253. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    254. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    254. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    255. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    255. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො , යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo , yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා සළායතනන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො ච මහාභූතා, යඤ්‌ච රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    පච්‌චයචතුක්‌කං.

    Paccayacatukkaṃ.

    6. හෙතුචතුක්‌කං

    6. Hetucatukkaṃ

    256. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං . එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    256. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    257. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    257. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා? යො රාගො සාරාගො…පෙ.… චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං? යා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති’’ති.

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’’ti.

    258. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    258. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    259. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    259. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං ? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමහෙතුකොති. තත්‌ථ කතමං නාමං? ඨපෙත්‌වා ඵස්‌සං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’.

    Nāmapaccayā phasso nāmahetukoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමහෙතුකො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමහෙතුකො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    260. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    260. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    261. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    261. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපහෙතුකන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමරූපහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    262. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමරූපහෙතුකං , ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    262. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    263. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    263. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාහෙතුකො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමරූපහෙතුකන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො , සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො ච මහාභූතා, යඤ්‌ච රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමරූපහෙතුකං? චක්‌ඛායතනං , සොතායතනං, ඝානායතනං , ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමරූපහෙතුකං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Cakkhāyatanaṃ , sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ , jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා? යො රාගො සාරාගො…පෙ.… චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාහෙතුකා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං? යා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාහෙතුකං’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    හෙතුචතුක්‌කං.

    Hetucatukkaṃ.

    7. සම්‌පයුත්‌තචතුක්‌කං

    7. Sampayuttacatukkaṃ

    තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    265. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    265. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassasampayuttā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassasampayuttā’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා? යො රාගො සාරාගො…පෙ.… චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā’’.

    තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං? යා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං’’ …පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ’’ …pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    266. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා , වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    266. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā , vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    267. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    267. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමසම්‌පයුත්‌තොති. තත්‌ථ කතමං නාමං? ඨපෙත්‌වා ඵස්‌සං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’.

    Nāmapaccayā phasso nāmasampayuttoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමසම්‌පයුත්‌තො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො නාමසම්‌පයුත්‌තො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    268. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    268. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    269. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    269. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං …පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ …pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    270. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා වෙදනාසම්‌පයුත්‌තා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං තණ්‌හාසම්‌පයුත්‌තං; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    270. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    271. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    271. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො අවිජ්‌ජාසම්‌පයුත්‌තො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං ඡට්‌ඨායතනන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො ච මහාභූතා, යඤ්‌ච රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං ඡට්‌ඨායතනං? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    සම්‌පයුත්‌තචතුක්‌කං.

    Sampayuttacatukkaṃ.

    8. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤචතුක්‌කං

    8. Aññamaññacatukkaṃ

    272. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    272. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    273. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    273. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමා සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා’’.

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ.

    තත්‌ථ කතමො විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො , සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමං’’.

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමං ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayāpi phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayāpi phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා? යො රාගො සාරාගො…පෙ.… චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    තත්‌ථ කතමා තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා’’.

    Tattha katamā taṇhāpaccayāpi vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayāpi vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමං තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං? යා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං’’.

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමා උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා? යො රාගො…පෙ.… චිත්‌තස්‌ස සාරාගො – අයං වුච්‌චති ‘‘උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා’’.

    Tattha katamā upādānapaccayāpi taṇhā? Yo rāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayāpi taṇhā’’.

    තත්‌ථ කතමො උපාදානපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා උපාදානං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘උපාදානපච්‌චයා භවො’’.

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    තත්‌ථ කතමා භවපච්‌චයා ජාති? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජාති සඤ්‌ජාති නිබ්‌බත්‌ති අභිනිබ්‌බති පාතුභාවො – අයං වුච්‌චති ‘‘භවපච්‌චයා ජාති’’.

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbati pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    තත්‌ථ කතමං ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං? අත්‌ථි ජරා, අත්‌ථි මරණං. තත්‌ථ කතමා ජරා? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජරා ජීරණතා ආයුනො සංහානි – අයං වුච්‌චති ‘‘ජරා’’. තත්‌ථ කතමං මරණං? යො තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ඛයො වයො භෙදො පරිභෙදො අනිච්‌චතා අන්‌තරධානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘මරණං’’. ඉති අයඤ්‌ච ජරා, ඉදඤ්‌ච මරණං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං’’.

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සඞ්‌ගති හොති, සමාගමො හොති, සමොධානං හොති, පාතුභාවො හොති. තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    274. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි නාමං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං , උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    274. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ , upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    275. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    275. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමා සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා’’.

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    නාමපච්‌චයා ඵස්‌සොති. තත්‌ථ කතමං නාමං? ඨපෙත්‌වා ඵස්‌සං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’.

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො’’ .

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’ .

    තත්‌ථ කතමං ඵස්‌සපච්‌චයාපි නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයාපි නාමං’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi nāmaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    276. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    276. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    277. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    277. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro.

    තත්‌ථ කතමා සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා’’.

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො , කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo , kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො , සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමං ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    278. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයාපි වෙදනා; තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයාපි තණ්‌හා; උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    278. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    279. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    279. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමා සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයාපි අවිජ්‌ජා’’.

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති නාමං. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati nāmaṃ. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? යං රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    නාමරූපපච්‌චයා සළායතනන්‌ති. අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො ච මහාභූතා, යඤ්‌ච රූපං නිස්‌සාය මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු වත්‌තති – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපං’’.

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං? අත්‌ථි නාමං, අත්‌ථි රූපං. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමං’’. තත්‌ථ කතමං රූපං? චක්‌ඛායතනස්‌ස උපචයො, සොතායතනස්‌ස උපචයො, ඝානායතනස්‌ස උපචයො, ජිව්‌හායතනස්‌ස උපචයො, කායායතනස්‌ස උපචයො, යං වා පනඤ්‌ඤම්‌පි අත්‌ථි රූපං චිත්‌තජං චිත්‌තහෙතුකං චිත්‌තසමුට්‌ඨානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘රූපං’’. ඉති ඉදඤ්‌ච නාමං, ඉදඤ්‌ච රූපං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමරූපං’’.

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමං ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤචතුක්‌කං.

    Aññamaññacatukkaṃ.

    9. අකුසලනිද්‌දෙසො

    9. Akusalaniddeso

    280. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං දිට්‌ඨිගතසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං දිට්‌ඨිගතවිප්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං දිට්‌ඨිගතවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    280. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    281. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’.

    281. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො…පෙ.….

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati avijjāpaccayā saṅkhāro…pe….

    තත්‌ථ කතමො තණ්‌හාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘තණ්‌හාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo taṇhāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    282. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං දිට්‌ඨිගතසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    282. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    283. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති අවිජ්‌ජා…පෙ.….

    283. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjā…pe….

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    284. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං දිට්‌ඨිගතසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං දිට්‌ඨිගතවිප්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං දිට්‌ඨිගතවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං , ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා , තණ්‌හාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    284. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā , taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    285. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    285. Tattha katamā avijjā…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    286. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති දොමනස්‌සසහගතං පටිඝසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… දොමනස්‌සසහගතං පටිඝසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පටිඝං, පටිඝපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    286. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā paṭighaṃ, paṭighapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    287. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    287. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං අසාතං චෙතසිකං දුක්‌ඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අසාතං දුක්‌ඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අසාතා දුක්‌ඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමං වෙදනාපච්‌චයා පටිඝං? යො චිත්‌තස්‌ස ආඝාතො…පෙ.… චණ්‌ඩික්‌කං අසුරොපො 7 අනත්‌තමනතා චිත්‌තස්‌ස – ඉදං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා පටිඝං’’ .

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā paṭighaṃ? Yo cittassa āghāto…pe… caṇḍikkaṃ asuropo 8 anattamanatā cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā paṭighaṃ’’ .

    තත්‌ථ කතමො පටිඝපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘පටිඝපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo paṭighapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘paṭighapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    288. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං විචිකිච්‌ඡාසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ , තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා විචිකිච්‌ඡා, විචිකිච්‌ඡාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    288. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ vicikicchāsampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha , tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā vicikicchā, vicikicchāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    289. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    289. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං, චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමා වෙදනාපච්‌චයා විචිකිච්‌ඡා? යා කඞ්‌ඛා කඞ්‌ඛායනා කඞ්‌ඛායිතත්‌තං විමති විචිකිච්‌ඡා ද්‌වෙළ්‌හකං ද්‌විධාපථො 9 සංසයො අනෙකංසග්‌ගාහො ආසප්‌පනා පරිසප්‌පනා අපරියොගාහණා 10 ඡම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස මනොවිලෙඛො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා විචිකිච්‌ඡා’’.

    Tattha katamā vedanāpaccayā vicikicchā? Yā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvidhāpatho 11 saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhaṇā 12 chambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā vicikicchā’’.

    තත්‌ථ කතමො විචිකිච්‌ඡාපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා විචිකිච්‌ඡං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘විචිකිච්‌ඡාපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo vicikicchāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vicikicchaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vicikicchāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    290. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං උද්‌ධච්‌චසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා උද්‌ධච්‌චං, උද්‌ධච්‌චපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    290. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ uddhaccasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā uddhaccaṃ, uddhaccapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    291. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජා’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    291. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමං වෙදනාපච්‌චයා උද්‌ධච්‌චං? යං චිත්‌තස්‌ස උද්‌ධච්‌චං අවූපසමො චෙතසො වික්‌ඛෙපො භන්‌තත්‌තං චිත්‌තස්‌ස – ඉදං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා උද්‌ධච්‌චං’’.

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā uddhaccaṃ? Yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā uddhaccaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො උද්‌ධච්‌චපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘උද්‌ධච්‌චපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo uddhaccapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘uddhaccapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    අකුසලනිද්‌දෙසො.

    Akusalaniddeso.

    10. කුසලනිද්‌දෙසො

    10. Kusalaniddeso

    292. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    292. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    293. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො, අමොහො.

    293. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    තත්‌ථ කතමො අලොභො? යො අලොභො අලුබ්‌භනා අලුබ්‌භිතත්‌තං අසාරාගො අසාරජ්‌ජනා අසාරජ්‌ජිතත්‌තං අනභිජ්‌ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අලොභො’’.

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    තත්‌ථ කතමො අදොසො? යො අදොසො අදුස්‌සනා අදුස්‌සිතත්‌තං අබ්‍යාපාදො අබ්‍යාපජ්‌ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අදොසො’’.

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’.

    තත්‌ථ කතමො අමොහො? යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ‘‘අමොහො’’. ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    Tattha katamo amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං…පෙ.… විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං…පෙ.… නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං…පෙ.… ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො…පෙ.… ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… viññāṇapaccayā nāmaṃ…pe… nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā phasso…pe… phassapaccayā vedanā…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා පසාදො? යා සද්‌ධා සද්‌දහනා ඔකප්‌පනා අභිප්‌පසාදො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා පසාදො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    තත්‌ථ කතමො පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    294. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං , විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    294. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    295. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො.

    295. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso.

    තත්‌ථ කතමො අලොභො? යො අලොභො අලුබ්‌භනා අලුබ්‌භිතත්‌තං අසාරාගො අසාරජ්‌ජනා අසාරජ්‌ජිතත්‌තං අනභිජ්‌ඣා අලොභො කුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අලොභො’’.

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    තත්‌ථ කතමො අදොසො? යො අදොසො අදුස්‌සනා අදුස්‌සිතත්‌තං අබ්‍යාපාදො අබ්‍යාපජ්‌ජො අදොසො කුසලමූලං – අයං වුච්‌චති ‘‘අදොසො’’. ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    296. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    296. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    297. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො, අමොහො – ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    297. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති – ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati – ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා සද්‌දාරම්‌මණං වා ගන්‌ධාරම්‌මණං වා රසාරම්‌මණං වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං වා ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    299. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො – ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    299. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    300. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ රූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං 13, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං , විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    300. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ 14, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    301. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො, අමොහො – ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    301. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    302. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අරූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    302. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    303. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො, අමොහො – ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    303. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    304. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ ලොකුත්‌තරං ඣානං භාවෙති නිය්‍යානිකං අපචයගාමිං දිට්‌ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්‌තියා විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොති.

    304. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    305. තත්‌ථ කතමෙ කුසලමූලා? අලොභො, අදොසො, අමොහො.

    305. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    තත්‌ථ කතමො අලොභො…පෙ.… අදොසො…පෙ.… අමොහො? යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො මග්‌ගඞ්‌ගං මග්‌ගපරියාපන්‌නං – අයං වුච්‌චති ‘‘අමොහො’’. ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති ‘‘කුසලමූලා’’.

    Tattha katamo alobho…pe… adoso…pe… amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා පසාදො? යා සද්‌ධා සද්‌දහනා ඔකප්‌පනා අභිප්‌පසාදො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා පසාදො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    තත්‌ථ කතමො පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං’’.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොතීති. එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සඞ්‌ගති හොති, සමාගමො හොති, සමොධානං හොති, පාතුභාවො හොති. තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොතී’’ති.

    Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotīti. Evametesaṃ dhammānaṃ saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotī’’ti.

    කුසලනිද්‌දෙසො.

    Kusalaniddeso.

    11. අබ්‍යාකතනිද්‌දෙසො

    11. Abyākataniddeso

    306. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රූපාරම්‌මණං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    306. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    307. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    307. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාචක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො , සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාචක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා වෙදනං, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    308. තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරහෙතුකං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණහෙතුකං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමහෙතුකං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනහෙතුකො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සහෙතුකා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    308. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    309. තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං සඞ්‌ඛාරසම්‌පයුත්‌තං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං විඤ්‌ඤාණසම්‌පයුත්‌තං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං නාමසම්‌පයුත්‌තං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො ඡට්‌ඨායතනසම්‌පයුත්‌තො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ඵස්‌සසම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    309. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    310. තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයාපි සඞ්‌ඛාරො; විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයාපි විඤ්‌ඤාණං; නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයාපි නාමං; ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයාපි ඡට්‌ඨායතනං; ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයාපි ඵස්‌සො; වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    310. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    311. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං සොතවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං සද්‌දාරම්‌මණං…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ගන්‌ධාරම්‌මණං…පෙ.… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රසාරම්‌මණං…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති සුඛසහගතං ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    311. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    312. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    312. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං කායිකං සාතං කායිකං සුඛං කායසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං කායසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා වෙදනං, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    313. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා සද්‌දාරම්‌මණා වා ගන්‌ධාරම්‌මණා වා රසාරම්‌මණා වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    313. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    314. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    314. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    315. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති සොමනස්‌සසහගතා රූපාරම්‌මණා වා සද්‌දාරම්‌මණා වා ගන්‌ධාරම්‌මණා වා රසාරම්‌මණා වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    315. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    316. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    316. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    317. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා සද්‌දාරම්‌මණා වා ගන්‌ධාරම්‌මණා වා රසාරම්‌මණා වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    317. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    318. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    318. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    319. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    319. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    320. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    320. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා පසාදො? යා සද්‌ධා සද්‌දහනා ඔකප්‌පනා අභිප්‌පසාදො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා පසාදො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    තත්‌ථ කතමො පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො ? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho ? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    321. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ රූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    321. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව රූපාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං , ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො , භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    322. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අරූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    322. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව අරූපාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    323. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ ලොකුත්‌තරං ඣානං භාවෙති නිය්‍යානිකං අපචයගාමිං දිට්‌ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්‌තියා විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    323. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව ලොකුත්‌තරස්‌ස කුසලස්‌ස ඣානස්‌ස කතත්‌තා භාවිතත්‌තා විපාකං විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො , භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොති.

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    324. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රූපාරම්‌මණං…පෙ.… සොතවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං සද්‌දාරම්‌මණං…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ගන්‌ධාරම්‌මණං…පෙ.… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රසාරම්‌මණං…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති දුක්‌ඛසහගතං ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    324. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ…pe… sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    325. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    325. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාකායවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjākāyaviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං කායිකං අසාතං කායිකං දුක්‌ඛං කායසම්‌ඵස්‌සජං අසාතං දුක්‌ඛං වෙදයිතං කායසම්‌ඵස්‌සජා අසාතා දුක්‌ඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා වෙදනං, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    326. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා සද්‌දාරම්‌මණා වා ගන්‌ධාරම්‌මණා වා රසාරම්‌මණා වා ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    326. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    327. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති සඞ්‌ඛාරො.

    327. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati saṅkhāro.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං , වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ , vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    328. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    328. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    329. තත්‌ථ කතමො සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරො’’.

    329. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    330. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ මනොධාතු උප්‌පන්‌නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා සොමනස්‌සසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    330. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manodhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    331. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    331. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    332. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ රූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්‌මවිපාකං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    332. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    333. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අරූපාවචරං ඣානං භාවෙති කිරියං නෙව කුසලං නාකුසලං න ච කම්‌මවිපාකං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං , විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    333. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    අබ්‍යාකතනිද්‌දෙසො.

    Abyākataniddeso.

    12. අවිජ්‌ජාමූලකකුසලනිද්‌දෙසො

    12. Avijjāmūlakakusalaniddeso

    334. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    334. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    335. තත්‌ථ කතමො අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    335. Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං සාතං චෙතසිකං සුඛං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං සාතං සුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා සාතා සුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා පසාදො? යා සද්‌ධා සද්‌දහනා ඔකප්‌පනා අභිප්‌පසාදො – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා පසාදො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    තත්‌ථ කතමො පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    336. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    336. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    337. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    337. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    338. තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    338. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    339. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරං කුසලං චිත්‌තං උප්‌පන්‌නං හොති සොමනස්‌සසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණසම්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතං ඤාණවිප්‌පයුත්‌තං සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණං වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණං වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    339. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    340. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ රූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති විවිච්‌චෙව කාමෙහි …පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    340. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi …pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    341. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ අරූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    341. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    342. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? යස්‌මිං සමයෙ ලොකුත්‌තරං ඣානං භාවෙති නිය්‍යානිකං අපචයගාමිං දිට්‌ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්‌තියා විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං, තස්‌මිං සමයෙ අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා , වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො , අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොති.

    342. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho , adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    අවිජ්‌ජාමූලකකුසලනිද්‌දෙසො.

    Avijjāmūlakakusalaniddeso.

    13. කුසලමූලකවිපාකනිද්‌දෙසො

    13. Kusalamūlakavipākaniddeso

    343. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රූපාරම්‌මණං, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    343. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    344. තත්‌ථ කතමො කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    344. Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    345. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං සොතවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං සද්‌දාරම්‌මණං…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ගන්‌ධාරම්‌මණං…පෙ.… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රසාරම්‌මණං…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති සුඛසහගතං ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං…පෙ.… මනොධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති සොමනස්‌සසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො , සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා , වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    345. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro , saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    346. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ කාමාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… සොමනස්‌සසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණසම්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතා ඤාණවිප්‌පයුත්‌තා සසඞ්‌ඛාරෙන රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    346. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    347. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ රූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    347. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව රූපාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති පථවීකසිණං, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං . එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    348. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අරූපූපපත්‌තියා මග්‌ගං භාවෙති සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    348. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව අරූපාවචරස්‌ස කුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤාසහගතං සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං , ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො , භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    349. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ ලොකුත්‌තරං ඣානං භාවෙති නිය්‍යානිකං අපචයගාමිං දිට්‌ඨිගතානං පහානාය පඨමාය භූමියා පත්‌තියා විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං, තස්‌මිං සමයෙ ඵස්‌සො හොති…පෙ.… අවික්‌ඛෙපො හොති – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.

    349. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    තස්‌සෙව ලොකුත්‌තරස්‌ස කුසලස්‌ස ඣානස්‌ස කතත්‌තා භාවිතත්‌තා විපාකං විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති දුක්‌ඛපටිපදං දන්‌ධාභිඤ්‌ඤං සුඤ්‌ඤතං, තස්‌මිං සමයෙ කුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා පසාදො, පසාදපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතෙසං ධම්‌මානං සමුදයො හොති.

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    කුසලමූලකවිපාකනිද්‌දෙසො.

    Kusalamūlakavipākaniddeso.

    14. අකුසලමූලකවිපාකනිද්‌දෙසො

    14. Akusalamūlakavipākaniddeso

    350. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රූපාරම්‌මණං, තස්‌මිං සමයෙ අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    350. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    351. තත්‌ථ කතමො අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’…පෙ.… තෙන වුච්‌චති ‘‘එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    351. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    352. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකං සොතවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං සද්‌දාරම්‌මණං…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං ගන්‌ධාරම්‌මණං…පෙ.… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති උපෙක්‌ඛාසහගතං රසාරම්‌මණං…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤාණං උප්‌පන්‌නං හොති දුක්‌ඛසහගතං ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණං…පෙ.… මනොධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    352. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    353. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? යස්‌මිං සමයෙ අකුසලස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උපචිතත්‌තා විපාකා මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු උප්‌පන්‌නා හොති උපෙක්‌ඛාසහගතා රූපාරම්‌මණා වා…පෙ.… ධම්‌මාරම්‌මණා වා යං යං වා පනාරබ්‌භ, තස්‌මිං සමයෙ අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං, නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං, ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො , ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො, අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති , ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.

    353. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso , phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    354. තත්‌ථ කතමො අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො? යා චෙතනා සඤ්‌චෙතනා සඤ්‌චෙතයිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘අකුසලමූලපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරො’’.

    354. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    තත්‌ථ කතමං සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං’’.

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො – ඉදං වුච්‌චති ‘‘විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමං’’.

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමං නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං? යං චිත්‌තං මනො මානසං…පෙ.… තජ්‌ජාමනොවිඤ්‌ඤාණධාතු – ඉදං වුච්‌චති ‘‘නාමපච්‌චයා ඡට්‌ඨායතනං’’.

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    තත්‌ථ කතමො ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො? යො ඵස්‌සො ඵුසනා සම්‌ඵුසනා සම්‌ඵුසිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති ‘‘ඡට්‌ඨායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො’’.

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    තත්‌ථ කතමා ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා? යං චෙතසිකං නෙව සාතං නාසාතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදයිතං චෙතොසම්‌ඵස්‌සජා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා – අයං වුච්‌චති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා’’.

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    තත්‌ථ කතමො වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො? යො චිත්‌තස්‌ස අධිමොක්‌ඛො අධිමුච්‌චනා තදධිමුත්‌තතා – අයං වුච්‌චති ‘‘වෙදනාපච්‌චයා අධිමොක්‌ඛො’’.

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    තත්‌ථ කතමො අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො? ඨපෙත්‌වා අධිමොක්‌ඛං, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – අයං වුච්‌චති ‘‘අධිමොක්‌ඛපච්‌චයා භවො’’.

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’.

    තත්‌ථ කතමා භවපච්‌චයා ජාති? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජාති සඤ්‌ජාති නිබ්‌බත්‌ති අභිනිබ්‌බත්‌ති පාතුභාවො – අයං වුච්‌චති ‘‘භවපච්‌චයා ජාති’’.

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    තත්‌ථ කතමං ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං? අත්‌ථි ජරා, අත්‌ථි මරණං. තත්‌ථ කතමා ජරා? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ජරා ජීරණතා ආයුනො සංහානි – අයං වුච්‌චති ජරා. තත්‌ථ කතමං මරණං? යො තෙසං තෙසං ධම්‌මානං ඛයො වයො භෙදො පරිභෙදො අනිච්‌චතා අන්‌තරධානං – ඉදං වුච්‌චති ‘‘මරණං’’. ඉති අයඤ්‌ච ජරා, ඉදඤ්‌ච මරණං. ඉදං වුච්‌චති ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං’’.

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati jarā. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සඞ්‌ගති හොති, සමාගමො හොති, සමොධානං හොති, පාතුභාවො හොති. තෙන වුච්‌චති එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    අකුසලමූලකවිපාකනිද්‌දෙසො.

    Akusalamūlakavipākaniddeso.

    අභිධම්‌මභාජනීයං.

    Abhidhammabhājanīyaṃ.

    පටිච්‌චසමුප්‌පාදවිභඞ්‌ගො 15 නිට්‌ඨිතො.

    Paṭiccasamuppādavibhaṅgo 16 niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. කාලංකිරියා (ක.)
    2. kālaṃkiriyā (ka.)
    3. චෙතයිතත්‌තං (සී. ක.)
    4. cetayitattaṃ (sī. ka.)
    5. විපරියෙසග්‌ගාහො (බහූසු)
    6. vipariyesaggāho (bahūsu)
    7. අසුලොපො (ස්‍යා.)
    8. asulopo (syā.)
    9. ද්‌වෙධාපථො (සී. ස්‍යා.)
    10. අපරියොගාහනා (සී. ස්‍යා. ක.)
    11. dvedhāpatho (sī. syā.)
    12. apariyogāhanā (sī. syā. ka.)
    13. පඨවීකසිණං (සී. ස්‍යා.)
    14. paṭhavīkasiṇaṃ (sī. syā.)
    15. පච්‌චයාකාරවිභඞ්‌ගො (සී. ස්‍යා.)
    16. paccayākāravibhaṅgo (sī. syā.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / සම්‌මොහවිනොදනී-අට්‌ඨකථා • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    1. සුත්‌තන්‌තභාජනීයං උද්‌දෙසවාරවණ්‌ණනා • 1. Suttantabhājanīyaṃ uddesavāravaṇṇanā
    2. අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / විභඞ්‌ග-මූලටීකා • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 6. පටිච්‌චසමුප්‌පාදවිභඞ්‌ගො • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / විභඞ්‌ග-අනුටීකා • Vibhaṅga-anuṭīkā / 6. පටිච්‌චසමුප්‌පාදවිභඞ්‌ගො • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact