| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. සම්‌බහුලසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Sambahulasuttavaṇṇanā
224. චතුත්‌ථෙ සම්‌බහුලාති බහූ සුත්‌තන්‌තිකා ආභිධම්‌මිකා විනයධරා ච. විහරන්‌තීති සත්‌ථු සන්‌තිකෙ කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා විහරන්‌ති. පක්‌කමිංසූති තෙ කිර තස්‌මිං ජනපදෙ අඤ්‌ඤතරං ගාමං උපසඞ්‌කමන්‌තෙ දිස්‌වා මනුස්‌සා පසන්‌නචිත්‌තා ආසනසාලාය කොජවත්‌ථරණාදීනි පඤ්‌ඤාපෙත්‌වා යාගුඛජ්‌ජකානි දත්‌වා උපනිසීදිංසු. මහාථෙරො එකං ධම්‌මකථිකං ‘‘ධම්‌මං කථෙහී’’ති ආහ. සො චිත්‌තං ධම්‌මකථං කථෙසි. මනුස්‌සා පසීදිත්‌වා භොජනවෙලායං පණීතභොජනං අදංසු. මහාථෙරො මනුඤ්‌ඤං භත්‌තානුමොදනමකාසි. මනුස්‌සා භිය්‍යොසොමත්‌තාය පසන්‌නා ‘‘ඉධෙව, භන්‌තෙ, තෙමාසං වසථා’’ති පටිඤ්‌ඤං කාරෙත්‌වා ගමනාගමනසම්‌පන්‌නෙ ඨානෙ සෙනාසනානි කාරෙත්‌වා චතූහි පච්‌චයෙහි උපට්‌ඨහිංසු. මහාථෙරො වස්‌සූපනායිකදිවසෙ භික්‌ඛූ ඔවදි – ‘‘ආවුසො, තුම්‌හෙහි ගරුකස්‌ස සත්‌ථු සන්‌තිකෙ කම්‌මට්‌ඨානං ගහිතං, බුද්‌ධපාතුභාවො නාම දුල්‌ලභො. මාසස්‌ස අට්‌ඨ දිවසෙ ධම්‌මස්‌සවනං කත්‌වා ගණසඞ්‌ගණිකං පහාය අප්‌පමත්‌තා විහරථා’’ති. තෙ තතො පට්‌ඨාය යුඤ්‌ජන්‌ති ඝටෙන්‌ති. කදාචි සබ්‌බරත්‌තිකං ධම්‌මස්‌සවනං කරොන්‌ති, කදාචි පඤ්‌හං විස්‌සජ්‌ජෙන්‌ති, කදාචි පධානං කරොන්‌ති. තෙසං ධම්‌මස්‌සවනදිවසෙ ධම්‌මං කථෙන්‌තානංයෙව අරුණො උග්‌ගච්‌ඡති. පඤ්‌හාවිස්‌සජ්‌ජනදිවසෙ බ්‍යත්‌තො භික්‌ඛු පඤ්‌හං පුච්‌ඡති, පණ්‌ඩිතො විස්‌සජ්‌ජෙතීති පුච්‌ඡනවිස්‌සජ්‌ජනං කරොන්‌තානංයෙව. පධානදිවසෙ සූරියත්‌ථඞ්‌ගමනෙ ගණ්‌ඩිං පහරිත්‌වාව චඞ්‌කමං ඔතරිත්‌වා පධානං කරොන්‌තානංයෙව. තෙ එවං වස්‌සං වස්‌සිත්‌වා පවාරෙත්‌වා පක්‌කමිංසු. තං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං. පරිදෙවමානාති ‘‘ඉදානි තථාරූපං මධුරං ධම්‌මස්‌සවනං පඤ්‌හාකථනං කුතො ලභිස්‌සාමී’’තිආදීනි වත්‌වා රොදමානා.
224. Catutthe sambahulāti bahū suttantikā ābhidhammikā vinayadharā ca. Viharantīti satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā viharanti. Pakkamiṃsūti te kira tasmiṃ janapade aññataraṃ gāmaṃ upasaṅkamante disvā manussā pasannacittā āsanasālāya kojavattharaṇādīni paññāpetvā yāgukhajjakāni datvā upanisīdiṃsu. Mahāthero ekaṃ dhammakathikaṃ ‘‘dhammaṃ kathehī’’ti āha. So cittaṃ dhammakathaṃ kathesi. Manussā pasīditvā bhojanavelāyaṃ paṇītabhojanaṃ adaṃsu. Mahāthero manuññaṃ bhattānumodanamakāsi. Manussā bhiyyosomattāya pasannā ‘‘idheva, bhante, temāsaṃ vasathā’’ti paṭiññaṃ kāretvā gamanāgamanasampanne ṭhāne senāsanāni kāretvā catūhi paccayehi upaṭṭhahiṃsu. Mahāthero vassūpanāyikadivase bhikkhū ovadi – ‘‘āvuso, tumhehi garukassa satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahitaṃ, buddhapātubhāvo nāma dullabho. Māsassa aṭṭha divase dhammassavanaṃ katvā gaṇasaṅgaṇikaṃ pahāya appamattā viharathā’’ti. Te tato paṭṭhāya yuñjanti ghaṭenti. Kadāci sabbarattikaṃ dhammassavanaṃ karonti, kadāci pañhaṃ vissajjenti, kadāci padhānaṃ karonti. Tesaṃ dhammassavanadivase dhammaṃ kathentānaṃyeva aruṇo uggacchati. Pañhāvissajjanadivase byatto bhikkhu pañhaṃ pucchati, paṇḍito vissajjetīti pucchanavissajjanaṃ karontānaṃyeva. Padhānadivase sūriyatthaṅgamane gaṇḍiṃ paharitvāva caṅkamaṃ otaritvā padhānaṃ karontānaṃyeva. Te evaṃ vassaṃ vassitvā pavāretvā pakkamiṃsu. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Paridevamānāti ‘‘idāni tathārūpaṃ madhuraṃ dhammassavanaṃ pañhākathanaṃ kuto labhissāmī’’tiādīni vatvā rodamānā.
ඛායතීති පඤ්‌ඤායති උපට්‌ඨාති. කො මෙති කහං ඉමෙ. වජ්‌ජිභූමියාති වජ්‌ජිරට්‌ඨාභිමුඛා ගතා. මගා වියාති යථා මගා තස්‌මිං තස්‌මිං පබ්‌බතපාදෙ වා වනසණ්‌ඩෙ වා විචරන්‌තා – ‘‘ඉදං අම්‌හාකං මාතුසන්‌තකං පිතුසන්‌තකං පවෙණිආගත’’න්‌ති අගහෙත්‌වා, යත්‌ථෙව නෙසං ගොචරඵාසුතා ච හොති පරිපන්‌ථාභාවො ච, තත්‌ථ විචරන්‌ති. එවං අනිකෙතා අගෙහා භික්‌ඛවොපි ‘‘අයං, ආවුසො, අම්‌හාකං ආචරියුපජ්‌ඣායානං සන්‌තකො පවෙණිආගතො’’ති අගහෙත්‌වා යත්‌ථෙව නෙසං උතුසප්‌පායං භොජනසප්‌පායං පුග්‌ගලසප්‌පායං සෙනාසනසප්‌පායං ධම්‌මස්‌සවනසප්‌පායඤ්‌ච සුලභං හොති, තත්‌ථ විහරන්‌ති. චතුත්‌ථං.
Khāyatīti paññāyati upaṭṭhāti. Ko meti kahaṃ ime. Vajjibhūmiyāti vajjiraṭṭhābhimukhā gatā. Magā viyāti yathā magā tasmiṃ tasmiṃ pabbatapāde vā vanasaṇḍe vā vicarantā – ‘‘idaṃ amhākaṃ mātusantakaṃ pitusantakaṃ paveṇiāgata’’nti agahetvā, yattheva nesaṃ gocaraphāsutā ca hoti paripanthābhāvo ca, tattha vicaranti. Evaṃ aniketā agehā bhikkhavopi ‘‘ayaṃ, āvuso, amhākaṃ ācariyupajjhāyānaṃ santako paveṇiāgato’’ti agahetvā yattheva nesaṃ utusappāyaṃ bhojanasappāyaṃ puggalasappāyaṃ senāsanasappāyaṃ dhammassavanasappāyañca sulabhaṃ hoti, tattha viharanti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. සම්‌බහුලසුත්‌තං • 4. Sambahulasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. සම්‌බහුලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Sambahulasuttavaṇṇanā
