| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්‌තක-අට්‌ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
9. සඞ්‌ඝසාමග්‌ගීසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Saṅghasāmaggīsuttavaṇṇanā
19. නවමෙ එකධම්‌මොති එකො කුසලධම්‌මො අනවජ්‌ජධම්‌මො. ‘‘අයං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො’’තිආදිනා සචෙ සඞ්‌ඝෙ විවාදො උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය, තත්‌ථ ධම්‌මකාමෙන විඤ්‌ඤුනා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛිතබ්‌බං ‘‘ඨානං ඛො, පනෙතං විජ්‌ජති, යදිදං විවාදො වඩ්‌ඪමානො සඞ්‌ඝරාජියා වා සඞ්‌ඝභෙදාය වා සංවත්‌තෙය්‍යා’’ති. සචෙ තං අධිකරණං අත්‌තනා පග්‌ගහෙත්‌වා ඨිතො, අග්‌ගිං අක්‌කන්‌තෙන විය සහසා තතො ඔරමිතබ්‌බං. අථ පරෙහි තං පග්‌ගහිතං සයඤ්‌චෙතං සක්‌කොති වූපසමෙතුං, උස්‌සාහජාතො හුත්‌වා දූරම්‌පි ගන්‌ත්‌වා තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බං, යථා තං වූපසම්‌මති. සචෙ පන සයං න සක්‌කොති, සො ච විවාදො උපරූපරි වඩ්‌ඪතෙව, න වූපසම්‌මති. යෙ තත්‌ථ පතිරූපා සික්‌ඛාකාමා සබ්‍රහ්‌මචාරිනො, තෙ උස්‌සාහෙත්‌වා යෙන ධම්‌මෙන යෙන විනයෙන යෙන සත්‌ථුසාසනෙන තං අධිකරණං යථා වූපසම්‌මති, තථා වූපසමෙතබ්‌බං. එවං වූපසමෙන්‌තස්‌ස යො සඞ්‌ඝසාමග්‌ගිකරො කුසලො ධම්‌මො, අයමෙත්‌ථ එකධම්‌මොති අධිප්‌පෙතො. සො හි උභතොපක්‌ඛියානං ද්‌වෙළ්‌හකජාතානං භික්‌ඛූනං, තෙසං අනුවත්‌තනවසෙන ඨිතානං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං තෙසං ආරක්‌ඛදෙවතානං යාවදෙව බ්‍රහ්‌මානම්‌පි උප්‌පජ්‌ජනාරහං අහිතං දුක්‌ඛාවහං සංකිලෙසධම්‌මං අපනෙත්‌වා මහතො පුඤ්‌ඤරාසිස්‌ස කුසලාභිසන්‌දස්‌ස හෙතුභාවතො සදෙවකස්‌ස ලොකස්‌ස හිතසුඛාවහො හොති. තෙන වුත්‌තං ‘‘එකධම්‌මො, භික්‌ඛවෙ, ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජමානො උප්‌පජ්‌ජති බහුජනහිතායා’’තිආදි. තස්‌සත්‌ථො අනන්‌තරසුත්‌තෙ වුත්‌තවිපරියායෙන වෙදිතබ්‌බො. සඞ්‌ඝසාමග්‌ගීති සඞ්‌ඝස්‌ස සමග්‌ගභාවො භෙදාභාවො එකකම්‌මතා එකුද්‌දෙසතා ච.
19. Navame ekadhammoti eko kusaladhammo anavajjadhammo. ‘‘Ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo’’tiādinā sace saṅghe vivādo uppajjeyya, tattha dhammakāmena viññunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ ‘‘ṭhānaṃ kho, panetaṃ vijjati, yadidaṃ vivādo vaḍḍhamāno saṅgharājiyā vā saṅghabhedāya vā saṃvatteyyā’’ti. Sace taṃ adhikaraṇaṃ attanā paggahetvā ṭhito, aggiṃ akkantena viya sahasā tato oramitabbaṃ. Atha parehi taṃ paggahitaṃ sayañcetaṃ sakkoti vūpasametuṃ, ussāhajāto hutvā dūrampi gantvā tathā paṭipajjitabbaṃ, yathā taṃ vūpasammati. Sace pana sayaṃ na sakkoti, so ca vivādo uparūpari vaḍḍhateva, na vūpasammati. Ye tattha patirūpā sikkhākāmā sabrahmacārino, te ussāhetvā yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ yathā vūpasammati, tathā vūpasametabbaṃ. Evaṃ vūpasamentassa yo saṅghasāmaggikaro kusalo dhammo, ayamettha ekadhammoti adhippeto. So hi ubhatopakkhiyānaṃ dveḷhakajātānaṃ bhikkhūnaṃ, tesaṃ anuvattanavasena ṭhitānaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ tesaṃ ārakkhadevatānaṃ yāvadeva brahmānampi uppajjanārahaṃ ahitaṃ dukkhāvahaṃ saṃkilesadhammaṃ apanetvā mahato puññarāsissa kusalābhisandassa hetubhāvato sadevakassa lokassa hitasukhāvaho hoti. Tena vuttaṃ ‘‘ekadhammo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāyā’’tiādi. Tassattho anantarasutte vuttavipariyāyena veditabbo. Saṅghasāmaggīti saṅghassa samaggabhāvo bhedābhāvo ekakammatā ekuddesatā ca.
ගාථායං සුඛා සඞ්‌ඝස්‌ස සාමග්‌ගීති සුඛස්‌ස පච්‌චයභාවතො සාමග්‌ගී සුඛාති වුත්‌තා. යථා ‘‘සුඛො බුද්‌ධානමුප්‌පාදො’’ති (ධ. ප. 194). සමග්‌ගානඤ්‌චනුග්‌ගහොති සමග්‌ගානං සාමග්‌ගිඅනුමොදනෙන අනුග්‌ගණ්‌හනං සාමග්‌ගිඅනුරූපං, යථා තෙ සාමග්‌ගිං න විජහන්‌ති, තථා ගහණං ඨපනං අනුබලප්‌පදානන්‌ති අත්‌ථො. සඞ්‌ඝං සමග්‌ගං කත්‌වානාති භින්‌නං සඞ්‌ඝං රාජිපත්‌තං වා සමග්‌ගං සහිතං කත්‌වා. කප්‌පන්‌ති ආයුකප්‌පමෙව. සග්‌ගම්‌හි මොදතීති කාමාවචරදෙවලොකෙ අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අභිභවිත්‌වා දිබ්‌බසුඛං අනුභවන්‌තො ඉච්‌ඡිතනිප්‌ඵත්‌තියාව මොදති පමොදති ලලති කීළතීති.
Gāthāyaṃ sukhā saṅghassa sāmaggīti sukhassa paccayabhāvato sāmaggī sukhāti vuttā. Yathā ‘‘sukho buddhānamuppādo’’ti (dha. pa. 194). Samaggānañcanuggahoti samaggānaṃ sāmaggianumodanena anuggaṇhanaṃ sāmaggianurūpaṃ, yathā te sāmaggiṃ na vijahanti, tathā gahaṇaṃ ṭhapanaṃ anubalappadānanti attho. Saṅghaṃ samaggaṃ katvānāti bhinnaṃ saṅghaṃ rājipattaṃ vā samaggaṃ sahitaṃ katvā. Kappanti āyukappameva. Saggamhi modatīti kāmāvacaradevaloke aññe deve dasahi ṭhānehi abhibhavitvā dibbasukhaṃ anubhavanto icchitanipphattiyāva modati pamodati lalati kīḷatīti.
නවමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ඉතිවුත්‌තකපාළි • Itivuttakapāḷi / 9. සඞ්‌ඝසාමග්‌ගීසුත්‌තං • 9. Saṅghasāmaggīsuttaṃ
