Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā

    සුමෙධකථා

    Sumedhakathā

    කප්‌පසතසහස්‌සාධිකානඤ්‌හි චතුන්‌නං අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යානං මත්‌ථකෙ දසහි සද්‌දෙහි අවිවිත්‌තං ‘‘අමරවතී’’ති ච ‘‘අමර’’න්‌ති ච ලද්‌ධනාමං නගරං අහොසි, යං සන්‌ධාය බුද්‌ධවංසෙ වුත්‌තං –

    Kappasatasahassādhikānañhi catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake dasahi saddehi avivittaṃ ‘‘amaravatī’’ti ca ‘‘amara’’nti ca laddhanāmaṃ nagaraṃ ahosi, yaṃ sandhāya buddhavaṃse vuttaṃ –

    ‘‘කප්‌පෙ ච සතසහස්‌සෙ, චතුරො ච අසඞ්‌ඛියෙ;

    ‘‘Kappe ca satasahasse, caturo ca asaṅkhiye;

    අමරං නාම නගරං, දස්‌සනෙය්‍යං මනොරමං;

    Amaraṃ nāma nagaraṃ, dassaneyyaṃ manoramaṃ;

    දසහි සද්‌දෙහි අවිවිත්‌තං, අන්‌නපානසමායුත’’න්‌ති. (බු. වං. 2.1-2);

    Dasahi saddehi avivittaṃ, annapānasamāyuta’’nti. (bu. vaṃ. 2.1-2);

    තත්‌ථ දසහි සද්‌දෙහි අවිවිත්‌තන්‌ති හත්‌ථිසද්‌දෙන අස්‌සසද්‌දෙන රථසද්‌දෙන භෙරිසද්‌දෙන මුදිඞ්‌ගසද්‌දෙන වීණාසද්‌දෙන ගීතසද්‌දෙන සඞ්‌ඛසද්‌දෙන සම්‌මසද්‌දෙන තාළසද්‌දෙන ‘‘අස්‌නාථ පිවථ ඛාදථා’’ති දසමෙන සද්‌දෙනාති ඉමෙහි දසහි සද්‌දෙහි අවිවිත්‌තං අහොසි. තෙසං පන සද්‌දානං එකදෙසමෙව ගහෙත්‌වා –

    Tattha dasahi saddehi avivittanti hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudiṅgasaddena vīṇāsaddena gītasaddena saṅkhasaddena sammasaddena tāḷasaddena ‘‘asnātha pivatha khādathā’’ti dasamena saddenāti imehi dasahi saddehi avivittaṃ ahosi. Tesaṃ pana saddānaṃ ekadesameva gahetvā –

    ‘‘හත්‌ථිසද්‌දං අස්‌සසද්‌දං, භෙරිසඞ්‌ඛරථානි ච;

    ‘‘Hatthisaddaṃ assasaddaṃ, bherisaṅkharathāni ca;

    ඛාදථ පිවථ චෙව, අන්‌නපානෙන ඝොසිත’’න්‌ති. –

    Khādatha pivatha ceva, annapānena ghosita’’nti. –

    බුද්‌ධවංසෙ (බු. වං. 2.3-5) ඉමං ගාථං වත්‌වා –

    Buddhavaṃse (bu. vaṃ. 2.3-5) imaṃ gāthaṃ vatvā –

    ‘‘නගරං සබ්‌බඞ්‌ගසම්‌පන්‌නං, සබ්‌බකම්‌මමුපාගතං;

    ‘‘Nagaraṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakammamupāgataṃ;

    සත්‌තරතනසම්‌පන්‌නං, නානාජනසමාකුලං;

    Sattaratanasampannaṃ, nānājanasamākulaṃ;

    සමිද්‌ධං දෙවනගරංව, ආවාසං පුඤ්‌ඤකම්‌මිනං.

    Samiddhaṃ devanagaraṃva, āvāsaṃ puññakamminaṃ.

    ‘‘නගරෙ අමරවතියා, සුමෙධො නාම බ්‍රාහ්‌මණො;

    ‘‘Nagare amaravatiyā, sumedho nāma brāhmaṇo;

    අනෙකකොටිසන්‌නිචයො, පහූතධනධඤ්‌ඤවා.

    Anekakoṭisannicayo, pahūtadhanadhaññavā.

    ‘‘අජ්‌ඣායකො මන්‌තධරො, තිණ්‌ණං වෙදාන පාරගූ;

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ලක්‌ඛණෙ ඉතිහාසෙ ච, සධම්‌මෙ පාරමිං ගතො’’ති. – වුත්‌තං;

    Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato’’ti. – vuttaṃ;

    අථෙකදිවසං සො සුමෙධපණ්‌ඩිතො උපරිපාසාදවරතලෙ රහොගතො හුත්‌වා පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා නිසින්‌නො එවං චින්‌තෙසි – ‘‘පුනබ්‌භවෙ, පණ්‌ඩිත, පටිසන්‌ධිග්‌ගහණං නාම දුක්‌ඛං, තථා නිබ්‌බත්‌තනිබ්‌බත්‌තට්‌ඨානෙ සරීරස්‌ස භෙදනං, අහඤ්‌ච ජාතිධම්‌මො, ජරාධම්‌මො, බ්‍යාධිධම්‌මො, මරණධම්‌මො, එවංභූතෙන මයා අජාතිං අජරං අබ්‍යාධිං අමරණං අදුක්‌ඛං සුඛං සීතලං අමතමහානිබ්‌බානං පරියෙසිතුං වට්‌ටති. අවස්‌සං භවතො මුච්‌චිත්‌වා නිබ්‌බානගාමිනා එකෙන මග්‌ගෙන භවිතබ්‌බ’’න්‌ති. තෙන වුත්‌තං –

    Athekadivasaṃ so sumedhapaṇḍito uparipāsādavaratale rahogato hutvā pallaṅkaṃ ābhujitvā nisinno evaṃ cintesi – ‘‘punabbhave, paṇḍita, paṭisandhiggahaṇaṃ nāma dukkhaṃ, tathā nibbattanibbattaṭṭhāne sarīrassa bhedanaṃ, ahañca jātidhammo, jarādhammo, byādhidhammo, maraṇadhammo, evaṃbhūtena mayā ajātiṃ ajaraṃ abyādhiṃ amaraṇaṃ adukkhaṃ sukhaṃ sītalaṃ amatamahānibbānaṃ pariyesituṃ vaṭṭati. Avassaṃ bhavato muccitvā nibbānagāminā ekena maggena bhavitabba’’nti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘රහොගතො නිසීදිත්‌වා, එවං චින්‌තෙසහං තදා;

    ‘‘Rahogato nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;

    දුක්‌ඛො පුනබ්‌භවො නාම, සරීරස්‌ස ච භෙදනං.

    Dukkho punabbhavo nāma, sarīrassa ca bhedanaṃ.

    ‘‘ජාතිධම්‌මො ජරාධම්‌මො, බ්‍යාධිධම්‌මො සහං තදා;

    ‘‘Jātidhammo jarādhammo, byādhidhammo sahaṃ tadā;

    අජරං අමරං ඛෙමං, පරියෙසිස්‌සාමි නිබ්‌බුතිං.

    Ajaraṃ amaraṃ khemaṃ, pariyesissāmi nibbutiṃ.

    ‘‘යංනූනිමං පූතිකායං, නානාකුණපපූරිතං;

    ‘‘Yaṃnūnimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;

    ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡෙය්‍යං, අනපෙක්‌ඛො අනත්‌ථිකො.

    Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.

    ‘‘අත්‌ථි හෙහිති සො මග්‌ගො, න සො සක්‌කා න හෙතුයෙ;

    ‘‘Atthi hehiti so maggo, na so sakkā na hetuye;

    පරියෙසිස්‌සාමි තං මග්‌ගං, භවතො පරිමුත්‌තියා’’ති.

    Pariyesissāmi taṃ maggaṃ, bhavato parimuttiyā’’ti.

    තතො උත්‌තරිපි එවං චින්‌තෙසි – ‘‘යථා හි ලොකෙ දුක්‌ඛස්‌ස පටිපක්‌ඛභූතං සුඛං නාම අත්‌ථි, එවං භවෙ සති තප්‌පටිපක්‌ඛෙන විභවෙනාපි භවිතබ්‌බං. යථා ච උණ්‌හෙ සති තස්‌ස වූපසමභූතං සීතලම්‌පි අත්‌ථි, එවං රාගග්‌ගිආදීනං වූපසමෙන නිබ්‌බානෙනාපි භවිතබ්‌බං. යථා නාම පාපස්‌ස ලාමකස්‌ස ධම්‌මස්‌ස පටිපක්‌ඛභූතො කල්‍යාණො අනවජ්‌ජභූතො ධම්‌මොපි අත්‌ථියෙව, එවමෙව පාපිකාය ජාතියා සති සබ්‌බජාතිඛෙපනතො අජාතිසඞ්‌ඛාතෙන නිබ්‌බානෙනාපි භවිතබ්‌බමෙවා’’ති. තෙන වුත්‌තං –

    Tato uttaripi evaṃ cintesi – ‘‘yathā hi loke dukkhassa paṭipakkhabhūtaṃ sukhaṃ nāma atthi, evaṃ bhave sati tappaṭipakkhena vibhavenāpi bhavitabbaṃ. Yathā ca uṇhe sati tassa vūpasamabhūtaṃ sītalampi atthi, evaṃ rāgaggiādīnaṃ vūpasamena nibbānenāpi bhavitabbaṃ. Yathā nāma pāpassa lāmakassa dhammassa paṭipakkhabhūto kalyāṇo anavajjabhūto dhammopi atthiyeva, evameva pāpikāya jātiyā sati sabbajātikhepanato ajātisaṅkhātena nibbānenāpi bhavitabbamevā’’ti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘යථාපි දුක්‌ඛෙ විජ්‌ජන්‌තෙ, සුඛං නාමපි විජ්‌ජති;

    ‘‘Yathāpi dukkhe vijjante, sukhaṃ nāmapi vijjati;

    එවං භවෙ විජ්‌ජමානෙ, විභවොපිච්‌ඡිතබ්‌බකො.

    Evaṃ bhave vijjamāne, vibhavopicchitabbako.

    ‘‘යථාපි උණ්‌හෙ විජ්‌ජන්‌තෙ, අපරං විජ්‌ජති සීතලං;

    ‘‘Yathāpi uṇhe vijjante, aparaṃ vijjati sītalaṃ;

    එවං තිවිධග්‌ගි විජ්‌ජන්‌තෙ, නිබ්‌බානම්‌පිච්‌ඡිතබ්‌බකං.

    Evaṃ tividhaggi vijjante, nibbānampicchitabbakaṃ.

    ‘‘යථාපි පාපෙ විජ්‌ජන්‌තෙ, කල්‍යාණමපි විජ්‌ජති;

    ‘‘Yathāpi pāpe vijjante, kalyāṇamapi vijjati;

    එවමෙව ජාති විජ්‌ජන්‌තෙ, අජාතිපිච්‌ඡිතබ්‌බක’’න්‌ති.

    Evameva jāti vijjante, ajātipicchitabbaka’’nti.

    අපරම්‌පි චින්‌තෙසි – ‘‘යථා නාම ගූථරාසිම්‌හි නිමුග්‌ගෙන පුරිසෙන දූරතොව පඤ්‌චවණ්‌ණපදුමසඤ්‌ඡන්‌නං මහාතළාකං දිස්‌වා ‘කතරෙන නු ඛො මග්‌ගෙන එත්‌ථ ගන්‌තබ්‌බ’න්‌ති තං තළාකං ගවෙසිතුං යුත්‌තං. යං තස්‌ස අගවෙසනං, න සො තළාකස්‌ස දොසො, පුරිසස්‌සෙව දොසො. එවං කිලෙසමලධොවනෙ අමතමහානිබ්‌බානතළාකෙ විජ්‌ජන්‌තෙ යං තස්‌ස අගවෙසනං, න සො අමතමහානිබ්‌බානතළාකස්‌ස දොසො, පුරිසස්‌සෙව දොසො. යථා ච චොරෙහි සම්‌පරිවාරිතො පුරිසො පලායනමග්‌ගෙ විජ්‌ජමානෙපි සචෙ න පලායති, න සො මග්‌ගස්‌ස දොසො, පුරිසස්‌සෙව දොසො. එවමෙව කිලෙසෙහි පරිවාරෙත්‌වා ගහිතස්‌ස පුරිසස්‌ස විජ්‌ජමානෙයෙව නිබ්‌බානගාමිම්‌හි සිවෙ මග්‌ගෙ මග්‌ගස්‌ස අගවෙසනං නාම න මග්‌ගස්‌ස දොසො, පුරිසස්‌සෙව දොසො. යථා ච බ්‍යාධිපීළිතො පුරිසො විජ්‌ජමානෙ බ්‍යාධිතිකිච්‌ඡකෙ වෙජ්‌ජෙ සචෙ තං වෙජ්‌ජං ගවෙසිත්‌වා බ්‍යාධිං න තිකිච්‌ඡාපෙති, න සො වෙජ්‌ජස්‌ස දොසො, පුරිසස්‌සෙව දොසො. එවමෙව යො කිලෙසබ්‍යාධිපීළිතො කිලෙසවූපසමමග්‌ගකොවිදං විජ්‌ජමානමෙව ආචරියං න ගවෙසති, තස්‌සෙව දොසො, න කිලෙසවිනාසකස්‌ස ආචරියස්‌ස දොසො’’ති. තෙන වුත්‌තං –

    Aparampi cintesi – ‘‘yathā nāma gūtharāsimhi nimuggena purisena dūratova pañcavaṇṇapadumasañchannaṃ mahātaḷākaṃ disvā ‘katarena nu kho maggena ettha gantabba’nti taṃ taḷākaṃ gavesituṃ yuttaṃ. Yaṃ tassa agavesanaṃ, na so taḷākassa doso, purisasseva doso. Evaṃ kilesamaladhovane amatamahānibbānataḷāke vijjante yaṃ tassa agavesanaṃ, na so amatamahānibbānataḷākassa doso, purisasseva doso. Yathā ca corehi samparivārito puriso palāyanamagge vijjamānepi sace na palāyati, na so maggassa doso, purisasseva doso. Evameva kilesehi parivāretvā gahitassa purisassa vijjamāneyeva nibbānagāmimhi sive magge maggassa agavesanaṃ nāma na maggassa doso, purisasseva doso. Yathā ca byādhipīḷito puriso vijjamāne byādhitikicchake vejje sace taṃ vejjaṃ gavesitvā byādhiṃ na tikicchāpeti, na so vejjassa doso, purisasseva doso. Evameva yo kilesabyādhipīḷito kilesavūpasamamaggakovidaṃ vijjamānameva ācariyaṃ na gavesati, tasseva doso, na kilesavināsakassa ācariyassa doso’’ti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘යථා ගූථගතො පුරිසො, තළාකං දිස්‌වාන පූරිතං;

    ‘‘Yathā gūthagato puriso, taḷākaṃ disvāna pūritaṃ;

    න ගවෙසති තං තළාකං, න දොසො තළාකස්‌ස සො.

    Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso taḷākassa so.

    ‘‘එවං කිලෙසමලධොවෙ, විජ්‌ජන්‌තෙ අමතන්‌තළෙ;

    ‘‘Evaṃ kilesamaladhove, vijjante amatantaḷe;

    න ගවෙසති තං තළාකං, න දොසො අමතන්‌තළෙ.

    Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso amatantaḷe.

    ‘‘යථා අරීහි පරිරුද්‌ධො, විජ්‌ජන්‌තෙ ගමනම්‌පථෙ;

    ‘‘Yathā arīhi pariruddho, vijjante gamanampathe;

    න පලායති සො පුරිසො, න දොසො අඤ්‌ජසස්‌ස සො.

    Na palāyati so puriso, na doso añjasassa so.

    ‘‘එවං කිලෙසපරිරුද්‌ධො, විජ්‌ජමානෙ සිවෙ පථෙ;

    ‘‘Evaṃ kilesapariruddho, vijjamāne sive pathe;

    න ගවෙසති තං මග්‌ගං, න දොසො සිවමඤ්‌ජසෙ.

    Na gavesati taṃ maggaṃ, na doso sivamañjase.

    ‘‘යථාපි බ්‍යාධිතො පුරිසො, විජ්‌ජමානෙ තිකිච්‌ඡකෙ;

    ‘‘Yathāpi byādhito puriso, vijjamāne tikicchake;

    න තිකිච්‌ඡාපෙති තං බ්‍යාධිං, න දොසො සො තිකිච්‌ඡකෙ.

    Na tikicchāpeti taṃ byādhiṃ, na doso so tikicchake.

    ‘‘එවං කිලෙසබ්‍යාධීහි, දුක්‌ඛිතො පරිපීළිතො;

    ‘‘Evaṃ kilesabyādhīhi, dukkhito paripīḷito;

    න ගවෙසති තං ආචරියං, න දොසො සො විනායකෙ’’ති.

    Na gavesati taṃ ācariyaṃ, na doso so vināyake’’ti.

    අපරම්‌පි චින්‌තෙසි – ‘‘යථා මණ්‌ඩනකජාතිකො පුරිසො කණ්‌ඨෙ ආසත්‌තං කුණපං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා සුඛං ගච්‌ඡෙය්‍ය, එවං මයාපි ඉමං පූතිකායං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා අනපෙක්‌ඛෙන නිබ්‌බානනගරං පවිසිතබ්‌බං. යථා ච නරනාරියො උක්‌කාරභූමියං උච්‌චාරපස්‌සාවං කත්‌වා න තං උච්‌ඡඞ්‌ගෙන වා ආදාය, දුස්‌සන්‌තෙන වා වෙඨෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌ති, ජිගුච්‌ඡමානා පන අනපෙක්‌ඛාව, ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌ති, එවං මයාපි ඉමං පූතිකායං අනපෙක්‌ඛෙන ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා අමතනිබ්‌බානනගරං පවිසිතුං වට්‌ටති. යථා ච නාවිකා නාම ජජ්‌ජරං නාවං අනපෙක්‌ඛාව ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌ති, එවං අහම්‌පි ඉමං නවහි වණමුඛෙහි පග්‌ඝරන්‌තං කායං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා අනපෙක්‌ඛො නිබ්‌බානපුරං පවිසිස්‌සාමි. යථා ච පුරිසො නානාරතනානි ආදාය චොරෙහි සද්‌ධිං මග්‌ගං ගච්‌ඡන්‌තො අත්‌තනො රතනනාසභයෙන තෙ ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා ඛෙමං මග්‌ගං ගණ්‌හාති, එවං අයම්‌පි කරජකායො රතනවිලොපකචොරසදිසො. සචාහං එත්‌ථ තණ්‌හං කරිස්‌සාමි, අරියමග්‌ගකුසලධම්‌මරතනං මෙ නස්‌සිස්‌සති, තස්‌මා මයා ඉමං චොරසදිසං කායං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා අමතමහානිබ්‌බානනගරං පවිසිතුං වට්‌ටතී’’ති. තෙන වුත්‌තං –

    Aparampi cintesi – ‘‘yathā maṇḍanakajātiko puriso kaṇṭhe āsattaṃ kuṇapaṃ chaḍḍetvā sukhaṃ gaccheyya, evaṃ mayāpi imaṃ pūtikāyaṃ chaḍḍetvā anapekkhena nibbānanagaraṃ pavisitabbaṃ. Yathā ca naranāriyo ukkārabhūmiyaṃ uccārapassāvaṃ katvā na taṃ ucchaṅgena vā ādāya, dussantena vā veṭhetvā gacchanti, jigucchamānā pana anapekkhāva, chaḍḍetvā gacchanti, evaṃ mayāpi imaṃ pūtikāyaṃ anapekkhena chaḍḍetvā amatanibbānanagaraṃ pavisituṃ vaṭṭati. Yathā ca nāvikā nāma jajjaraṃ nāvaṃ anapekkhāva chaḍḍetvā gacchanti, evaṃ ahampi imaṃ navahi vaṇamukhehi paggharantaṃ kāyaṃ chaḍḍetvā anapekkho nibbānapuraṃ pavisissāmi. Yathā ca puriso nānāratanāni ādāya corehi saddhiṃ maggaṃ gacchanto attano ratananāsabhayena te chaḍḍetvā khemaṃ maggaṃ gaṇhāti, evaṃ ayampi karajakāyo ratanavilopakacorasadiso. Sacāhaṃ ettha taṇhaṃ karissāmi, ariyamaggakusaladhammaratanaṃ me nassissati, tasmā mayā imaṃ corasadisaṃ kāyaṃ chaḍḍetvā amatamahānibbānanagaraṃ pavisituṃ vaṭṭatī’’ti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘යථාපි කුණපං පුරිසො, කණ්‌ඨෙ බද්‌ධං ජිගුච්‌ඡිය;

    ‘‘Yathāpi kuṇapaṃ puriso, kaṇṭhe baddhaṃ jigucchiya;

    මොචයිත්‌වාන ගච්‌ඡෙය්‍ය, සුඛී සෙරී සයංවසී.

    Mocayitvāna gaccheyya, sukhī serī sayaṃvasī.

    ‘‘තථෙවිමං පූතිකායං, නානාකුණපසඤ්‌චයං;

    ‘‘Tathevimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapasañcayaṃ;

    ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡෙය්‍යං, අනපෙක්‌ඛො අනත්‌ථිකො.

    Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.

    ‘‘යථා උච්‌චාරට්‌ඨානම්‌හි, කරීසං නරනාරියො;

    ‘‘Yathā uccāraṭṭhānamhi, karīsaṃ naranāriyo;

    ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡන්‌ති, අනපෙක්‌ඛා අනත්‌ථිකා.

    Chaḍḍayitvāna gacchanti, anapekkhā anatthikā.

    ‘‘එවමෙවාහං ඉමං කායං, නානාකුණපපූරිතං;

    ‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;

    ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡිස්‌සං, වච්‌චං කත්‌වා යථා කුටිං.

    Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, vaccaṃ katvā yathā kuṭiṃ.

    ‘‘යථාපි ජජ්‌ජරං නාවං, පලුග්‌ගං උදගාහිනිං;

    ‘‘Yathāpi jajjaraṃ nāvaṃ, paluggaṃ udagāhiniṃ;

    සාමී ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌ති, අනපෙක්‌ඛා අනත්‌ථිකා.

    Sāmī chaḍḍetvā gacchanti, anapekkhā anatthikā.

    ‘‘එවමෙවාහං ඉමං කායං, නවච්‌ඡිද්‌දං ධුවස්‌සවං;

    ‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, navacchiddaṃ dhuvassavaṃ;

    ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡිස්‌සං, ජිණ්‌ණනාවංව සාමිකා.

    Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, jiṇṇanāvaṃva sāmikā.

    ‘‘යථාපි පුරිසො චොරෙහි, ගච්‌ඡන්‌තො භණ්‌ඩමාදිය;

    ‘‘Yathāpi puriso corehi, gacchanto bhaṇḍamādiya;

    භණ්‌ඩච්‌ඡෙදභයං දිස්‌වා, ඡඩ්‌ඩයිත්‌වාන ගච්‌ඡති.

    Bhaṇḍacchedabhayaṃ disvā, chaḍḍayitvāna gacchati.

    ‘‘එවමෙව අයං කායො, මහාචොරසමො විය;

    ‘‘Evameva ayaṃ kāyo, mahācorasamo viya;

    පහායිමං ගමිස්‌සාමි, කුසලච්‌ඡෙදනා භයා’’ති.

    Pahāyimaṃ gamissāmi, kusalacchedanā bhayā’’ti.

    එවං සුමෙධපණ්‌ඩිතො නානාවිධාහි උපමාහි ඉමං නෙක්‌ඛම්‌මූපසංහිතං අත්‌ථං චින්‌තෙත්‌වා සකනිවෙසනෙ අපරිමිතභොගක්‌ඛන්‌ධං හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයෙන කපණද්‌ධිකාදීනං විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා මහාදානං දත්‌වා වත්‌ථුකාමෙ ච කිලෙසකාමෙ ච පහාය අමරනගරතො නික්‌ඛමිත්‌වා එකකොව හිමවන්‌තෙ ධම්‌මිකං නාම පබ්‌බතං නිස්‌සාය අස්‌සමං කත්‌වා තත්‌ථ පණ්‌ණසාලඤ්‌ච චඞ්‌කමඤ්‌ච මාපෙත්‌වා පඤ්‌චහි නීවරණදොසෙහි වජ්‌ජිතං ‘‘එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ’’තිආදිනා නයෙන වුත්‌තෙහි අට්‌ඨහි කාරණගුණෙහි සමුපෙතං අභිඤ්‌ඤාසඞ්‌ඛාතං බලං ආහරිතුං තස්‌මිං අස්‌සමපදෙ නවදොසසමන්‌නාගතං සාටකං පජහිත්‌වා, ද්‌වාදසගුණසමන්‌නාගතං වාකචීරං නිවාසෙත්‌වා, ඉසිපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජි. එවං පබ්‌බජිතො අට්‌ඨදොසසමාකිණ්‌ණං තං පණ්‌ණසාලං පහාය දසගුණසමන්‌නාගතං රුක්‌ඛමූලං උපගන්‌ත්‌වා සබ්‌බං ධඤ්‌ඤවිකතිං පහාය පවත්‌තඵලභොජනො හුත්‌වා නිසජ්‌ජට්‌ඨානචඞ්‌කමනවසෙනෙව පධානං පදහන්‌තො සත්‌තාහබ්‌භන්‌තරෙයෙව අට්‌ඨන්‌නං සමාපත්‌තීනං පඤ්‌චන්‌නඤ්‌ච අභිඤ්‌ඤානං ලාභී අහොසි. එවං තං යථාපත්‌ථිතං අභිඤ්‌ඤාබලං පාපුණි. තෙන වුත්‌තං –

    Evaṃ sumedhapaṇḍito nānāvidhāhi upamāhi imaṃ nekkhammūpasaṃhitaṃ atthaṃ cintetvā sakanivesane aparimitabhogakkhandhaṃ heṭṭhā vuttanayena kapaṇaddhikādīnaṃ vissajjetvā mahādānaṃ datvā vatthukāme ca kilesakāme ca pahāya amaranagarato nikkhamitvā ekakova himavante dhammikaṃ nāma pabbataṃ nissāya assamaṃ katvā tattha paṇṇasālañca caṅkamañca māpetvā pañcahi nīvaraṇadosehi vajjitaṃ ‘‘evaṃ samāhite citte’’tiādinā nayena vuttehi aṭṭhahi kāraṇaguṇehi samupetaṃ abhiññāsaṅkhātaṃ balaṃ āharituṃ tasmiṃ assamapade navadosasamannāgataṃ sāṭakaṃ pajahitvā, dvādasaguṇasamannāgataṃ vākacīraṃ nivāsetvā, isipabbajjaṃ pabbaji. Evaṃ pabbajito aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ taṃ paṇṇasālaṃ pahāya dasaguṇasamannāgataṃ rukkhamūlaṃ upagantvā sabbaṃ dhaññavikatiṃ pahāya pavattaphalabhojano hutvā nisajjaṭṭhānacaṅkamanavaseneva padhānaṃ padahanto sattāhabbhantareyeva aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ pañcannañca abhiññānaṃ lābhī ahosi. Evaṃ taṃ yathāpatthitaṃ abhiññābalaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘එවාහං චින්‌තයිත්‌වාන, නෙකකොටිසතං ධනං;

    ‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, nekakoṭisataṃ dhanaṃ;

    නාථානාථානං දත්‌වාන, හිමවන්‌තමුපාගමිං.

    Nāthānāthānaṃ datvāna, himavantamupāgamiṃ.

    ‘‘හිමවන්‌තස්‌සාවිදූරෙ, ධම්‌මිකො නාම පබ්‌බතො;

    ‘‘Himavantassāvidūre, dhammiko nāma pabbato;

    අස්‌සමො සුකතො මය්‌හං, පණ්‌ණසාලා සුමාපිතා.

    Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.

    ‘‘චඞ්‌කමං තත්‌ථ මාපෙසිං, පඤ්‌චදොසවිවජ්‌ජිතං;

    ‘‘Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjitaṃ;

    අට්‌ඨගුණසමුපෙතං, අභිඤ්‌ඤාබලමාහරිං.

    Aṭṭhaguṇasamupetaṃ, abhiññābalamāhariṃ.

    ‘‘සාටකං පජහිං තත්‌ථ, නවදොසමුපාගතං;

    ‘‘Sāṭakaṃ pajahiṃ tattha, navadosamupāgataṃ;

    වාකචීරං නිවාසෙසිං, ද්‌වාදසගුණමුපාගතං.

    Vākacīraṃ nivāsesiṃ, dvādasaguṇamupāgataṃ.

    ‘‘අට්‌ඨදොසසමාකිණ්‌ණං, පජහිං පණ්‌ණසාලකං;

    ‘‘Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ, pajahiṃ paṇṇasālakaṃ;

    උපාගමිං රුක්‌ඛමූලං, ගුණෙ දසහුපාගතං.

    Upāgamiṃ rukkhamūlaṃ, guṇe dasahupāgataṃ.

    ‘‘වාපිතං රොපිතං ධඤ්‌ඤං, පජහිං නිරවසෙසතො;

    ‘‘Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato;

    අනෙකගුණසම්‌පන්‌නං, පවත්‌තඵලමාදියිං.

    Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyiṃ.

    ‘‘තත්‌ථප්‌පධානං පදහිං, නිසජ්‌ජට්‌ඨානචඞ්‌කමෙ;

    ‘‘Tatthappadhānaṃ padahiṃ, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    අබ්‌භන්‌තරම්‌හි සත්‌තාහෙ, අභිඤ්‌ඤාබල පාපුණි’’න්‌ති.

    Abbhantaramhi sattāhe, abhiññābala pāpuṇi’’nti.

    තත්‌ථ ‘‘අස්‌සමො සුකතො මය්‌හං, පණ්‌ණසාලා සුමාපිතා’’ති ඉමාය පන පාළියා සුමෙධපණ්‌ඩිතෙන අස්‌සමපණ්‌ණසාලචඞ්‌කමා සහත්‌ථා මාපිතා විය වුත්‌තා. අයං පනෙත්‌ථ අත්‌ථො – මහාසත්‌තඤ්‌හි ‘‘හිමවන්‌තං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා අජ්‌ජ ධම්‌මිකපබ්‌බතං පවිසිස්‌සතී’’ති දිස්‌වා සක්‌කො විස්‌සකම්‌මදෙවපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘තාත, අයං සුමෙධපණ්‌ඩිතො ‘පබ්‌බජිස්‌සාමී’ති නික්‌ඛන්‌තො, එතස්‌ස වසනට්‌ඨානං මාපෙහී’’ති. සො තස්‌ස වචනං සම්‌පටිච්‌ඡිත්‌වා රමණීයං අස්‌සමං, සුගුත්‌තං පණ්‌ණසාලං, මනොරමං චඞ්‌කමඤ්‌ච මාපෙසි. භගවා පන තදා අත්‌තනො පුඤ්‌ඤානුභාවෙන නිප්‌ඵන්‌නං තං අස්‌සමපදං සන්‌ධාය ‘‘සාරිපුත්‌ත, තස්‌මිං ධම්‌මිකපබ්‌බතෙ –

    Tattha ‘‘assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā’’ti imāya pana pāḷiyā sumedhapaṇḍitena assamapaṇṇasālacaṅkamā sahatthā māpitā viya vuttā. Ayaṃ panettha attho – mahāsattañhi ‘‘himavantaṃ ajjhogāhetvā ajja dhammikapabbataṃ pavisissatī’’ti disvā sakko vissakammadevaputtaṃ āmantesi – ‘‘tāta, ayaṃ sumedhapaṇḍito ‘pabbajissāmī’ti nikkhanto, etassa vasanaṭṭhānaṃ māpehī’’ti. So tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā ramaṇīyaṃ assamaṃ, suguttaṃ paṇṇasālaṃ, manoramaṃ caṅkamañca māpesi. Bhagavā pana tadā attano puññānubhāvena nipphannaṃ taṃ assamapadaṃ sandhāya ‘‘sāriputta, tasmiṃ dhammikapabbate –

    ‘‘අස්‌සමො සුකතො මය්‌හං, පණ්‌ණසාලා සුමාපිතා;

    ‘‘Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā;

    චඞ්‌කමං තත්‌ථ මාපෙසිං, පඤ්‌චදොසවිවජ්‌ජිත’’’න්‌ති. –

    Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjita’’’nti. –

    ආහ. තත්‌ථ සුකතො මය්‌හන්‌ති සුට්‌ඨු කතො මයා. පණ්‌ණසාලා සුමාපිතාති පණ්‌ණච්‌ඡදනසාලාපි මෙ සුමාපිතා අහොසි.

    Āha. Tattha sukato mayhanti suṭṭhu kato mayā. Paṇṇasālā sumāpitāti paṇṇacchadanasālāpi me sumāpitā ahosi.

    පඤ්‌චදොසවිවජ්‌ජිතන්‌ති පඤ්‌චිමෙ චඞ්‌කමදොසා නාම ථද්‌ධවිසමතා, අන්‌තොරුක්‌ඛතා, ගහනච්‌ඡන්‌නතා , අතිසම්‌බාධතා, අතිවිසාලතාති. ථද්‌ධවිසමභූමිභාගස්‌මිඤ්‌හි චඞ්‌කමෙ චඞ්‌කමන්‌තස්‌ස පාදා රුජ්‌ජන්‌ති, ඵොටා උට්‌ඨහන්‌ති, චිත්‌තං එකග්‌ගතං න ලභති, කම්‌මට්‌ඨානං විපජ්‌ජති. මුදුසමතලෙ පන ඵාසුවිහාරං ආගම්‌ම කම්‌මට්‌ඨානං සම්‌පජ්‌ජති. තස්‌මා ථද්‌ධවිසමභූමිභාගතා එකො දොසොති වෙදිතබ්‌බො. චඞ්‌කමස්‌ස අන්‌තො වා මජ්‌ඣෙ වා කොටියං වා රුක්‌ඛෙ සති පමාදමාගම්‌ම චඞ්‌කමන්‌තස්‌ස නලාටං වා සීසං වා පටිහඤ්‌ඤතීති අන්‌තොරුක්‌ඛතා දුතියො දොසො. තිණලතාදිගහනච්‌ඡන්‌නෙ චඞ්‌කමෙ චඞ්‌කමන්‌තො අන්‌ධකාරවෙලායං උරගාදිකෙ පාණෙ අක්‌කමිත්‌වා වා මාරෙති, තෙහි වා දට්‌ඨො දුක්‌ඛං ආපජ්‌ජතීති ගහනච්‌ඡන්‌නතා තතියො දොසො. අතිසම්‌බාධෙ චඞ්‌කමෙ විත්‌ථාරතො රතනිකෙ වා අඩ්‌ඪරතනිකෙ වා චඞ්‌කමන්‌තස්‌ස පරිච්‌ඡෙදෙ පක්‌ඛලිත්‌වා නඛාපි අඞ්‌ගුලියොපි භිජ්‌ජන්‌තීති අතිසම්‌බාධතා චතුත්‌ථො දොසො. අතිවිසාලෙ චඞ්‌කමෙ චඞ්‌කමන්‌තස්‌ස චිත්‌තං විධාවති, එකග්‌ගතං න ලභතීති අතිවිසාලතා පඤ්‌චමො දොසො. පුථුලතො පන දියඩ්‌ඪරතනං ද්‌වීසු පස්‌සෙසු රතනමත්‌තං අනුචඞ්‌කමං දීඝතො සට්‌ඨිහත්‌ථං මුදුතලං සමවිප්‌පකිණ්‌ණවාලුකං චඞ්‌කමං වට්‌ටති චෙතියගිරිම්‌හි දීපප්‌පසාදකමහාමහින්‌දත්‌ථෙරස්‌ස චඞ්‌කමං විය, තාදිසං තං අහොසි. තෙනාහ – ‘‘චඞ්‌කමං තත්‌ථ මාපෙසිං, පඤ්‌චදොසවිවජ්‌ජිත’’න්‌ති.

    Pañcadosavivajjitanti pañcime caṅkamadosā nāma thaddhavisamatā, antorukkhatā, gahanacchannatā , atisambādhatā, ativisālatāti. Thaddhavisamabhūmibhāgasmiñhi caṅkame caṅkamantassa pādā rujjanti, phoṭā uṭṭhahanti, cittaṃ ekaggataṃ na labhati, kammaṭṭhānaṃ vipajjati. Mudusamatale pana phāsuvihāraṃ āgamma kammaṭṭhānaṃ sampajjati. Tasmā thaddhavisamabhūmibhāgatā eko dosoti veditabbo. Caṅkamassa anto vā majjhe vā koṭiyaṃ vā rukkhe sati pamādamāgamma caṅkamantassa nalāṭaṃ vā sīsaṃ vā paṭihaññatīti antorukkhatā dutiyo doso. Tiṇalatādigahanacchanne caṅkame caṅkamanto andhakāravelāyaṃ uragādike pāṇe akkamitvā vā māreti, tehi vā daṭṭho dukkhaṃ āpajjatīti gahanacchannatā tatiyo doso. Atisambādhe caṅkame vitthārato ratanike vā aḍḍharatanike vā caṅkamantassa paricchede pakkhalitvā nakhāpi aṅguliyopi bhijjantīti atisambādhatā catuttho doso. Ativisāle caṅkame caṅkamantassa cittaṃ vidhāvati, ekaggataṃ na labhatīti ativisālatā pañcamo doso. Puthulato pana diyaḍḍharatanaṃ dvīsu passesu ratanamattaṃ anucaṅkamaṃ dīghato saṭṭhihatthaṃ mudutalaṃ samavippakiṇṇavālukaṃ caṅkamaṃ vaṭṭati cetiyagirimhi dīpappasādakamahāmahindattherassa caṅkamaṃ viya, tādisaṃ taṃ ahosi. Tenāha – ‘‘caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjita’’nti.

    අට්‌ඨගුණසමුපෙතන්‌ති අට්‌ඨහි සමණසුඛෙහි උපෙතං. අට්‌ඨිමානි සමණසුඛානි නාම ධනධඤ්‌ඤපරිග්‌ගහාභාවො, අනවජ්‌ජපිණ්‌ඩපාතපරියෙසනභාවො, නිබ්‌බුතපිණ්‌ඩපාතභුඤ්‌ජනභාවො, රට්‌ඨං පීළෙත්‌වා ධනසාරං වා සීසකහාපණාදීනි වා ගණ්‌හන්‌තෙසු රාජකුලෙසු රට්‌ඨපීළනකිලෙසාභාවො, උපකරණෙසු නිච්‌ඡන්‌දරාගභාවො, චොරවිලොපෙ නිබ්‌භයභාවො, රාජරාජමහාමත්‌තෙහි අසංසට්‌ඨභාවො, චතූසු දිසාසු අප්‌පටිහතභාවොති . ඉදං වුත්‌තං හොති – ‘‘යථා තස්‌මිං අස්‌සමෙ වසන්‌තෙන සක්‌කා හොන්‌ති ඉමානි අට්‌ඨ සුඛානි වින්‌දිතුං, එවං අට්‌ඨගුණසමුපෙතං තං අස්‌සමං මාපෙසි’’න්‌ති.

    Aṭṭhaguṇasamupetanti aṭṭhahi samaṇasukhehi upetaṃ. Aṭṭhimāni samaṇasukhāni nāma dhanadhaññapariggahābhāvo, anavajjapiṇḍapātapariyesanabhāvo, nibbutapiṇḍapātabhuñjanabhāvo, raṭṭhaṃ pīḷetvā dhanasāraṃ vā sīsakahāpaṇādīni vā gaṇhantesu rājakulesu raṭṭhapīḷanakilesābhāvo, upakaraṇesu nicchandarāgabhāvo, coravilope nibbhayabhāvo, rājarājamahāmattehi asaṃsaṭṭhabhāvo, catūsu disāsu appaṭihatabhāvoti . Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘yathā tasmiṃ assame vasantena sakkā honti imāni aṭṭha sukhāni vindituṃ, evaṃ aṭṭhaguṇasamupetaṃ taṃ assamaṃ māpesi’’nti.

    අභිඤ්‌ඤාබලමාහරින්‌ති පච්‌ඡා තස්‌මිං අස්‌සමෙ වසන්‌තො කසිණපරිකම්‌මං කත්‌වා අභිඤ්‌ඤානඤ්‌ච සමාපත්‌තීනඤ්‌ච උප්‌පාදනත්‌ථාය අනිච්‌චතො ච දුක්‌ඛතො ච විපස්‌සනං ආරභිත්‌වා ථාමප්‌පත්‌තං විපස්‌සනාබලං ආහරිං. යථා තස්‌මිං වසන්‌තො තං බලං ආහරිතුං සක්‌කොමි, එවං තං අස්‌සමං අභිඤ්‌ඤත්‌ථාය විපස්‌සනාබලස්‌ස අනුච්‌ඡවිකං කත්‌වා මාපෙසින්‌ති අත්‌ථො.

    Abhiññābalamāharinti pacchā tasmiṃ assame vasanto kasiṇaparikammaṃ katvā abhiññānañca samāpattīnañca uppādanatthāya aniccato ca dukkhato ca vipassanaṃ ārabhitvā thāmappattaṃ vipassanābalaṃ āhariṃ. Yathā tasmiṃ vasanto taṃ balaṃ āharituṃ sakkomi, evaṃ taṃ assamaṃ abhiññatthāya vipassanābalassa anucchavikaṃ katvā māpesinti attho.

    සාටකං පජහිං තත්‌ථ, නවදොසමුපාගතන්‌ති එත්‌ථායං අනුපුබ්‌බිකථා. තදා කිර කුටිලෙණචඞ්‌කමාදිපටිමණ්‌ඩිතං පුප්‌ඵූපගඵලූපගරුක්‌ඛසඤ්‌ඡන්‌නං රමණීයං මධුරසලිලාසයං අපගතවාළමිගභිංසනකසකුණං පවිවෙකක්‌ඛමං අස්‌සමං මාපෙත්‌වා අලඞ්‌කතචඞ්‌කමස්‌ස උභොසු අන්‌තෙසු ආලම්‌බනඵලකං සංවිධාය නිසීදනත්‌ථාය චඞ්‌කමවෙමජ්‌ඣෙ සමතලං මුග්‌ගවණ්‌ණසිලං මාපෙත්‌වා අන්‌තො පණ්‌ණසාලාය ජටාමණ්‌ඩලවාකචීරතිදණ්‌ඩකුණ්‌ඩිකාදිකෙ තාපසපරික්‌ඛාරෙ මණ්‌ඩපෙ පානීයඝටපානීයසඞ්‌ඛපානීයසරාවානි, අග්‌ගිසාලායං අඞ්‌ගාරකපල්‌ලදාරුආදීනීති එවං යං යං පබ්‌බජිතානං උපකාරාය සංවත්‌තති, තං සබ්‌බං මාපෙත්‌වා පණ්‌ණසාලාය භිත්‌තියං – ‘‘යෙ කෙචි පබ්‌බජිතුකාමා ඉමෙ පරික්‌ඛාරෙ ගහෙත්‌වා පබ්‌බජන්‌තූ’’ති අක්‌ඛරානි ඡින්‌දිත්‌වා දෙවලොකමෙව ගතෙ විස්‌සකම්‌මදෙවපුත්‌තෙ සුමෙධපණ්‌ඩිතො හිමවන්‌තපාදෙ ගිරිකන්‌දරානුසාරෙන අත්‌තනො නිවාසානුරූපං ඵාසුකට්‌ඨානං ඔලොකෙන්‌තො නදීනිවත්‌තනෙ විස්‌සකම්‌මනිම්‌මිතං සක්‌කදත්‌තියං රමණීයං අස්‌සමං දිස්‌වා චඞ්‌කමනකොටිං ගන්‌ත්‌වා පදවළඤ්‌ජං අපස්‌සන්‌තො ‘‘ධුවං පබ්‌බජිතා ධුරගාමෙ භික්‌ඛං පරියෙසිත්‌වා කිලන්‌තරූපා ආගන්‌ත්‌වා පණ්‌ණසාලං පවිසිත්‌වා නිසින්‌නා භවිස්‌සන්‌තී’’ති චින්‌තෙත්‌වා ථොකං ආගමෙත්‌වා ‘‘අතිවිය චිරායන්‌ති, ජානිස්‌සාමී’’ති පණ්‌ණසාලද්‌වාරං විවරිත්‌වා අන්‌තො පවිසිත්‌වා ඉතො චිතො ච ඔලොකෙන්‌තො මහාභිත්‌තියං අක්‌ඛරානි වාචෙත්‌වා ‘‘මය්‌හං කප්‌පියපරික්‌ඛාරා එතෙ, ඉමෙ ගහෙත්‌වා පබ්‌බජිස්‌සාමී’’ති අත්‌තනා නිවත්‌ථපාරුතං සාටකයුගං පජහි. තෙනාහ ‘‘සාටකං පජහිං තත්‌ථා’’ති. එවං පවිට්‌ඨො අහං, සාරිපුත්‌ත, තස්‌සං පණ්‌ණසාලායං සාටකං පජහිං.

    Sāṭakaṃ pajahiṃ tattha, navadosamupāgatanti etthāyaṃ anupubbikathā. Tadā kira kuṭileṇacaṅkamādipaṭimaṇḍitaṃ pupphūpagaphalūpagarukkhasañchannaṃ ramaṇīyaṃ madhurasalilāsayaṃ apagatavāḷamigabhiṃsanakasakuṇaṃ pavivekakkhamaṃ assamaṃ māpetvā alaṅkatacaṅkamassa ubhosu antesu ālambanaphalakaṃ saṃvidhāya nisīdanatthāya caṅkamavemajjhe samatalaṃ muggavaṇṇasilaṃ māpetvā anto paṇṇasālāya jaṭāmaṇḍalavākacīratidaṇḍakuṇḍikādike tāpasaparikkhāre maṇḍape pānīyaghaṭapānīyasaṅkhapānīyasarāvāni, aggisālāyaṃ aṅgārakapalladāruādīnīti evaṃ yaṃ yaṃ pabbajitānaṃ upakārāya saṃvattati, taṃ sabbaṃ māpetvā paṇṇasālāya bhittiyaṃ – ‘‘ye keci pabbajitukāmā ime parikkhāre gahetvā pabbajantū’’ti akkharāni chinditvā devalokameva gate vissakammadevaputte sumedhapaṇḍito himavantapāde girikandarānusārena attano nivāsānurūpaṃ phāsukaṭṭhānaṃ olokento nadīnivattane vissakammanimmitaṃ sakkadattiyaṃ ramaṇīyaṃ assamaṃ disvā caṅkamanakoṭiṃ gantvā padavaḷañjaṃ apassanto ‘‘dhuvaṃ pabbajitā dhuragāme bhikkhaṃ pariyesitvā kilantarūpā āgantvā paṇṇasālaṃ pavisitvā nisinnā bhavissantī’’ti cintetvā thokaṃ āgametvā ‘‘ativiya cirāyanti, jānissāmī’’ti paṇṇasāladvāraṃ vivaritvā anto pavisitvā ito cito ca olokento mahābhittiyaṃ akkharāni vācetvā ‘‘mayhaṃ kappiyaparikkhārā ete, ime gahetvā pabbajissāmī’’ti attanā nivatthapārutaṃ sāṭakayugaṃ pajahi. Tenāha ‘‘sāṭakaṃ pajahiṃ tatthā’’ti. Evaṃ paviṭṭho ahaṃ, sāriputta, tassaṃ paṇṇasālāyaṃ sāṭakaṃ pajahiṃ.

    නවදොසමුපාගතන්‌ති සාටකං පජහන්‌තො නව දොසෙ දිස්‌වා පජහින්‌ති දීපෙති. තාපසපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිතානඤ්‌හි සාටකස්‌මිං නව දොසා උපට්‌ඨහන්‌ති. මහග්‌ඝභාවො එකො දොසො, පරපටිබද්‌ධතාය උප්‌පජ්‌ජනභාවො එකො, පරිභොගෙන ලහුං කිලිස්‌සනභාවො එකො, කිලිට්‌ඨො හි ධොවිතබ්‌බො ච රජිතබ්‌බො ච හොති, පරිභොගෙන ජීරණභාවො එකො, ජිණ්‌ණස්‌ස හි තුන්‌නං වා අග්‌ගළදානං වා කාතබ්‌බං හොති, පුන පරියෙසනාය දුරභිසම්‌භවභාවො එකො, තාපසපබ්‌බජ්‌ජාය අසාරුප්‌පභාවො එකො, පච්‌චත්‌ථිකානං සාධාරණභාවො එකො, යථා හි නං පච්‌චත්‌ථිකා න ගණ්‌හන්‌ති, එවං ගොපෙතබ්‌බො හොති, පරිභුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස විභූසනට්‌ඨානභාවො එකො, ගහෙත්‌වා විචරන්‌තස්‌ස ඛන්‌ධභාරමහිච්‌ඡභාවො එකොති.

    Navadosamupāgatanti sāṭakaṃ pajahanto nava dose disvā pajahinti dīpeti. Tāpasapabbajjaṃ pabbajitānañhi sāṭakasmiṃ nava dosā upaṭṭhahanti. Mahagghabhāvo eko doso, parapaṭibaddhatāya uppajjanabhāvo eko, paribhogena lahuṃ kilissanabhāvo eko, kiliṭṭho hi dhovitabbo ca rajitabbo ca hoti, paribhogena jīraṇabhāvo eko, jiṇṇassa hi tunnaṃ vā aggaḷadānaṃ vā kātabbaṃ hoti, puna pariyesanāya durabhisambhavabhāvo eko, tāpasapabbajjāya asāruppabhāvo eko, paccatthikānaṃ sādhāraṇabhāvo eko, yathā hi naṃ paccatthikā na gaṇhanti, evaṃ gopetabbo hoti, paribhuñjantassa vibhūsanaṭṭhānabhāvo eko, gahetvā vicarantassa khandhabhāramahicchabhāvo ekoti.

    වාකචීරං නිවාසෙසින්‌ති තදාහං, සාරිපුත්‌ත, ඉමෙ නව දොසෙ දිස්‌වා සාටකං පහාය වාකචීරං නිවාසෙසිං, මුඤ්‌ජතිණං හීරං හීරං කත්‌වා ගන්‌ථෙත්‌වා කතං වාකචීරං නිවාසනපාරුපනත්‌ථාය ආදියින්‌ති අත්‌ථො.

    Vākacīraṃ nivāsesinti tadāhaṃ, sāriputta, ime nava dose disvā sāṭakaṃ pahāya vākacīraṃ nivāsesiṃ, muñjatiṇaṃ hīraṃ hīraṃ katvā ganthetvā kataṃ vākacīraṃ nivāsanapārupanatthāya ādiyinti attho.

    ද්‌වාදස ගුණමුපාගතන්‌ති ද්‌වාදසහි ආනිසංසෙහි සමන්‌නාගතං. වාකචීරස්‌මිඤ්‌හි ද්‌වාදස ආනිසංසා – අප්‌පග්‌ඝං සුන්‌දරං කප්‌පියන්‌ති අයං තාව එකො ආනිසංසො, සහත්‌ථා කාතුං සක්‌කාති අයං දුතියො, පරිභොගෙන සණිකං කිලිස්‌සති, ධොවියමානෙපි පපඤ්‌චො නත්‌ථීති අයං තතියො, පරිභොගෙන ජිණ්‌ණෙපි සිබ්‌බිතබ්‌බාභාවො චතුත්‌ථො, පුන පරියෙසන්‌තස්‌ස සුඛෙන කරණභාවො පඤ්‌චමො, තාපසපබ්‌බජ්‌ජාය සාරුප්‌පභාවො ඡට්‌ඨො, පච්‌චත්‌ථිකානං නිරුපභොගභාවො සත්‌තමො, පරිභුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස විභූසනට්‌ඨානාභාවො අට්‌ඨමො, ධාරණෙ සල්‌ලහුකභාවො නවමො, චීවරපච්‌චයෙ අප්‌පිච්‌ඡභාවො දසමො, වාකුප්‌පත්‌තියා ධම්‌මිකඅනවජ්‌ජභාවො එකාදසමො, වාකචීරෙ නට්‌ඨෙපි අනපෙක්‌ඛභාවො ද්‌වාදසමොති.

    Dvādasa guṇamupāgatanti dvādasahi ānisaṃsehi samannāgataṃ. Vākacīrasmiñhi dvādasa ānisaṃsā – appagghaṃ sundaraṃ kappiyanti ayaṃ tāva eko ānisaṃso, sahatthā kātuṃ sakkāti ayaṃ dutiyo, paribhogena saṇikaṃ kilissati, dhoviyamānepi papañco natthīti ayaṃ tatiyo, paribhogena jiṇṇepi sibbitabbābhāvo catuttho, puna pariyesantassa sukhena karaṇabhāvo pañcamo, tāpasapabbajjāya sāruppabhāvo chaṭṭho, paccatthikānaṃ nirupabhogabhāvo sattamo, paribhuñjantassa vibhūsanaṭṭhānābhāvo aṭṭhamo, dhāraṇe sallahukabhāvo navamo, cīvarapaccaye appicchabhāvo dasamo, vākuppattiyā dhammikaanavajjabhāvo ekādasamo, vākacīre naṭṭhepi anapekkhabhāvo dvādasamoti.

    අට්‌ඨදොසසමාකිණ්‌ණං, පජහිං පණ්‌ණසාලකන්‌ති කථං පජහිං? සො කිර වරසාටකයුගං ඔමුඤ්‌චන්‌තො චීවරවංසෙ ලග්‌ගිතං අනොජපුප්‌ඵදාමසදිසං රත්‌තං වාකචීරං ගහෙත්‌වා නිවාසෙත්‌වා තස්‌සූපරි අපරං සුවණ්‌ණවණ්‌ණං වාකචීරං පරිදහිත්‌වා පුන්‌නාගපුප්‌ඵසන්‌ථරසදිසං සඛුරං අජිනචම්‌මං එකංසං කත්‌වා ජටාමණ්‌ඩලං පටිමුඤ්‌චිත්‌වා චූළාය සද්‌ධිං නිච්‌චලභාවකරණත්‌ථං සාරසූචිං පවෙසෙත්‌වා මුත්‌තාජාලසදිසාය සික්‌කාය පවාළවණ්‌ණං කුණ්‌ඩිකං ඔදහිත්‌වා තීසු ඨානෙසු වඞ්‌කං කාජං ආදාය එකිස්‌සා කාජකොටියා කුණ්‌ඩිකං, එකිස්‌සා අඞ්‌කුසපච්‌ඡිතිදණ්‌ඩකාදීනි ඔලග්‌ගෙත්‌වා ඛාරිකාජං අංසෙ කත්‌වා දක්‌ඛිණෙන හත්‌ථෙන කත්‌තරදණ්‌ඩං ගහෙත්‌වා පණ්‌ණසාලතො නික්‌ඛමිත්‌වා සට්‌ඨිහත්‌ථෙ මහාචඞ්‌කමෙ අපරාපරං චඞ්‌කමන්‌තො අත්‌තනො වෙසං ඔලොකෙත්‌වා – ‘‘මය්‌හං මනොරථො මත්‌ථකං පත්‌තො, සොභති වත මෙ පබ්‌බජ්‌ජා, බුද්‌ධපච්‌චෙකබුද්‌ධාදීහි සබ්‌බෙහි ධීරපුරිසෙහි වණ්‌ණිතා ථොමිතා අයං පබ්‌බජ්‌ජා නාම, පහීනං මෙ ගිහිබන්‌ධනං, නික්‌ඛන්‌තොස්‌මි නෙක්‌ඛම්‌මං, ලද්‌ධා මෙ උත්‌තමපබ්‌බජ්‌ජා, කරිස්‌සාමි සමණධම්‌මං, ලභිස්‌සාමි මග්‌ගඵලසුඛ’’න්‌ති උස්‌සාහජාතො ඛාරිකාජං ඔතාරෙත්‌වා චඞ්‌කමවෙමජ්‌ඣෙ මුග්‌ගවණ්‌ණසිලාපට්‌ටෙ සුවණ්‌ණපටිමා විය නිසින්‌නො දිවසභාගං වීතිනාමෙත්‌වා සායන්‌හසමයං පණ්‌ණසාලං පවිසිත්‌වා බිදලමඤ්‌චකපස්‌සෙ කට්‌ඨත්‌ථරිකාය නිපන්‌නො සරීරං උතුං ගාහාපෙත්‌වා බලවපච්‌චූසෙ පබුජ්‌ඣිත්‌වා අත්‌තනො ආගමනං ආවජ්‌ජෙසි – ‘‘අහං ඝරාවාසෙ ආදීනවං දිස්‌වා අමිතභොගං අනන්‌තයසං පහාය අරඤ්‌ඤං පවිසිත්‌වා නෙක්‌ඛම්‌මගවෙසකො හුත්‌වා පබ්‌බජිතො. ඉතො දානි පට්‌ඨාය පමාදචාරං චරිතුං න වට්‌ටති, පවිවෙකඤ්‌හි පහාය විචරන්‌තං මිච්‌ඡාවිතක්‌කමක්‌ඛිකා ඛාදන්‌ති, ඉදානි මයා විවෙකමනුබ්‍රූහෙතුං වට්‌ටති, අහඤ්‌හි ඝරාවාසං පලිබොධතො දිස්‌වා නික්‌ඛන්‌තො, අයඤ්‌ච මනාපා පණ්‌ණසාලා, බෙලුවපක්‌කවණ්‌ණා පරිභණ්‌ඩකතා භූමි, රජතවණ්‌ණා සෙතභිත්‌තියො, කපොතපාදවණ්‌ණං පණ්‌ණච්‌ඡදනං, විචිත්‌තත්‌ථරණවණ්‌ණො බිදලමඤ්‌චකො, නිවාසඵාසුකං වසනට්‌ඨානං, න එත්‌තො අතිරෙකතරා විය මෙ ගෙහසම්‌පදා පඤ්‌ඤායතී’’ති පණ්‌ණසාලාය දොසෙ විචිනන්‌තො අට්‌ඨ දොසෙ පස්‌සි.

    Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ, pajahiṃ paṇṇasālakanti kathaṃ pajahiṃ? So kira varasāṭakayugaṃ omuñcanto cīvaravaṃse laggitaṃ anojapupphadāmasadisaṃ rattaṃ vākacīraṃ gahetvā nivāsetvā tassūpari aparaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ vākacīraṃ paridahitvā punnāgapupphasantharasadisaṃ sakhuraṃ ajinacammaṃ ekaṃsaṃ katvā jaṭāmaṇḍalaṃ paṭimuñcitvā cūḷāya saddhiṃ niccalabhāvakaraṇatthaṃ sārasūciṃ pavesetvā muttājālasadisāya sikkāya pavāḷavaṇṇaṃ kuṇḍikaṃ odahitvā tīsu ṭhānesu vaṅkaṃ kājaṃ ādāya ekissā kājakoṭiyā kuṇḍikaṃ, ekissā aṅkusapacchitidaṇḍakādīni olaggetvā khārikājaṃ aṃse katvā dakkhiṇena hatthena kattaradaṇḍaṃ gahetvā paṇṇasālato nikkhamitvā saṭṭhihatthe mahācaṅkame aparāparaṃ caṅkamanto attano vesaṃ oloketvā – ‘‘mayhaṃ manoratho matthakaṃ patto, sobhati vata me pabbajjā, buddhapaccekabuddhādīhi sabbehi dhīrapurisehi vaṇṇitā thomitā ayaṃ pabbajjā nāma, pahīnaṃ me gihibandhanaṃ, nikkhantosmi nekkhammaṃ, laddhā me uttamapabbajjā, karissāmi samaṇadhammaṃ, labhissāmi maggaphalasukha’’nti ussāhajāto khārikājaṃ otāretvā caṅkamavemajjhe muggavaṇṇasilāpaṭṭe suvaṇṇapaṭimā viya nisinno divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ paṇṇasālaṃ pavisitvā bidalamañcakapasse kaṭṭhattharikāya nipanno sarīraṃ utuṃ gāhāpetvā balavapaccūse pabujjhitvā attano āgamanaṃ āvajjesi – ‘‘ahaṃ gharāvāse ādīnavaṃ disvā amitabhogaṃ anantayasaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā nekkhammagavesako hutvā pabbajito. Ito dāni paṭṭhāya pamādacāraṃ carituṃ na vaṭṭati, pavivekañhi pahāya vicarantaṃ micchāvitakkamakkhikā khādanti, idāni mayā vivekamanubrūhetuṃ vaṭṭati, ahañhi gharāvāsaṃ palibodhato disvā nikkhanto, ayañca manāpā paṇṇasālā, beluvapakkavaṇṇā paribhaṇḍakatā bhūmi, rajatavaṇṇā setabhittiyo, kapotapādavaṇṇaṃ paṇṇacchadanaṃ, vicittattharaṇavaṇṇo bidalamañcako, nivāsaphāsukaṃ vasanaṭṭhānaṃ, na etto atirekatarā viya me gehasampadā paññāyatī’’ti paṇṇasālāya dose vicinanto aṭṭha dose passi.

    පණ්‌ණසාලපරිභොගස්‌මිඤ්‌හි අට්‌ඨ ආදීනවා – මහාසමාරම්‌භෙන දබ්‌බසම්‌භාරෙ සමොධානෙත්‌වා කරණපරියෙසනභාවො එකො ආදීනවො, තිණපණ්‌ණමත්‌තිකාසු පතිතාසු තාසං පුනප්‌පුනං ඨපෙතබ්‌බතාය නිබද්‌ධජග්‌ගනභාවො දුතියො, සෙනාසනං නාම මහල්‌ලකස්‌ස පාපුණාති, අවෙලාය වුට්‌ඨාපියමානස්‌ස චිත්‌තෙකග්‌ගතා න හොතීති උට්‌ඨාපනීයභාවො තතියො, සීතුණ්‌හාදිපටිඝාතෙන කායස්‌ස සුඛුමාලකරණභාවො චතුත්‌ථො , ගෙහං පවිට්‌ඨෙන යංකිඤ්‌චි පාපං සක්‌කා කාතුන්‌ති ගරහාපටිච්‌ඡාදනභාවො පඤ්‌චමො, ‘‘මය්‌හ’’න්‌ති පරිග්‌ගහකරණභාවො ඡට්‌ඨො, ගෙහස්‌ස අත්‌ථිභාවො නාමෙස සදුතියකවාසො වියාති සත්‌තමො, ඌකාමඞ්‌ගුලඝරගොළිකාදීනං සාධාරණතාය බහුසාධාරණභාවො අට්‌ඨමො. ඉති ඉමෙ අට්‌ඨ ආදීනවෙ දිස්‌වා මහාසත්‌තො පණ්‌ණසාලං පජහි. තෙනාහ – ‘‘අට්‌ඨදොසසමාකිණ්‌ණං, පජහිං පණ්‌ණසාලක’’න්‌ති.

    Paṇṇasālaparibhogasmiñhi aṭṭha ādīnavā – mahāsamārambhena dabbasambhāre samodhānetvā karaṇapariyesanabhāvo eko ādīnavo, tiṇapaṇṇamattikāsu patitāsu tāsaṃ punappunaṃ ṭhapetabbatāya nibaddhajagganabhāvo dutiyo, senāsanaṃ nāma mahallakassa pāpuṇāti, avelāya vuṭṭhāpiyamānassa cittekaggatā na hotīti uṭṭhāpanīyabhāvo tatiyo, sītuṇhādipaṭighātena kāyassa sukhumālakaraṇabhāvo catuttho , gehaṃ paviṭṭhena yaṃkiñci pāpaṃ sakkā kātunti garahāpaṭicchādanabhāvo pañcamo, ‘‘mayha’’nti pariggahakaraṇabhāvo chaṭṭho, gehassa atthibhāvo nāmesa sadutiyakavāso viyāti sattamo, ūkāmaṅgulagharagoḷikādīnaṃ sādhāraṇatāya bahusādhāraṇabhāvo aṭṭhamo. Iti ime aṭṭha ādīnave disvā mahāsatto paṇṇasālaṃ pajahi. Tenāha – ‘‘aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ, pajahiṃ paṇṇasālaka’’nti.

    උපාගමිං රුක්‌ඛමූලං, ගුණෙ දසහුපාගතන්‌ති ඡන්‌නං පටික්‌ඛිපිත්‌වා දසහි ගුණෙහි උපෙතං රුක්‌ඛමූලං උපගතොස්‌මීති වදති. තත්‍රිමෙ දස ගුණා – අප්‌පසමාරම්‌භතා එකො ගුණො, උපගමනමත්‌තකමෙව හි තත්‌ථ හොතීති. අප්‌පටිජග්‌ගනතා දුතියො, තඤ්‌හි සම්‌මට්‌ඨම්‌පි අසම්‌මට්‌ඨම්‌පි පරිභොගඵාසුකං හොතියෙව. අනුට්‌ඨාපනීයභාවො තතියො. ගරහං නප්‌පටිච්‌ඡාදෙති, තත්‌ථ හි පාපං කරොන්‌තො ලජ්‌ජතීති ගරහාය අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නභාවො චතුත්‌ථො. අබ්‌භොකාසවාසො විය කායං න සන්‌ථම්‌භෙතීති කායස්‌ස අසන්‌ථම්‌භනභාවො පඤ්‌චමො, පරිග්‌ගහකරණාභාවො ඡට්‌ඨො, ගෙහාලයපටික්‌ඛෙපො සත්‌තමො. බහුසාධාරණෙ ගෙහෙ විය ‘‘පටිජග්‌ගිස්‌සාමි නං, නික්‌ඛමථා’’ති නීහරණකාභාවො අට්‌ඨමො, වසන්‌තස්‌ස සප්‌පීතිකභාවො නවමො, රුක්‌ඛමූලසෙනාසනස්‌ස ගතගතට්‌ඨානෙ සුලභතාය අනපෙක්‌ඛභාවො දසමොති ඉමෙ දසගුණෙ දිස්‌වා රුක්‌ඛමූලං උපගතොස්‌මීති වදති.

    Upāgamiṃ rukkhamūlaṃ, guṇe dasahupāgatanti channaṃ paṭikkhipitvā dasahi guṇehi upetaṃ rukkhamūlaṃ upagatosmīti vadati. Tatrime dasa guṇā – appasamārambhatā eko guṇo, upagamanamattakameva hi tattha hotīti. Appaṭijagganatā dutiyo, tañhi sammaṭṭhampi asammaṭṭhampi paribhogaphāsukaṃ hotiyeva. Anuṭṭhāpanīyabhāvo tatiyo. Garahaṃ nappaṭicchādeti, tattha hi pāpaṃ karonto lajjatīti garahāya appaṭicchannabhāvo catuttho. Abbhokāsavāso viya kāyaṃ na santhambhetīti kāyassa asanthambhanabhāvo pañcamo, pariggahakaraṇābhāvo chaṭṭho, gehālayapaṭikkhepo sattamo. Bahusādhāraṇe gehe viya ‘‘paṭijaggissāmi naṃ, nikkhamathā’’ti nīharaṇakābhāvo aṭṭhamo, vasantassa sappītikabhāvo navamo, rukkhamūlasenāsanassa gatagataṭṭhāne sulabhatāya anapekkhabhāvo dasamoti ime dasaguṇe disvā rukkhamūlaṃ upagatosmīti vadati.

    ඉමානි හි එත්‌තකානි කාරණානි සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා මහාසත්‌තො පුනදිවසෙ භික්‌ඛාය ගාමං පාවිසි. අථස්‌ස සම්‌පත්‌තගාමෙ මනුස්‌සා මහන්‌තෙන උස්‌සාහෙන භික්‌ඛං අදංසු. සො භත්‌තකිච්‌චං නිට්‌ඨාපෙත්‌වා අස්‌සමං ආගම්‌ම නිසීදිත්‌වා චින්‌තෙසි – ‘‘නාහං ‘ආහාරං ලභාමී’ති පබ්‌බජිතො, සිනිද්‌ධාහාරො නාමෙස මානමදපුරිසමදෙ වඩ්‌ඪෙති, ආහාරමූලකස්‌ස ච දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තො නත්‌ථි, යංනූනාහං වාපිතරොපිතධඤ්‌ඤනිබ්‌බත්‌තකං ආහාරං පජහිත්‌වා පවත්‌තඵලභොජනො භවෙය්‍ය’’න්‌ති. සො තතො පට්‌ඨාය තථා කත්‌වා ඝටෙන්‌තො වායමන්‌තො සත්‌තාහබ්‌භන්‌තරෙයෙව අට්‌ඨ සමාපත්‌තියො පඤ්‌ච ච අභිඤ්‌ඤායො නිබ්‌බත්‌තෙසි. තෙන වුත්‌තං –

    Imāni hi ettakāni kāraṇāni sallakkhetvā mahāsatto punadivase bhikkhāya gāmaṃ pāvisi. Athassa sampattagāme manussā mahantena ussāhena bhikkhaṃ adaṃsu. So bhattakiccaṃ niṭṭhāpetvā assamaṃ āgamma nisīditvā cintesi – ‘‘nāhaṃ ‘āhāraṃ labhāmī’ti pabbajito, siniddhāhāro nāmesa mānamadapurisamade vaḍḍheti, āhāramūlakassa ca dukkhassa anto natthi, yaṃnūnāhaṃ vāpitaropitadhaññanibbattakaṃ āhāraṃ pajahitvā pavattaphalabhojano bhaveyya’’nti. So tato paṭṭhāya tathā katvā ghaṭento vāyamanto sattāhabbhantareyeva aṭṭha samāpattiyo pañca ca abhiññāyo nibbattesi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘වාපිතං රොපිතං ධඤ්‌ඤං, පජහිං නිරවසෙසතො;

    ‘‘Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato;

    අනෙකගුණසම්‌පන්‌නං, පවත්‌තඵලමාදියිං.

    Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyiṃ.

    ‘‘තත්‌ථප්‌පධානං පදහිං, නිසජ්‌ජට්‌ඨානචඞ්‌කමෙ;

    ‘‘Tatthappadhānaṃ padahiṃ, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    අබ්‌භන්‌තරම්‌හි සත්‌තාහෙ, අභිඤ්‌ඤාබල පාපුණි’’න්‌ති.

    Abbhantaramhi sattāhe, abhiññābala pāpuṇi’’nti.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact