| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
තෙභූමකකුසලවණ්‌ණනා
Tebhūmakakusalavaṇṇanā
269. සත්‌තහි මහාවාරෙහීති පටිච්‌චසහජාතපච්‌චයනිස්‌සයසංසට්‌ඨසම්‌පයුත්‌තපඤ්‌හාවාරෙහි අනුලොමපච්‌චනීයඅනුලොමපච්‌චනීයපච්‌චනීයානුලොමාදිනයා අනුලොමාදිනයා. භාරද්‌වාජගොතමාදයො අට්‌ඨචත්‌තාලීස ලොකෙ ගොත්‌තානි මූලභූතානි, තථා කට්‌ඨකලාපාදයො අට්‌ඨචත්‌තාලීසෙව චරණානීති ආහ ‘‘අට්‌ඨචත්‌තාලීස’’න්‌තිආදි. තත්‌ථ තෙසන්‌ති භබ්‌බාභබ්‌බානං. ද්‌වාරසීසෙන ද්‌වාරවන්‌තානි ගය්‌හන්‌තීති අධිප්‌පායෙනාහ ‘‘තංතංද්‌වාරානි වා කායාදීනී’’ති. අචිත්‌තීකාරෙන වා කතං හීනං, අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛනෙන කතං මජ්‌ඣිමං, සක්‌කච්‌චකතං පණීතං. ආමිසකිඤ්‌ජක්‌ඛාදිහෙතු වා කතං හීනං, පුඤ්‌ඤඵලකාමතාය කතං මජ්‌ඣිමං, කත්‌තබ්‌බමිච්‌චෙව අරියභාවෙ ඨිතෙන කතං පණීතං. භවසම්‌පත්‌තිලොභෙන වා පවත්‌තිතං හීනං, අලොභජ්‌ඣාසයෙන පවත්‌තිතං මජ්‌ඣිමං, පරහිතාය පවත්‌තිතං පණීතං. පරිත්‌තකතං වා හීනං, මත්‌තසො කතං මජ්‌ඣිමං, අධිමත්‌තසො කතං පණීතං. මහග්‌ගතෙසු පන පටිලද්‌ධමත්‌තං හීනං, නාතිසුභාවිතං මජ්‌ඣිමං, සුභාවිතං වසිප්‌පත්‌තං පණීතං. ඉමෙසුපි එකෙකස්‌ස හීනාදිකස්‌ස ආයූහනනානත්‌තාදිවසෙන හීනාදිභෙදො ලබ්‌භතියෙවාති දට්‌ඨබ්‌බං. සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානං වසෙනාති යො චිත්‌තප්‌පභාවිතො චිත්‌තසම්‌පයුත්‌තානං චිත්‌තාධිපතෙය්‍යභාවො, සො තංනිමිත්‌තෙ චිත්‌තෙ උපචරිතොති එවං වා එත්‌ථ අත්‌ථො.
269. Sattahimahāvārehīti paṭiccasahajātapaccayanissayasaṃsaṭṭhasampayuttapañhāvārehi anulomapaccanīyaanulomapaccanīyapaccanīyānulomādinayā anulomādinayā. Bhāradvājagotamādayo aṭṭhacattālīsa loke gottāni mūlabhūtāni, tathā kaṭṭhakalāpādayo aṭṭhacattālīseva caraṇānīti āha ‘‘aṭṭhacattālīsa’’ntiādi. Tattha tesanti bhabbābhabbānaṃ. Dvārasīsena dvāravantāni gayhantīti adhippāyenāha ‘‘taṃtaṃdvārāni vā kāyādīnī’’ti. Acittīkārena vā kataṃ hīnaṃ, ajjhupekkhanena kataṃ majjhimaṃ, sakkaccakataṃ paṇītaṃ. Āmisakiñjakkhādihetu vā kataṃ hīnaṃ, puññaphalakāmatāya kataṃ majjhimaṃ, kattabbamicceva ariyabhāve ṭhitena kataṃ paṇītaṃ. Bhavasampattilobhena vā pavattitaṃ hīnaṃ, alobhajjhāsayena pavattitaṃ majjhimaṃ, parahitāya pavattitaṃ paṇītaṃ. Parittakataṃ vā hīnaṃ, mattaso kataṃ majjhimaṃ, adhimattaso kataṃ paṇītaṃ. Mahaggatesu pana paṭiladdhamattaṃ hīnaṃ, nātisubhāvitaṃ majjhimaṃ, subhāvitaṃ vasippattaṃ paṇītaṃ. Imesupi ekekassa hīnādikassa āyūhananānattādivasena hīnādibhedo labbhatiyevāti daṭṭhabbaṃ. Sampayuttadhammānaṃ vasenāti yo cittappabhāvito cittasampayuttānaṃ cittādhipateyyabhāvo, so taṃnimitte citte upacaritoti evaṃ vā ettha attho.
තෙභූමකකුසලවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tebhūmakakusalavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණීපාළි • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / තෙභූමකකුසලං • Tebhūmakakusalaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණි-අට්‌ඨකථා • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / තෙභූමකකුසලවණ්‌ණනා • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / තෙභූමකකුසලවණ්‌ණනා • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
