Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌සසීහනාදකථා

    Mahāmoggallānassasīhanādakathā

    17. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානොතිආදීසු ආයස්‌මාති පියවචනමෙතං, ගරුගාරවසප්‌පතිස්‌සාධිවචනමෙතං. මහාමොග්‌ගල්‌ලානොති මහා ච සො ගුණමහන්‌තතාය මොග්‌ගල්‌ලානො ච ගොත්‌තෙනාති මහාමොග්‌ගල්‌ලානො. එතදවොචාති එතං අවොච. ඉදානි වත්‌තබ්‌බං ‘‘එතරහි භන්‌තෙ’’තිආදිවචනං දස්‌සෙති. කස්‌මා අවොච? ථෙරො කිර පබ්‌බජිත්‌වා සත්‌තමෙ දිවසෙ සාවකපාරමිඤාණස්‌ස මත්‌ථකං පත්‌තො, සත්‌ථාරාපි මහිද්‌ධිකතාය එතදග්‌ගෙ ඨපිතො. සො තං අත්‌තනො මහිද්‌ධිකතං නිස්‌සාය චින්‌තෙසි – ‘‘අයං වෙරඤ්‌ජා දුබ්‌භික්‌ඛා, භික්‌ඛූ ච කිලමන්‌ති, යංනූනාහං පථවිං පරිවත්‌තෙත්‌වා භික්‌ඛූ පප්‌පටකොජං භොජෙය්‍ය’’න්‌ති. අථස්‌ස එතදහොසි – ‘‘සචෙ පනාහං භගවතො සන්‌තිකෙ විහරන්‌තො භගවන්‌තං අයාචිත්‌වා එවං කරෙය්‍යං, න මෙතං අස්‌ස පතිරූපං; යුගග්‌ගාහො විය භගවතා සද්‌ධිං කතො භවෙය්‍යා’’ති. තස්‌මා යාචිතුකාමො ආගන්‌ත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච.

    17.Atha kho āyasmā mahāmoggallānotiādīsu āyasmāti piyavacanametaṃ, garugāravasappatissādhivacanametaṃ. Mahāmoggallānoti mahā ca so guṇamahantatāya moggallāno ca gottenāti mahāmoggallāno. Etadavocāti etaṃ avoca. Idāni vattabbaṃ ‘‘etarahi bhante’’tiādivacanaṃ dasseti. Kasmā avoca? Thero kira pabbajitvā sattame divase sāvakapāramiñāṇassa matthakaṃ patto, satthārāpi mahiddhikatāya etadagge ṭhapito. So taṃ attano mahiddhikataṃ nissāya cintesi – ‘‘ayaṃ verañjā dubbhikkhā, bhikkhū ca kilamanti, yaṃnūnāhaṃ pathaviṃ parivattetvā bhikkhū pappaṭakojaṃ bhojeyya’’nti. Athassa etadahosi – ‘‘sace panāhaṃ bhagavato santike viharanto bhagavantaṃ ayācitvā evaṃ kareyyaṃ, na metaṃ assa patirūpaṃ; yugaggāho viya bhagavatā saddhiṃ kato bhaveyyā’’ti. Tasmā yācitukāmo āgantvā bhagavantaṃ etadavoca.

    හෙට්‌ඨිමතලං සම්‌පන්‌නන්‌ති පථවියා කිර හෙට්‌ඨිමතලෙ පථවිමණ්‌ඩො පථවොජො පථවි-පප්‌පටකො අත්‌ථි, තං සන්‌ධාය වදති. තත්‌ථ සම්‌පන්‌නන්‌ති මධුරං, සාදුරසන්‌ති අත්‌ථො. යථෙව හි ‘‘තත්‍රස්‌ස රුක්‌ඛො සම්‌පන්‌නඵලො ච උපපන්‌නඵලො චා’’ති (ම. නි. 2.48) එත්‌ථ මධුරඵලොති අත්‌ථො; එවමිධාපි සම්‌පන්‌නන්‌ති මධුරං සාදුරසන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. සෙය්‍යථාපි ඛුද්‌දමධුං අනීළකන්‌ති ඉදං පනස්‌ස මධුරතාය ඔපම්‌මනිදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. ඛුද්‌දමධුන්‌ති ඛුද්‌දකමක්‌ඛිකාහි කතමධු. අනීළකන්‌ති නිම්‌මක්‌ඛිකං නිම්‌මක්‌ඛිකණ්‌ඩකං පරිසුද්‌ධං. එතං කිර මධු සබ්‌බමධූහි අග්‌ගඤ්‌ච සෙට්‌ඨඤ්‌ච සුරසඤ්‌ච ඔජවන්‌තඤ්‌ච. තෙනාහ – ‘‘සෙය්‍යථාපි ඛුද්‌දමධුං අනීළකං එවමස්‌සාද’’න්‌ති.

    Heṭṭhimatalaṃ sampannanti pathaviyā kira heṭṭhimatale pathavimaṇḍo pathavojo pathavi-pappaṭako atthi, taṃ sandhāya vadati. Tattha sampannanti madhuraṃ, sādurasanti attho. Yatheva hi ‘‘tatrassa rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo cā’’ti (ma. ni. 2.48) ettha madhuraphaloti attho; evamidhāpi sampannanti madhuraṃ sādurasanti veditabbaṃ. Seyyathāpi khuddamadhuṃ anīḷakanti idaṃ panassa madhuratāya opammanidassanatthaṃ vuttaṃ. Khuddamadhunti khuddakamakkhikāhi katamadhu. Anīḷakanti nimmakkhikaṃ nimmakkhikaṇḍakaṃ parisuddhaṃ. Etaṃ kira madhu sabbamadhūhi aggañca seṭṭhañca surasañca ojavantañca. Tenāha – ‘‘seyyathāpi khuddamadhuṃ anīḷakaṃ evamassāda’’nti.

    සාධාහං , භන්‌තෙති සාධු අහං, භන්‌තෙ. එත්‌ථ සාධූති ආයාචනවචනමෙතං. පථවිපරිවත්‌තනං ආයාචන්‌තො හි ථෙරො භගවන්‌තං එවමාහ. පරිවත්‌තෙය්‍යන්‌ති උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍යං, හෙට්‌ඨිමතලං උපරිමං කරෙය්‍යං. කස්‌මා? එවඤ්‌හි කතෙ සුඛෙන භික්‌ඛූ පප්‌පටකොජං පථවිමණ්‌ඩං පරිභුඤ්‌ජිස්‌සන්‌තීති. අථ භගවා අනනුඤ්‌ඤාතුකාමොපි ථෙරං සීහනාදං නදාපෙතුං පුච්‌ඡි – ‘‘යෙ පන තෙ, මොග්‌ගල්‌ලාන, පථවිනිස්‌සිතා පාණා තෙ කථං කරිස්‌සසී’’ති. යෙ පථවිනිස්‌සිතා ගාමනිගමාදීසු පාණා, තෙ පථවියා පරිවත්‌තියමානාය ආකාසෙ සණ්‌ඨාතුං අසක්‌කොන්‌තෙ කථං කරිස්‌සසි, කත්‌ථ ඨපෙස්‌සසීති? අථ ථෙරො භගවතා එතදග්‌ගෙ ඨපිතභාවානුරූපං අත්‌තනො ඉද්‌ධානුභාවං පකාසෙන්‌තො ‘‘එකාහං, භන්‌තෙ’’තිආදිමාහ. තස්‌සත්‌ථො – එකං අහං භන්‌තෙ හත්‌ථං යථා අයං මහාපථවී එවං අභිනිම්‌මිනිස්‌සාමි, පථවිසදිසං කරිස්‌සාමි. එවං කත්‌වා යෙ පථවිනිස්‌සිතා පාණා තෙ එකස්‌මිං හත්‌ථතලෙ ඨිතෙ පාණෙ තතො දුතියහත්‌ථතලෙ සඞ්‌කාමෙන්‌තො විය තත්‌ථ සඞ්‌කාමෙස්‌සාමීති.

    Sādhāhaṃ, bhanteti sādhu ahaṃ, bhante. Ettha sādhūti āyācanavacanametaṃ. Pathaviparivattanaṃ āyācanto hi thero bhagavantaṃ evamāha. Parivatteyyanti ukkujjeyyaṃ, heṭṭhimatalaṃ uparimaṃ kareyyaṃ. Kasmā? Evañhi kate sukhena bhikkhū pappaṭakojaṃ pathavimaṇḍaṃ paribhuñjissantīti. Atha bhagavā ananuññātukāmopi theraṃ sīhanādaṃ nadāpetuṃ pucchi – ‘‘ye pana te, moggallāna, pathavinissitā pāṇā te kathaṃ karissasī’’ti. Ye pathavinissitā gāmanigamādīsu pāṇā, te pathaviyā parivattiyamānāya ākāse saṇṭhātuṃ asakkonte kathaṃ karissasi, kattha ṭhapessasīti? Atha thero bhagavatā etadagge ṭhapitabhāvānurūpaṃ attano iddhānubhāvaṃ pakāsento ‘‘ekāhaṃ, bhante’’tiādimāha. Tassattho – ekaṃ ahaṃ bhante hatthaṃ yathā ayaṃ mahāpathavī evaṃ abhinimminissāmi, pathavisadisaṃ karissāmi. Evaṃ katvā ye pathavinissitā pāṇā te ekasmiṃ hatthatale ṭhite pāṇe tato dutiyahatthatale saṅkāmento viya tattha saṅkāmessāmīti.

    අථස්‌ස භගවා ආයාචනං පටික්‌ඛිපන්‌තො ‘‘අලං මොග්‌ගල්‌ලානා’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ අලන්‌ති පටික්‌ඛෙපවචනං. විපල්‌ලාසම්‌පි සත්‌තා පටිලභෙය්‍යුන්‌ති විපරීතග්‌ගාහම්‌පි සත්‌තා සම්‌පාපුණෙය්‍යුං. කථං? අයං නු ඛො පථවී , උදාහු න අයන්‌ති. අථ වා අම්‌හාකං නු ඛො අයං ගාමො, උදාහු අඤ්‌ඤෙස’’න්‌ති. එවං නිගමජනපදඛෙත්‌තාරාමාදීසු. න වා එස විපල්‌ලාසො, අචින්‌තෙය්‍යො හි ඉද්‌ධිමතො ඉද්‌ධිවිසයො. එවං පන විපල්‌ලාසං පටිලභෙය්‍යුං – ඉදං දුබ්‌භික්‌ඛං නාම න ඉදානියෙව හොති, අනාගතෙපි භවිස්‌සති. තදා භික්‌ඛූ තාදිසං ඉද්‌ධිමන්‌තං සබ්‍රහ්‌මචාරිං කුතො ලභිස්‌සන්‌ති? තෙ සොතාපන්‌න-සකදාගාමි-අනාගාමි-සුක්‌ඛවිපස්‌සක-ඣානලාභි-පටිසම්‌භිදාප්‌පත්‌තඛීණාසවාපි සමානා ඉද්‌ධිබලාභාවා පරකුලානි පිණ්‌ඩාය උපසඞ්‌කමිස්‌සන්‌ති. තත්‍ර මනුස්‌සානං එවං භවිස්‌සති – ‘‘බුද්‌ධකාලෙ භික්‌ඛූ සික්‌ඛාසු පරිපූරකාරිනො අහෙසුං. තෙ ගුණෙ නිබ්‌බත්‌තෙත්‌වා දුබ්‌භික්‌ඛකාලෙ පථවිං පරිවත්‌තෙත්‌වා පප්‌පටකොජං පරිභුඤ්‌ජිංසු. ඉදානි පන සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිනො නත්‌ථි. යදි සියුං, තථෙව කරෙය්‍යුං. න අම්‌හාකං යං කිඤ්‌චි පක්‌කං වා ආමං වා ඛාදිතුං දදෙය්‍යු’’න්‌ති. එවං තෙසුයෙව අරියපුග්‌ගලෙසු ‘‘නත්‌ථි අරියපුග්‌ගලා’’ති ඉමං විපල්‌ලාසං පටිලභෙය්‍යුං. විපල්‌ලාසවසෙන ච අරියෙ ගරහන්‌තා උපවදන්‌තා අපායුපගා භවෙය්‍යුං. තස්‌මා මා තෙ රුච්‌චි පථවිං පරිවත්‌තෙතුන්‌ති.

    Athassa bhagavā āyācanaṃ paṭikkhipanto ‘‘alaṃ moggallānā’’tiādimāha. Tattha alanti paṭikkhepavacanaṃ. Vipallāsampi sattā paṭilabheyyunti viparītaggāhampi sattā sampāpuṇeyyuṃ. Kathaṃ? Ayaṃ nu kho pathavī , udāhu na ayanti. Atha vā amhākaṃ nu kho ayaṃ gāmo, udāhu aññesa’’nti. Evaṃ nigamajanapadakhettārāmādīsu. Na vā esa vipallāso, acinteyyo hi iddhimato iddhivisayo. Evaṃ pana vipallāsaṃ paṭilabheyyuṃ – idaṃ dubbhikkhaṃ nāma na idāniyeva hoti, anāgatepi bhavissati. Tadā bhikkhū tādisaṃ iddhimantaṃ sabrahmacāriṃ kuto labhissanti? Te sotāpanna-sakadāgāmi-anāgāmi-sukkhavipassaka-jhānalābhi-paṭisambhidāppattakhīṇāsavāpi samānā iddhibalābhāvā parakulāni piṇḍāya upasaṅkamissanti. Tatra manussānaṃ evaṃ bhavissati – ‘‘buddhakāle bhikkhū sikkhāsu paripūrakārino ahesuṃ. Te guṇe nibbattetvā dubbhikkhakāle pathaviṃ parivattetvā pappaṭakojaṃ paribhuñjiṃsu. Idāni pana sikkhāya paripūrakārino natthi. Yadi siyuṃ, tatheva kareyyuṃ. Na amhākaṃ yaṃ kiñci pakkaṃ vā āmaṃ vā khādituṃ dadeyyu’’nti. Evaṃ tesuyeva ariyapuggalesu ‘‘natthi ariyapuggalā’’ti imaṃ vipallāsaṃ paṭilabheyyuṃ. Vipallāsavasena ca ariye garahantā upavadantā apāyupagā bhaveyyuṃ. Tasmā mā te rucci pathaviṃ parivattetunti.

    අථ ථෙරො ඉමං යාචනං අලභමානො අඤ්‌ඤං යාචන්‌තො ‘‘සාධු, භන්‌තෙ’’තිආදිමාහ. තම්‌පිස්‌ස භගවා පටික්‌ඛිපන්‌තො ‘‘අලං මොග්‌ගල්‌ලානා’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ කිඤ්‌චාපි න වුත්‌තං ‘‘විපල්‌ලාසම්‌පි සත්‌තා පටිලභෙය්‍යු’’න්‌ති, අථ ඛො පුබ්‌බෙ වුත්‌තනයෙනෙව ගහෙතබ්‌බං; අත්‌ථොපි චස්‌ස වුත්‌තසදිසමෙව වෙදිතබ්‌බො. යදි පන භගවා අනුජානෙය්‍ය, ථෙරො කිං කරෙය්‍යාති? මහාසමුද්‌දං එකෙන පදවීතිහාරෙන අතික්‌කමිතබ්‌බං මාතිකාමත්‌තං අධිට්‌ඨහිත්‌වා නළෙරුපුචිමන්‌දතො උත්‌තරකුරුඅභිමුඛං මග්‌ගං නීහරිත්‌වා උත්‌තරකුරුං ගමනාගමනසම්‌පන්‌නෙ ඨානෙ කත්‌වා දස්‌සෙය්‍ය, යථා භික්‌ඛූ ගොචරගාමං විය යථාසුඛං පිණ්‌ඩාය පවිසිත්‌වා නික්‌ඛමෙය්‍යුන්‌ති.

    Atha thero imaṃ yācanaṃ alabhamāno aññaṃ yācanto ‘‘sādhu, bhante’’tiādimāha. Tampissa bhagavā paṭikkhipanto ‘‘alaṃmoggallānā’’tiādimāha. Tattha kiñcāpi na vuttaṃ ‘‘vipallāsampi sattā paṭilabheyyu’’nti, atha kho pubbe vuttanayeneva gahetabbaṃ; atthopi cassa vuttasadisameva veditabbo. Yadi pana bhagavā anujāneyya, thero kiṃ kareyyāti? Mahāsamuddaṃ ekena padavītihārena atikkamitabbaṃ mātikāmattaṃ adhiṭṭhahitvā naḷerupucimandato uttarakuruabhimukhaṃ maggaṃ nīharitvā uttarakuruṃ gamanāgamanasampanne ṭhāne katvā dasseyya, yathā bhikkhū gocaragāmaṃ viya yathāsukhaṃ piṇḍāya pavisitvā nikkhameyyunti.

    නිට්‌ඨිතා මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස සීහනාදකථා.

    Niṭṭhitā mahāmoggallānassa sīhanādakathā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / වෙරඤ්‌ජකණ්‌ඩං • Verañjakaṇḍaṃ

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස සීහනාදකථා • Mahāmoggallānassa sīhanādakathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / උපාසකත්‌තපටිවෙදනාකථාවණ්‌ණනා • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / උපාසකත්‌තපටිවෙදනාකථාවණ්‌ණනා • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact