Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    3. පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා

    3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    221. තතියසික්‌ඛාපදෙ – න ඛො ඉදං ඔරකං භවිස්‌සති, යථයිමෙ මනුස්‌සා සක්‌කච්‌චං භත්‌තං කරොන්‌තීති, යෙන නියාමෙන ඉමෙ මනුස්‌සා සක්‌කච්‌චං භත්‌තං කරොන්‌ති, තෙන ඤායති – ‘‘ඉදං සාසනං ඉදං වා බුද්‌ධප්‌පමුඛෙ සඞ්‌ඝෙ දානං න ඛො ඔරකං භවිස්‌සති, පරිත්‌තං ලාමකං නෙව භවිස්‌සතී’’ති. කිරපතිකොති එත්‌ථ ‘‘කිරො’’ති තස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස නාමං; අධිපච්‌චට්‌ඨෙන පන ‘‘කිරපතිකො’’ති වුච්‌චති. සො කිර ඉස්‌සරො අධිපති මාසඋතුසංවච්‌ඡරනියාමෙන වෙතනං දත්‌වා කම්‌මකාරකෙ කම්‌මං කාරෙති. බදරා පටියත්‌තාති උපචාරවසෙන වදති. බදරමිස්‌සෙනාති බදරසාළවෙන.

    221. Tatiyasikkhāpade – na kho idaṃ orakaṃ bhavissati, yathayime manussā sakkaccaṃ bhattaṃ karontīti, yena niyāmena ime manussā sakkaccaṃ bhattaṃ karonti, tena ñāyati – ‘‘idaṃ sāsanaṃ idaṃ vā buddhappamukhe saṅghe dānaṃ na kho orakaṃ bhavissati, parittaṃ lāmakaṃ neva bhavissatī’’ti. Kirapatikoti ettha ‘‘kiro’’ti tassa kulaputtassa nāmaṃ; adhipaccaṭṭhena pana ‘‘kirapatiko’’ti vuccati. So kira issaro adhipati māsautusaṃvaccharaniyāmena vetanaṃ datvā kammakārake kammaṃ kāreti. Badarā paṭiyattāti upacāravasena vadati. Badaramissenāti badarasāḷavena.

    222. උස්‌සූරෙ ආහරියිත්‌ථාති අතිදිවා ආහරියිත්‌ථ.

    222.Ussūre āhariyitthāti atidivā āhariyittha.

    226. මය්‌හං භත්‌තපච්‌චාසං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස දම්‌මීති අයං භත්‌තවිකප්‌පනා නාම සම්‌මුඛාපි පරම්‌මුඛාපි වට්‌ටති. සම්‌මුඛා දිස්‌වා ‘‘තුය්‌හං විකප්‌පෙමී’’ති වත්‌වා භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, අදිස්‌වා පඤ්‌චසු සහධම්‌මිකෙසු ‘‘ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස විකප්‌පෙමී’’ති වත්‌වා භුඤ්‌ජිතබ්‌බං. මහාපච්‌චරියාදීසු පන පරම්‌මුඛාවිකප්‌පනාව වුත්‌තා. සා චායං යස්‌මා විනයකම්‌මෙන සඞ්‌ගහිතා, තස්‌මා භගවතො විකප්‌පෙතුං න වට්‌ටති. භගවති හි ගන්‌ධකුටියං නිසින්‌නෙපි සඞ්‌ඝමජ්‌ඣෙ නිසින්‌නෙපි සඞ්‌ඝෙන ගණප්‌පහොනකෙ භික්‌ඛූ ගහෙත්‌වා තං තං කම්‌මං කතං සුකතමෙව හොති, භගවා නෙව කම්‌මං කොපෙති; න සම්‌පාදෙති. න කොපෙති ධම්‌මිස්‌සරත්‌තා, න සම්‌පාදෙති අගණපූරකත්‌තා.

    226.Mayhaṃ bhattapaccāsaṃ itthannāmassa dammīti ayaṃ bhattavikappanā nāma sammukhāpi parammukhāpi vaṭṭati. Sammukhā disvā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vatvā bhuñjitabbaṃ, adisvā pañcasu sahadhammikesu ‘‘itthannāmassa vikappemī’’ti vatvā bhuñjitabbaṃ. Mahāpaccariyādīsu pana parammukhāvikappanāva vuttā. Sā cāyaṃ yasmā vinayakammena saṅgahitā, tasmā bhagavato vikappetuṃ na vaṭṭati. Bhagavati hi gandhakuṭiyaṃ nisinnepi saṅghamajjhe nisinnepi saṅghena gaṇappahonake bhikkhū gahetvā taṃ taṃ kammaṃ kataṃ sukatameva hoti, bhagavā neva kammaṃ kopeti; na sampādeti. Na kopeti dhammissarattā, na sampādeti agaṇapūrakattā.

    229. ද්‌වෙ තයො නිමන්‌තනෙ එකතො භුඤ්‌ජතීති ද්‌වෙ තීණි නිමන්‌තනානි එකපත්‌තෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා මිස්‌සෙත්‌වා එකං කත්‌වා භුඤ්‌ජතීති අත්‌ථො. ද්‌වෙ තීණි කුලානි නිමන්‌තෙත්‌වා එකස්‌මිං ඨානෙ නිසීදාපෙත්‌වා ඉතො චිතො ච ආහරිත්‌වා භත්‌තං ආකිරන්‌ති, සූපබ්‍යඤ්‌ජනං ආකිරන්‌ති, එකමිස්‌සකං හොති, එත්‌ථ අනාපත්‌තීති මහාපච්‌චරියං වුත්‌තං. සචෙ පන මූලනිමන්‌තනං හෙට්‌ඨා හොති, පච්‌ඡිමං පච්‌ඡිමං උපරි, තං උපරිතො පට්‌ඨාය භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස ආපත්‌ති. හත්‌ථං පන අන්‌තො පවෙසෙත්‌වා පඨමනිමන්‌තනතො එකම්‌පි කබළං උද්‌ධරිත්‌වා භුත්‌තකාලතො පට්‌ඨාය යථා තථා වා භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. සචෙපි තත්‌ථ ඛීරං වා රසං වා ආකිරන්‌ති, යෙන අජ්‌ඣොත්‌ථතං භත්‌තං එකරසං හොති, කොටිතො පට්‌ඨාය භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තීති මහාපච්‌චරියං වුත්‌තං. මහාඅට්‌ඨකථායං පන වුත්‌තං – ‘‘ඛීරභත්‌තං වා රසභත්‌තං වා ලභිත්‌වා නිසින්‌නස්‌ස තත්‌ථෙව අඤ්‌ඤෙපි ඛීරභත්‌තං වා රසභත්‌තං වා ආකිරන්‌ති, ඛීරං වා රසං වා පිවතො අනාපත්‌ති. භුඤ්‌ජන්‌තෙන පන පඨමං ලද්‌ධමංසඛණ්‌ඩං වා භත්‌තපිණ්‌ඩං වා මුඛෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා කොටිතො පට්‌ඨාය භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. සප්‌පිපායාසෙපි එසෙව නයො’’ති.

    229.Dve tayo nimantane ekato bhuñjatīti dve tīṇi nimantanāni ekapatte pakkhipitvā missetvā ekaṃ katvā bhuñjatīti attho. Dve tīṇi kulāni nimantetvā ekasmiṃ ṭhāne nisīdāpetvā ito cito ca āharitvā bhattaṃ ākiranti, sūpabyañjanaṃ ākiranti, ekamissakaṃ hoti, ettha anāpattīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Sace pana mūlanimantanaṃ heṭṭhā hoti, pacchimaṃ pacchimaṃ upari, taṃ uparito paṭṭhāya bhuñjantassa āpatti. Hatthaṃ pana anto pavesetvā paṭhamanimantanato ekampi kabaḷaṃ uddharitvā bhuttakālato paṭṭhāya yathā tathā vā bhuñjantassa anāpatti. Sacepi tattha khīraṃ vā rasaṃ vā ākiranti, yena ajjhotthataṃ bhattaṃ ekarasaṃ hoti, koṭito paṭṭhāya bhuñjantassa anāpattīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘khīrabhattaṃ vā rasabhattaṃ vā labhitvā nisinnassa tattheva aññepi khīrabhattaṃ vā rasabhattaṃ vā ākiranti, khīraṃ vā rasaṃ vā pivato anāpatti. Bhuñjantena pana paṭhamaṃ laddhamaṃsakhaṇḍaṃ vā bhattapiṇḍaṃ vā mukhe pakkhipitvā koṭito paṭṭhāya bhuñjituṃ vaṭṭati. Sappipāyāsepi eseva nayo’’ti.

    මහාඋපාසකො භික්‌ඛුං නිමන්‌තෙති, තස්‌ස කුලං උපගතස්‌ස උපාසකොපි තස්‌ස පුත්‌තදාරභාතිකභගිනිආදයොපි අත්‌තනො අත්‌තනො කොට්‌ඨාසං ආහරිත්‌වා පත්‌තෙ පක්‌ඛිපන්‌ති, උපාසකෙන පඨමං දින්‌නං අභුඤ්‌ජිත්‌වා පච්‌ඡා ලද්‌ධං භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස ‘‘අනාපත්‌තී’’ති මහාඅට්‌ඨකථායං වුත්‌තං. කුරුන්‌දට්‌ඨකථායං පන වට්‌ටතීති වුත්‌තං. මහාපච්‌චරියං ‘‘සචෙ පාටෙක්‌කං පචන්‌ති, අත්‌තනො අත්‌තනො පක්‌කභත්‌තතො ආහරිත්‌වා දෙන්‌ති, තත්‌ථ පච්‌ඡා ආහටං පඨමං භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං. යදි පන සබ්‌බෙසං එකොව පාකො හොති, පරම්‌පරභොජනං න හොතී’’ති වුත්‌තං. මහාඋපාසකො නිමන්‌තෙත්‌වා නිසීදාපෙති, අඤ්‌ඤො මනුස්‌සො පත්‌තං ගණ්‌හාති, න දාතබ්‌බං. කිං භන්‌තෙ න දෙථාති? නනු උපාසක තයා නිමන්‌තිතම්‌හාති! හොතු භන්‌තෙ, ලද්‌ධං ලද්‌ධං භුඤ්‌ජථාති වදති, භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. අඤ්‌ඤෙන ආහරිත්‌වා භත්‌තෙ දින්‌නෙ ආපුච්‌ඡිත්‌වාපි භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටතීති කුරුන්‌දියං වුත්‌තං.

    Mahāupāsako bhikkhuṃ nimanteti, tassa kulaṃ upagatassa upāsakopi tassa puttadārabhātikabhaginiādayopi attano attano koṭṭhāsaṃ āharitvā patte pakkhipanti, upāsakena paṭhamaṃ dinnaṃ abhuñjitvā pacchā laddhaṃ bhuñjantassa ‘‘anāpattī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Kurundaṭṭhakathāyaṃ pana vaṭṭatīti vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ ‘‘sace pāṭekkaṃ pacanti, attano attano pakkabhattato āharitvā denti, tattha pacchā āhaṭaṃ paṭhamaṃ bhuñjantassa pācittiyaṃ. Yadi pana sabbesaṃ ekova pāko hoti, paramparabhojanaṃ na hotī’’ti vuttaṃ. Mahāupāsako nimantetvā nisīdāpeti, añño manusso pattaṃ gaṇhāti, na dātabbaṃ. Kiṃ bhante na dethāti? Nanu upāsaka tayā nimantitamhāti! Hotu bhante, laddhaṃ laddhaṃ bhuñjathāti vadati, bhuñjituṃ vaṭṭati. Aññena āharitvā bhatte dinne āpucchitvāpi bhuñjituṃ vaṭṭatīti kurundiyaṃ vuttaṃ.

    අනුමොදනං කත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තං ධම්‌මං සොතුකාමා ‘‘ස්‌වෙපි භන්‌තෙ ආගච්‌ඡෙය්‍යාථා’’ති සබ්‌බෙ නිමන්‌තෙන්‌ති, පුනදිවසෙ ආගන්‌ත්‌වා ලද්‌ධං ලද්‌ධං භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. කස්‌මා? සබ්‌බෙහි නිමන්‌තිතත්‌තා. එකො භික්‌ඛු පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො භත්‌තං ලභති, තමඤ්‌ඤො උපාසකො නිමන්‌තෙත්‌වා ඝරෙ නිසීදාපෙති, න ච තාව භත්‌තං සම්‌පජ්‌ජති. සචෙ සො භික්‌ඛු පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා ලද්‌ධභත්‌තං භුඤ්‌ජති, ආපත්‌ති. අභුත්‌වා නිසින්‌නෙ ‘‘කිං භන්‌තෙ න භුඤ්‌ජසී’’ති වුත්‌තෙ ‘‘තයා නිමන්‌තිතත්‌තා’’ති වත්‌වා ලද්‌ධං ලද්‌ධං භුඤ්‌ජථ භන්‌තෙ’’ති වුත්‌තො භුඤ්‌ජති, වට්‌ටති.

    Anumodanaṃ katvā gacchantaṃ dhammaṃ sotukāmā ‘‘svepi bhante āgaccheyyāthā’’ti sabbe nimantenti, punadivase āgantvā laddhaṃ laddhaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati. Kasmā? Sabbehi nimantitattā. Eko bhikkhu piṇḍāya caranto bhattaṃ labhati, tamañño upāsako nimantetvā ghare nisīdāpeti, na ca tāva bhattaṃ sampajjati. Sace so bhikkhu piṇḍāya caritvā laddhabhattaṃ bhuñjati, āpatti. Abhutvā nisinne ‘‘kiṃ bhante na bhuñjasī’’ti vutte ‘‘tayā nimantitattā’’ti vatvā laddhaṃ laddhaṃ bhuñjatha bhante’’ti vutto bhuñjati, vaṭṭati.

    සකලෙන ගාමෙනාති සකලෙන ගාමෙන එකතො හුත්‌වා නිමන්‌තිතස්‌සෙව යත්‌ථ කත්‌ථචි භුඤ්‌ජතො අනාපත්‌ති. පූගෙපි එසෙව නයො. නිමන්‌තියමානො භික්‌ඛං ගහෙස්‌සාමීති භණතීති ‘‘භත්‌තං ගණ්‌හා’’ති නිමන්‌තියමානො ‘‘න මය්‌හං තව භත්‌තෙනත්‌ථො, භික්‌ඛං ගණ්‌හිස්‌සාමී’’ති වදති. එත්‌ථ පන මහාපදුමත්‌ථෙරො ආහ – ‘‘එවං වදන්‌තො ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ අනිමන්‌තනං කාතුං සක්‌කොති, භුඤ්‌ජනත්‌ථාය පන ඔකාසො කතො හොතීති නෙව ගණභොජනතො න චාරිත්‌තතො මුච්‌චතී’’ති. මහාසුමත්‌ථෙරො ආහ – ‘‘යදග්‌ගෙන අනිමන්‌තනං කාතුං සක්‌කොති, තදග්‌ගෙන නෙව ගණභොජනං න චාරිත්‌තං හොතී’’ති. සෙසං උත්‌තානමෙව.

    Sakalena gāmenāti sakalena gāmena ekato hutvā nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato anāpatti. Pūgepi eseva nayo. Nimantiyamāno bhikkhaṃ gahessāmīti bhaṇatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti nimantiyamāno ‘‘na mayhaṃ tava bhattenattho, bhikkhaṃ gaṇhissāmī’’ti vadati. Ettha pana mahāpadumatthero āha – ‘‘evaṃ vadanto imasmiṃ sikkhāpade animantanaṃ kātuṃ sakkoti, bhuñjanatthāya pana okāso kato hotīti neva gaṇabhojanato na cārittato muccatī’’ti. Mahāsumatthero āha – ‘‘yadaggena animantanaṃ kātuṃ sakkoti, tadaggena neva gaṇabhojanaṃ na cārittaṃ hotī’’ti. Sesaṃ uttānameva.

    කථිනසමුට්‌ඨානං – කායවාචතො කායවාචාචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියාකිරියං එත්‌ථ හි භොජනං කිරියා, අවිකප්‌පනං අකිරියා, නොසඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, අචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.

    Kathinasamuṭṭhānaṃ – kāyavācato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ ettha hi bhojanaṃ kiriyā, avikappanaṃ akiriyā, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.

    පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදං තතියං.

    Paramparabhojanasikkhāpadaṃ tatiyaṃ.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 3. පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 3. පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 3. පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 3. පරම්‌පරභොජනසික්‌ඛාපදං • 3. Paramparabhojanasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact