Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya

    ၆. မဟာသစ္စကသုတ္တံ

    6. Mahāsaccakasuttaṃ

    ၃၆၄. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂာရသာလာယံ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ သုနိဝတ္ထော ဟောတိ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတုကာမော 1။ အထ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဇင္ဃာဝိဟာရံ အနုစင္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန မဟာဝနံ ကူဋာဂာရသာလာ တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော သစ္စကံ နိဂဏ္ဌပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော အာဂစ္ဆတိ ဘသ္သပ္ပဝာဒကော ပဏ္ဍိတဝာဒော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနသ္သ။ ဧသော ခော, ဘန္တေ, အဝဏ္ဏကာမော ဗုဒ္ဓသ္သ, အဝဏ္ဏကာမော ဓမ္မသ္သ, အဝဏ္ဏကာမော သင္ဃသ္သ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ မုဟုတ္တံ နိသီဒတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ အထ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –

    364. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena bhagavā pubbaṇhasamayaṃ sunivattho hoti pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pavisitukāmo 2. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkami. Addasā kho āyasmā ānando saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, saccako nigaṇṭhaputto āgacchati bhassappavādako paṇḍitavādo sādhusammato bahujanassa. Eso kho, bhante, avaṇṇakāmo buddhassa, avaṇṇakāmo dhammassa, avaṇṇakāmo saṅghassa. Sādhu, bhante, bhagavā muhuttaṃ nisīdatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca –

    ၃၆၅. ‘‘သန္တိ, ဘော ဂောတမ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ကာယဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, နော စိတ္တဘာဝနံ။ ဖုသန္တိ ဟိ တေ, ဘော ဂောတမ, သာရီရိကံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘော ဂောတမ, သာရီရိကာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌသ္သ သတော ဦရုက္ခမ္ဘောပိ နာမ ဘဝိသ္သတိ, ဟဒယမ္ပိ နာမ ဖလိသ္သတိ, ဥဏ္ဟမ္ပိ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂမိသ္သတိ, ဥမ္မာဒမ္ပိ ပာပုဏိသ္သတိ 3 စိတ္တက္ခေပံ။ တသ္သ ခော ဧတံ, ဘော ဂောတမ, ကာယန္ဝယံ စိတ္တံ ဟောတိ, ကာယသ္သ ဝသေန ဝတ္တတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? အဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသ္သ။ သန္တိ ပန, ဘော ဂောတမ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ စိတ္တဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, နော ကာယဘာဝနံ။ ဖုသန္တိ ဟိ တေ, ဘော ဂောတမ, စေတသိကံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘော ဂောတမ, စေတသိကာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌသ္သ သတော ဦရုက္ခမ္ဘောပိ နာမ ဘဝိသ္သတိ, ဟဒယမ္ပိ နာမ ဖလိသ္သတိ, ဥဏ္ဟမ္ပိ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂမိသ္သတိ, ဥမ္မာဒမ္ပိ ပာပုဏိသ္သတိ စိတ္တက္ခေပံ။ တသ္သ ခော ဧသော, ဘော ဂောတမ, စိတ္တန္ဝယော ကာယော ဟောတိ, စိတ္တသ္သ ဝသေန ဝတ္တတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? အဘာဝိတတ္တာ ကာယသ္သ ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘော ဂောတမ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဒ္ဓာ ဘောတော ဂောတမသ္သ သာဝကာ စိတ္တဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, နော ကာယဘာဝန’’’န္တိ။

    365. ‘‘Santi, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kāyabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no cittabhāvanaṃ. Phusanti hi te, bho gotama, sārīrikaṃ dukkhaṃ vedanaṃ. Bhūtapubbaṃ, bho gotama, sārīrikāya dukkhāya vedanāya phuṭṭhassa sato ūrukkhambhopi nāma bhavissati, hadayampi nāma phalissati, uṇhampi lohitaṃ mukhato uggamissati, ummādampi pāpuṇissati 4 cittakkhepaṃ. Tassa kho etaṃ, bho gotama, kāyanvayaṃ cittaṃ hoti, kāyassa vasena vattati. Taṃ kissa hetu? Abhāvitattā cittassa. Santi pana, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā cittabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no kāyabhāvanaṃ. Phusanti hi te, bho gotama, cetasikaṃ dukkhaṃ vedanaṃ. Bhūtapubbaṃ, bho gotama, cetasikāya dukkhāya vedanāya phuṭṭhassa sato ūrukkhambhopi nāma bhavissati, hadayampi nāma phalissati, uṇhampi lohitaṃ mukhato uggamissati, ummādampi pāpuṇissati cittakkhepaṃ. Tassa kho eso, bho gotama, cittanvayo kāyo hoti, cittassa vasena vattati. Taṃ kissa hetu? Abhāvitattā kāyassa . Tassa mayhaṃ, bho gotama, evaṃ hoti – ‘addhā bhoto gotamassa sāvakā cittabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no kāyabhāvana’’’nti.

    ၃၆၆. ‘‘ကိန္တိ ပန တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ကာယဘာဝနာ သုတာ’’တိ? ‘‘သေယ္ယထိဒံ – နန္ဒော ဝစ္ဆော, ကိသော သံကိစ္စော, မက္ခလိ ဂောသာလော – ဧတေဟိ, ဘော ဂောတမ, အစေလကာ မုတ္တာစာရာ ဟတ္ထာပလေခနာ နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကာ နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကာ 5 န အဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိသ္သကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယန္တိ, တေ န ကုမ္ဘိမုခာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တိ န ကဠောပိမုခာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တိ န ဧဠကမန္တရံ န ဒဏ္ဍမန္တရံ န မုသလမန္တရံ န ဒ္ဝိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ န ဂဗ္ဘိနိယာ န ပာယမာနာယ န ပုရိသန္တရဂတာယ န သင္ကိတ္တီသု န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ , န မစ္ဆံ န မံသံ န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝန္တိ။ တေ ဧကာဂာရိကာ ဝာ ဟောန္တိ ဧကာလောပိကာ, ဒ္ဝာဂာရိကာ ဝာ ဟောန္တိ ဒ္ဝာလောပိကာ။ပေ.။ သတ္တာဂာရိကာ ဝာ ဟောန္တိ သတ္တာလောပိကာ။ ဧကိသ္သာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေန္တိ, ဒ္ဝီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေန္တိ။ပေ.။ သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေန္တိ။ ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ, ဒ္ဝီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ။ပေ.။ သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ။ ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တီ’’တိ။

    366. ‘‘Kinti pana te, aggivessana, kāyabhāvanā sutā’’ti? ‘‘Seyyathidaṃ – nando vaccho, kiso saṃkicco, makkhali gosālo – etehi, bho gotama, acelakā muttācārā hatthāpalekhanā naehibhaddantikā natiṭṭhabhaddantikā 6 na abhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyanti, te na kumbhimukhā paṭiggaṇhanti na kaḷopimukhā paṭiggaṇhanti na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī , na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivanti. Te ekāgārikā vā honti ekālopikā, dvāgārikā vā honti dvālopikā…pe… sattāgārikā vā honti sattālopikā. Ekissāpi dattiyā yāpenti, dvīhipi dattīhi yāpenti…pe… sattahipi dattīhi yāpenti. Ekāhikampi āhāraṃ āhārenti, dvīhikampi āhāraṃ āhārenti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhārenti. Iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyuttā viharantī’’ti.

    ‘‘ကိံ ပန တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာဝတကေနေဝ ယာပေန္တီ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ။ အပ္ပေကဒာ, ဘော ဂောတမ, ဥဠာရာနိ ဥဠာရာနိ ခာဒနီယာနိ ခာဒန္တိ, ဥဠာရာနိ ဥဠာရာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇန္တိ, ဥဠာရာနိ ဥဠာရာနိ သာယနီယာနိ သာယန္တိ, ဥဠာရာနိ ဥဠာရာနိ ပာနာနိ ပိဝန္တိ။ တေ ဣမံ ကာယံ ဗလံ ဂာဟေန္တိ နာမ, ဗ္ရူဟေန္တိ နာမ, မေဒေန္တိ နာမာ’’တိ။

    ‘‘Kiṃ pana te, aggivessana, tāvatakeneva yāpentī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Appekadā, bho gotama, uḷārāni uḷārāni khādanīyāni khādanti, uḷārāni uḷārāni bhojanāni bhuñjanti, uḷārāni uḷārāni sāyanīyāni sāyanti, uḷārāni uḷārāni pānāni pivanti. Te imaṃ kāyaṃ balaṃ gāhenti nāma, brūhenti nāma, medenti nāmā’’ti.

    ‘‘ယံ ခော တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပုရိမံ ပဟာယ ပစ္ဆာ ဥပစိနန္တိ, ဧဝံ ဣမသ္သ ကာယသ္သ အာစယာပစယော ဟောတိ။ ကိန္တိ ပန တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, စိတ္တဘာဝနာ သုတာ’’တိ? စိတ္တဘာဝနာယ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝတာ ပုဋ္ဌော သမာနော န သမ္ပာယာသိ။

    ‘‘Yaṃ kho te, aggivessana, purimaṃ pahāya pacchā upacinanti, evaṃ imassa kāyassa ācayāpacayo hoti. Kinti pana te, aggivessana, cittabhāvanā sutā’’ti? Cittabhāvanāya kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavatā puṭṭho samāno na sampāyāsi.

    ၃၆၇. အထ ခော ဘဂဝာ သစ္စကံ နိဂဏ္ဌပုတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ယာပိ ခော တေ ဧသာ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပုရိမာ ကာယဘာဝနာ ဘာသိတာ သာပိ အရိယသ္သ ဝိနယေ နော ဓမ္မိကာ ကာယဘာဝနာ။ ကာယဘာဝနမ္ပိ 7 ခော တ္ဝံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, န အညာသိ, ကုတော ပန တ္ဝံ စိတ္တဘာဝနံ ဇာနိသ္သသိ ? အပိ စ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယထာ အဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ အဘာဝိတစိတ္တော စ, ဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ ဘာဝိတစိတ္တော စ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –

    367. Atha kho bhagavā saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ etadavoca – ‘‘yāpi kho te esā, aggivessana, purimā kāyabhāvanā bhāsitā sāpi ariyassa vinaye no dhammikā kāyabhāvanā. Kāyabhāvanampi 8 kho tvaṃ, aggivessana, na aññāsi, kuto pana tvaṃ cittabhāvanaṃ jānissasi ? Api ca, aggivessana, yathā abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto ca. Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ၃၆၈. ‘‘ကထဉ္စ , အဂ္ဂိဝေသ္သန, အဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ အဘာဝိတစိတ္တော စ? ဣဓ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အသ္သုတဝတော ပုထုဇ္ဇနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခာ ဝေဒနာ။ သော သုခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော သုခသာရာဂီ စ ဟောတိ သုခသာရာဂိတဉ္စ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္သ သာ သုခာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သုခာယ ဝေဒနာယ နိရောဓာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ သော ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္သ ခော ဧသာ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာပိ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ အဘာဝိတတ္တာ ကာယသ္သ, ဥပ္ပန္နာပိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ အဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသ္သ။ ယသ္သ ကသ္သစိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧဝံ ဥဘတောပက္ခံ ဥပ္ပန္နာပိ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ အဘာဝိတတ္တာ ကာယသ္သ, ဥပ္ပန္နာပိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ အဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသ္သ, ဧဝံ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ အဘာဝိတစိတ္တော စ။

    368. ‘‘Kathañca , aggivessana, abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca? Idha, aggivessana, assutavato puthujjanassa uppajjati sukhā vedanā. So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno sukhasārāgī ca hoti sukhasārāgitañca āpajjati. Tassa sā sukhā vedanā nirujjhati. Sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. Tassa kho esā, aggivessana, uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā cittassa. Yassa kassaci, aggivessana, evaṃ ubhatopakkhaṃ uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā cittassa, evaṃ kho, aggivessana, abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca.

    ၃၆၉. ‘‘ကထဉ္စ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ ဘာဝိတစိတ္တော စ? ဣဓ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, သုတဝတော အရိယသာဝကသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခာ ဝေဒနာ။ သော သုခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော န သုခသာရာဂီ စ ဟောတိ, န သုခသာရာဂိတဉ္စ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္သ သာ သုခာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သုခာယ ဝေဒနာယ နိရောဓာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ သော ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော န သောစတိ န ကိလမတိ န ပရိဒေဝတိ န ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ န သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္သ ခော ဧသာ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာပိ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ ဘာဝိတတ္တာ ကာယသ္သ, ဥပ္ပန္နာပိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ ဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသ္သ။ ယသ္သ ကသ္သစိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧဝံ ဥဘတောပက္ခံ ဥပ္ပန္နာပိ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ ဘာဝိတတ္တာ ကာယသ္သ, ဥပ္ပန္နာပိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ ဘာဝိတတ္တာ စိတ္တသ္သ။ ဧဝံ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ ဘာဝိတစိတ္တော စာ’’တိ။

    369. ‘‘Kathañca, aggivessana, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto ca? Idha, aggivessana, sutavato ariyasāvakassa uppajjati sukhā vedanā. So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno na sukhasārāgī ca hoti, na sukhasārāgitañca āpajjati. Tassa sā sukhā vedanā nirujjhati. Sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati. Tassa kho esā, aggivessana, uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā cittassa. Yassa kassaci, aggivessana, evaṃ ubhatopakkhaṃ uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā cittassa. Evaṃ kho, aggivessana, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto cā’’ti.

    ၃၇၀. ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂောတမသ္သ! ဘဝဉ္ဟိ ဂောတမော ဘာဝိတကာယော စ ဟောတိ ဘာဝိတစိတ္တော စာ’’တိ ။ ‘‘အဒ္ဓာ ခော တေ အယံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အာသဇ္ဇ ဥပနီယ ဝာစာ ဘာသိတာ, အပိ စ တေ အဟံ ဗ္ယာကရိသ္သာမိ ။ ယတော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, တံ ဝတ မေ ဥပ္ပန္နာ ဝာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ ဌသ္သတိ, ဥပ္ပန္နာ ဝာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ ဌသ္သတီတိ နေတံ ဌာနံ 9 ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

    370. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Bhavañhi gotamo bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto cā’’ti . ‘‘Addhā kho te ayaṃ, aggivessana, āsajja upanīya vācā bhāsitā, api ca te ahaṃ byākarissāmi . Yato kho ahaṃ, aggivessana, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, taṃ vata me uppannā vā sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya ṭhassati, uppannā vā dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti netaṃ ṭhānaṃ 10 vijjatī’’ti.

    ‘‘န ဟိ နူန 11 ဘောတော ဂောတမသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇတိ တထာရူပာ သုခာ ဝေဒနာ ယထာရူပာ ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌေယ္ယ; န ဟိ နူန ဘောတော ဂောတမသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇတိ တထာရူပာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ယထာရူပာ ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌေယ္ယာ’’တိ။

    ‘‘Na hi nūna 12 bhoto gotamassa uppajjati tathārūpā sukhā vedanā yathārūpā uppannā sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭheyya; na hi nūna bhoto gotamassa uppajjati tathārūpā dukkhā vedanā yathārūpā uppannā dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭheyyā’’ti.

    ၃၇၁. ‘‘ကိဉ္ဟိ နော သိယာ, အဂ္ဂိဝေသ္သန? ဣဓ မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ ဗောဓိသတ္တသ္သေဝ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘သမ္ဗာဓော ဃရာဝာသော ရဇာပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင္ခလိခိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အပရေန သမယေန ဒဟရောဝ သမာနော, သုသုကာဠကေသော ဘဒ္ရေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ, အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အသ္သုမုခာနံ ရုဒန္တာနံ, ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အာဠာရော ကာလာမော မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ, တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရသ္သေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယ္ယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝာဒဉ္စ ဝဒာမိ ထေရဝာဒဉ္စ, ‘ဇာနာမိ ပသ္သာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓာမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ, အဒ္ဓာ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပသ္သံ ဝိဟရတီ’’’တိ။

    371. ‘‘Kiñhi no siyā, aggivessana? Idha me, aggivessana, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, aparena samayena daharova samāno, susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā, akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, aggivessana, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, aggivessana, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti, addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’’’ti.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အာဠာရော ကာလာမော အာကိဉ္စညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သဒ္ဓာ, မယ္ဟံပတ္ထိ သဒ္ဓာ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ ဝီရိယံ, မယ္ဟံပတ္ထိ ဝီရိယံ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သတိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သတိ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သမာဓိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သမာဓိ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ ပညာ, မယ္ဟံပတ္ထိ ပညာ; ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ အာဠာရော ကာလာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ တသ္သ ဓမ္မသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။

    ‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, aggivessana, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi paññā, mayhaṃpatthi paññā; yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ , ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခော အဟံ, အာဝုသော, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခော, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗ္ရဟ္မစာရိံ ပသ္သာမ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ; ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ တမဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ; ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တမဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ။ ဣတိ ယာဒိသော အဟံ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော အဟံ။ ဧဟိ ဒာနိ, အာဝုသော, ဥဘောဝ သန္တာ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာမာ’တိ။ ဣတိ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အာဠာရော ကာလာမော အာစရိယော မေ သမာနော (အတ္တနော) 13 အန္တေဝာသိံ မံ သမာနံ အတ္တနာ သမသမံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒာယ န ဝိရာဂာယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ အာကိဉ္စညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တံ ဓမ္မံ အနလင္ကရိတ္ဝာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။

    ‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso kālāma , imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, aggivessana, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) 14 antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

    ၃၇၂. ‘‘သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော 15 ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥဒကော ရာမပုတ္တော မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ, တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရသ္သေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယ္ယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝာဒဉ္စ ဝဒာမိ ထေရဝာဒဉ္စ, ‘ဇာနာမိ ပသ္သာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓာမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ။ အဒ္ဓာ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပသ္သံ ဝိဟာသီ’တိ။ အထ ခ္ဝာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ရာမော, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥဒကော ရာမပုတ္တော နေဝသညာနာသညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သဒ္ဓာ, မယ္ဟံပတ္ထိ သဒ္ဓာ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ ဝီရိယံ, မယ္ဟံပတ္ထိ ဝီရိယံ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သတိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သတိ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သမာဓိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သမာဓိ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ ပညာ, မယ္ဟံပတ္ထိ ပညာ; ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ တသ္သ ဓမ္မသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။

    372. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso 16 imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, aggivessana, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, aggivessana, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi. Addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso rāmo, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, aggivessana, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho rāmasseva ahosi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho rāmasseva ahosi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi; na kho rāmasseva ahosi paññā, mayhaṃpatthi paññā; yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခော, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗ္ရဟ္မစာရိံ ပသ္သာမ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ, တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ; ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ, တံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ; ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ။ ဣတိ ယာဒိသော ရာမော အဟောသိ တာဒိသော တုဝံ; ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော ရာမော အဟောသိ။ ဧဟိ ဒာနိ, အာဝုသော, တုဝံ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာ’တိ။ ဣတိ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥဒကော ရာမပုတ္တော သဗ္ရဟ္မစာရီ မေ သမာနော အာစရိယဋ္ဌာနေ စ မံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒာယ န ဝိရာဂာယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ နေဝသညာနာသညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တံ ဓမ္မံ အနလင္ကရိတ္ဝာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။

    ‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ; yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. Iti kho, aggivessana, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne ca maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

    ၃၇၃. ‘‘သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော မဂဓေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဥရုဝေလာ သေနာနိဂမော တဒဝသရိံ။ တတ္ထဒ္ဒသံ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂံ, ပာသာဒိကဉ္စ ဝနသဏ္ဍံ, နဒိဉ္စ သန္ဒန္တိံ သေတကံ သုပတိတ္ထံ ရမဏီယံ, သမန္တာ စ ဂောစရဂာမံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ရမဏီယော ဝတ, ဘော, ဘူမိဘာဂော, ပာသာဒိကော စ ဝနသဏ္ဍော, နဒီ စ သန္ဒတိ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ, သမန္တာ စ ဂောစရဂာမော။ အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တသ္သ ပဓာနတ္ထိကသ္သ ပဓာနာယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တတ္ထေဝ နိသီဒိံ ‘အလမိဒံ ပဓာနာယာ’တိ။

    373. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruvelā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadiñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ, samantā ca gocaragāmaṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadī ca sandati setakā supatitthā ramaṇīyā, samantā ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, tattheva nisīdiṃ ‘alamidaṃ padhānāyā’ti.

    ၃၇၄. ‘‘အပိသ္သုမံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တိသ္သော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ, တေဇော ပာတုကရိသ္သာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ , ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယ္ယ, တေဇော ပာတုကရေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ’’။ ‘‘တံ ကိသ္သ ဟေတု’’? ‘‘အဒုဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, တဉ္စ ပန ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ။ ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထသ္သ ဝိဃာတသ္သ ဘာဂီ အသ္သာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ အဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပာသာ ကာမပရိဠာဟော, သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ, န သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပဌမာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။

    374. ‘‘Apissumaṃ, aggivessana, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, udake nikkhittaṃ , uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, tañca pana udake nikkhittaṃ. Yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi avūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho, so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.

    ၃၇၅. ‘‘အပရာပိ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ, တေဇော ပာတုကရိသ္သာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ, ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယ္ယ တေဇော ပာတုကရေယ္ယာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂောတမ’’။ ‘‘တံ ကိသ္သ ဟေတု’’? ‘‘အဒုဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, ကိဉ္စာပိ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထသ္သ ဝိဃာတသ္သ ဘာဂီ အသ္သာတိ။ ဧဝမေဝ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပာသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ, န သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ’’။

    375. ‘‘Aparāpi kho maṃ, aggivessana, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ, uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, kiñcāpi ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assāti. Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā’’.

    ၃၇၆. ‘‘အပရာပိ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ, အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ, တေဇော ပာတုကရိသ္သာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ, အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ, ဥတ္တရာရဏိံ အာဒာယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယ္ယ, တေဇော ပာတုကရေယ္ယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂောတမ’’။ ‘‘တံ ကိသ္သ ဟေတု’’? ‘‘အဒုဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ, တဉ္စ ပန အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တ’’န္တိ ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပာသာ ကာမပရိဠာဟော, သော စ အဇ္ဈတ္တံ သုပ္ပဟီနော ဟောတိ သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒသ္သနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။ ဣမာ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တိသ္သော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ။’’

    376. ‘‘Aparāpi kho maṃ, aggivessana, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ, uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, tañca pana ārakā udakā thale nikkhitta’’nti . ‘‘Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho, so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maṃ, aggivessana, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.’’

    ၃၇၇. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ဒန္တေဘိ ဒန္တမာဓာယ 17, ဇိဝ္ဟာယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယံ အဘိနိပ္ပီဠေယ္ယံ အဘိသန္တာပေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒန္တေဘိ ဒန္တမာဓာယ, ဇိဝ္ဟာယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏ္ဟာမိ အဘိနိပ္ပီဠေမိ အဘိသန္တာပေမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒန္တေဘိ ဒန္တမာဓာယ ဇိဝ္ဟာယ တာလုံ အာဟစ္စ စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏ္ဟတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒာ မုစ္စန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဗလဝာ ပုရိသော ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ သီသေ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ ခန္ဓေ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ အဘိနိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ အဘိနိပ္ပီဠေယ္ယ အဘိသန္တာပေယ္ယ, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒန္တေဘိ ဒန္တမာဓာယ, ဇိဝ္ဟာယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏ္ဟတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒာ မုစ္စန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    377. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dantebhi dantamādhāya 18, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, dantebhi dantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, dantebhi dantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Seyyathāpi, aggivessana, balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya, evameva kho me, aggivessana, dantebhi dantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ၃၇၈. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပာဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ အသ္သာသပသ္သာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝာတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒော ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာ ဓမမာနာယ အဓိမတ္တော သဒ္ဒော ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝာတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒော ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ။ သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    378. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Seyyathāpi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပာဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝာတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ 19။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဗလဝာ ပုရိသော တိဏ္ဟေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ အဘိမတ္ထေယ္ယ 20, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝာတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ။ သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti 21. Seyyathāpi, aggivessana, balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani abhimattheyya 22, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပာဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဗလဝာ ပုရိသော ဒဠ္ဟေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန 23 သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယ္ယ, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ။ သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Seyyathāpi, aggivessana, balavā puriso daḷhena varattakkhaṇḍena 24 sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပာဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝာတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒက္ခော ဂောဃာတကော ဝာ ဂောဃာတကန္တေဝာသီ ဝာ တိဏ္ဟေန ဂောဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယ္ယ, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝာတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ။ သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Seyyathāpi, aggivessana, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပာဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒ္ဝေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတ္ဝာ အင္ဂာရကာသုယာ သန္တာပေယ္ယုံ သမ္ပရိတာပေယ္ယုံ, ဧဝမေဝ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အသ္သာသပသ္သာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခော ပန မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ။ သာရဒ္ဓော စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓော တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နသ္သ သတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။ အပိသ္သု မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒေဝတာ ဒိသ္ဝာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာလင္ကတော သမဏော ဂောတမော’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင္ကတော သမဏော ဂောတမော, အပိ စ ကာလင္ကရောတီ’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင္ကတော သမဏော ဂောတမော, နပိ ကာလင္ကရောတိ, အရဟံ သမဏော ဂောတမော, ဝိဟာရောတ္ဝေဝ သော 25 အရဟတော ဧဝရူပော ဟောတီ’တိ 26

    ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Seyyathāpi, aggivessana, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Apissu maṃ, aggivessana, devatā disvā evamāhaṃsu – ‘kālaṅkato samaṇo gotamo’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, api ca kālaṅkarotī’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, napi kālaṅkaroti, arahaṃ samaṇo gotamo, vihārotveva so 27 arahato evarūpo hotī’ti 28.

    ၃၇၉. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒာယ ပဋိပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ အထ ခော မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဒေဝတာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧတဒဝောစုံ – ‘မာ ခော တ္ဝံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒာယ ပဋိပဇ္ဇိ။ သစေ ခော တ္ဝံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒာယ ပဋိပဇ္ဇိသ္သသိ, တသ္သ တေ မယံ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေသ္သာမ 29, တာယ တ္ဝံ ယာပေသ္သသီ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟဉ္စေဝ ခော ပန သဗ္ဗသော အဇဇ္ဇိတံ 30 ပဋိဇာနေယ္ယံ, ဣမာ စ မေ ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေယ္ယုံ 31, တာယ စာဟံ ယာပေယ္ယံ, တံ မမသ္သ မုသာ’တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာ ဒေဝတာ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ‘ဟလ’န္တိ ဝဒာမိ။

    379. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjeyya’nti. Atha kho maṃ, aggivessana, devatā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘mā kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajji. Sace kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjissasi, tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāressāma 32, tāya tvaṃ yāpessasī’ti. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ahañceva kho pana sabbaso ajajjitaṃ 33 paṭijāneyyaṃ, imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāreyyuṃ 34, tāya cāhaṃ yāpeyyaṃ, taṃ mamassa musā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, tā devatā paccācikkhāmi, ‘hala’nti vadāmi.

    ၃၈၀. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေယ္ယံ, ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝာ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝာ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝာ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝာ ဟရေဏုကယူသ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ, ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝာ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝာ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝာ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝာ ဟရေဏုကယူသံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရယတော, ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝာ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝာ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝာ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝာ ဟရေဏုကယူသံ, အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝာ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝာ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အင္ဂပစ္စင္ဂာနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥဏ္ဏတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂောပာဏသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပာနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗု အာမကစ္ဆိန္နော ဝာတာတပေန သံဖုဋိတော ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝသ္သု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။

    380. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsa’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ, adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopāṇasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya.

    ‘‘သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိသ္သာမီတိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိသ္သာမီတိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, ယာဝသ္သု မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဝစ္စံ ဝာ မုတ္တံ ဝာ ကရိသ္သာမီတိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဣမမေဝ ကာယံ အသ္သာသေန္တော ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇာမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပပတန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ အပိသ္သု မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, မနုသ္သာ ဒိသ္ဝာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာဠော သမဏော ဂောတမော’တိ။ ဧကစ္စေ မနုသ္သာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂောတမော, သာမော သမဏော ဂောတမော’တိ။ ဧကစ္စေ မနုသ္သာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂောတမော , နပိ သာမော, မင္ဂုရစ္ဆဝိ သမဏော ဂောတမော’တိ။ ယာဝသ္သု မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာဝ ပရိသုဒ္ဓော ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒာတော ဥပဟတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။

    ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, udaracchaviṃ parimasissāmīti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmīti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, aggivessana, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, aggivessana, vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, aggivessana, imameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā papatanti tāyevappāhāratāya. Apissu maṃ, aggivessana, manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kāḷo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, sāmo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo , napi sāmo, maṅguracchavi samaṇo gotamo’ti. Yāvassu me, aggivessana, tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto upahato hoti tāyevappāhāratāya.

    ၃၈၁. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ခော ကေစိ အတီတမဒ္ဓာနံ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယိံသု, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယ္ယော။ ယေပိ ဟိ ကေစိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယိသ္သန္တိ, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယ္ယော။ ယေပိ ဟိ ကေစိ ဧတရဟိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယ္ယော။ န ခော ပနာဟံ ဣမာယ ကဋုကာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ အဓိဂစ္ဆာမိ ဥတ္တရိ မနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသံ။ သိယာ နု ခော အညော မဂ္ဂော ဗောဓာယာ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ ပိတု သက္ကသ္သ ကမ္မန္တေ သီတာယ ဇမ္ဗုစ္ဆာယာယ နိသိန္နော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတာ။ သိယာ နု ခော ဧသော မဂ္ဂော ဗောဓာယာ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, သတာနုသာရိ ဝိညာဏံ အဟောသိ – ‘ဧသေဝ မဂ္ဂော ဗောဓာယာ’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘ကိံ နု ခော အဟံ တသ္သ သုခသ္သ ဘာယာမိ, ယံ တံ သုခံ အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတ္ရ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော အဟံ တသ္သ သုခသ္သ ဘာယာမိ, ယံ တံ သုခံ အညတ္ရေဝ ကာမေဟိ အညတ္ရ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ။

    381. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ye kho keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayiṃsu, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Yepi hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Yepi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘abhijānāmi kho panāhaṃ pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharitā. Siyā nu kho eso maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, satānusāri viññāṇaṃ ahosi – ‘eseva maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi, yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi, yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti.

    ၃၈၂. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော တံ သုကရံ သုခံ အဓိဂန္တုံ ဧဝံ အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တကာယေန, ယံနူနာဟံ ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေယ္ယံ ဩဒနကုမ္မာသ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ။ တေန ခော ပန မံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, သမယေန ပဉ္စ 35 ဘိက္ခူ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ – ‘ယံ ခော သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ အဓိဂမိသ္သတိ, တံ နော အာရောစေသ္သတီ’တိ။ ယတော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ, အထ မေ တေ ပဉ္စ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမိံသု – ‘ဗာဟုလ္လိကော 36 သမဏော ဂောတမော, ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော, အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယာ’တိ။

    382. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adhigantuṃ evaṃ adhimattakasimānaṃ pattakāyena, yaṃnūnāhaṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsa’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ. Tena kho pana maṃ, aggivessana, samayena pañca 37 bhikkhū paccupaṭṭhitā honti – ‘yaṃ kho samaṇo gotamo dhammaṃ adhigamissati, taṃ no ārocessatī’ti. Yato kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ, atha me te pañca bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu – ‘bāhulliko 38 samaṇo gotamo, padhānavibbhanto, āvatto bāhullāyā’ti.

    ၃၈၃. ‘‘သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေတ္ဝာ, ဗလံ ဂဟေတ္ဝာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိံ, သတော စ သမ္ပဇာနော။ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေသိံ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။ သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    383. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā, balaṃ gahetvā, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ, sato ca sampajāno. Sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā, adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ၃၈၄. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရာမိ , သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရာမိ။ အယံ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ရတ္တိယာ ပဌမေ ယာမေ ပဌမာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    384. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi , seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ၃၈၅. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ပေ.။ အယံ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဒုတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော ။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန , ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    385. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi…pe… ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato . Evarūpāpi kho me, aggivessana , uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ၃၈၆. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ ‘ဣမေ အာသဝာ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တသ္သ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိံ။ အယံ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမေ ယာမေ တတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ; အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ; တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော; ယထာ တံ အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော။ ဧဝရူပာပိ ခော မေ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဥပ္ပန္နာ သုခာ ဝေဒနာ စိတ္တံ န ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌတိ။

    386. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. ‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

    ၃၈၇. ‘‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတာ။ အပိသ္သု မံ ဧကမေကော ဧဝံ မညတိ – ‘မမေဝာရဗ္ဘ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတီ’တိ။ ‘န ခော ပနေတံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ; ယာဝဒေဝ ဝိညာပနတ္ထာယ တထာဂတော ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ သော ခော အဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တသ္သာယေဝ ကထာယ ပရိယောသာနေ, တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သဏ္ဌပေမိ သန္နိသာဒေမိ ဧကောဒိံ ကရောမိ သမာဒဟာမိ, ယေန သုဒံ နိစ္စကပ္ပံ ဝိဟရာမီ’’’တိ။

    387. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, anekasatāya parisāya dhammaṃ desetā. Apissu maṃ ekameko evaṃ maññati – ‘mamevārabbha samaṇo gotamo dhammaṃ desetī’ti. ‘Na kho panetaṃ, aggivessana, evaṃ daṭṭhabbaṃ; yāvadeva viññāpanatthāya tathāgato paresaṃ dhammaṃ deseti. So kho ahaṃ, aggivessana, tassāyeva kathāya pariyosāne, tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi sannisādemi ekodiṃ karomi samādahāmi, yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’’ti.

    ‘‘ဩကပ္ပနိယမေတံ ဘောတော ဂောတမသ္သ ယထာ တံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။ အဘိဇာနာတိ ခော ပန ဘဝံ ဂောတမော ဒိဝာ သုပိတာ’’တိ? ‘‘အဘိဇာနာမဟံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သတော သမ္ပဇာနော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတာ’’တိ။ ‘‘ဧတံ ခော, ဘော ဂောတမ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမ္မောဟဝိဟာရသ္မိံ ဝဒန္တီ’’တိ ? ‘‘န ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ဧတ္တာဝတာ သမ္မူဠ္ဟော ဝာ ဟောတိ အသမ္မူဠ္ဟော ဝာ။ အပိ စ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယထာ သမ္မူဠ္ဟော စ ဟောတိ အသမ္မူဠ္ဟော စ, တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –

    ‘‘Okappaniyametaṃ bhoto gotamassa yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāti kho pana bhavaṃ gotamo divā supitā’’ti? ‘‘Abhijānāmahaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti. ‘‘Etaṃ kho, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā sammohavihārasmiṃ vadantī’’ti ? ‘‘Na kho, aggivessana, ettāvatā sammūḷho vā hoti asammūḷho vā. Api ca, aggivessana, yathā sammūḷho ca hoti asammūḷho ca, taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ၃၈၈. ‘‘ယသ္သ ကသ္သစိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ အာသဝာ သံကိလေသိကာ ပောနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပာကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ အပ္ပဟီနာ, တမဟံ ‘သမ္မူဠ္ဟော’တိ ဝဒာမိ။ အာသဝာနဉ္ဟိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, အပ္ပဟာနာ သမ္မူဠ္ဟော ဟောတိ။ ယသ္သ ကသ္သစိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ အာသဝာ သံကိလေသိကာ ပောနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပာကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ ပဟီနာ, တမဟံ ‘အသမ္မူဠ္ဟော’တိ ဝဒာမိ။ အာသဝာနဉ္ဟိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ပဟာနာ အသမ္မူဠ္ဟော ဟောတိ။

    388. ‘‘Yassa kassaci, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā appahīnā, tamahaṃ ‘sammūḷho’ti vadāmi. Āsavānañhi, aggivessana, appahānā sammūḷho hoti. Yassa kassaci, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā, tamahaṃ ‘asammūḷho’ti vadāmi. Āsavānañhi, aggivessana, pahānā asammūḷho hoti.

    ‘‘တထာဂတသ္သ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ယေ အာသဝာ သံကိလေသိကာ ပောနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပာကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မာ ။ သေယ္ယထာပိ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တာလော မတ္ထကစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော ပုန ဝိရူဠ္ဟိယာ, ဧဝမေဝ ခော, အဂ္ဂိဝေသ္သန, တထာဂတသ္သ ယေ အာသဝာ သံကိလေသိကာ ပောနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပာကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မာ’’တိ။

    ‘‘Tathāgatassa kho, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā . Seyyathāpi, aggivessana, tālo matthakacchinno abhabbo puna virūḷhiyā, evameva kho, aggivessana, tathāgatassa ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā’’ti.

    ၃၈၉. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂောတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂောတမ! ယာဝဉ္စိဒံ ဘောတော ဂောတမသ္သ ဧဝံ အာသဇ္ဇ အာသဇ္ဇ ဝုစ္စမာနသ္သ, ဥပနီတေဟိ ဝစနပ္ပထေဟိ သမုဒာစရိယမာနသ္သ, ဆဝိဝဏ္ဏော စေဝ ပရိယောဒာယတိ, မုခဝဏ္ဏော စ ဝိပ္ပသီဒတိ, ယထာ တံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။ အဘိဇာနာမဟံ, ဘော ဂောတမ, ပူရဏံ ကသ္သပံ ဝာဒေန ဝာဒံ သမာရဘိတာ။ သောပိ မယာ ဝာဒေန ဝာဒံ သမာရဒ္ဓော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေသိ, ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတ္ဝာကာသိ။ ဘောတော ပန 39 ဂောတမသ္သ ဧဝံ အာသဇ္ဇ အာသဇ္ဇ ဝုစ္စမာနသ္သ, ဥပနီတေဟိ ဝစနပ္ပထေဟိ သမုဒာစရိယမာနသ္သ, ဆဝိဝဏ္ဏော စေဝ ပရိယောဒာယတိ, မုခဝဏ္ဏော စ ဝိပ္ပသီဒတိ, ယထာ တံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။ အဘိဇာနာမဟံ, ဘော ဂောတမ, မက္ခလိံ ဂောသာလံ။ပေ.။ အဇိတံ ကေသကမ္ဗလံ။ ပကုဓံ ကစ္စာယနံ။ သဉ္ဇယံ ဗေလဋ္ဌပုတ္တံ။ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဝာဒေန ဝာဒံ သမာရဘိတာ ။ သောပိ မယာ ဝာဒေန ဝာဒံ သမာရဒ္ဓော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေသိ, ကောပဉ္စ ဒောသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပာတ္ဝာကာသိ။ ဘောတော ပန ဂောတမသ္သ ဧဝံ အာသဇ္ဇ အာသဇ္ဇ ဝုစ္စမာနသ္သ, ဥပနီတေဟိ ဝစနပ္ပထေဟိ သမုဒာစရိယမာနသ္သ, ဆဝိဝဏ္ဏော စေဝ ပရိယောဒာယတိ, မုခဝဏ္ဏော စ ဝိပ္ပသီဒတိ, ယထာ တံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။ ဟန္ဒ စ ဒာနိ မယံ, ဘော ဂောတမ, ဂစ္ဆာမ။ ဗဟုကိစ္စာ မယံ, ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယသ္သဒာနိ တ္ဝံ, အဂ္ဂိဝေသ္သန, ကာလံ မညသီ’’တိ။

    389. Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāvañcidaṃ bhoto gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāmahaṃ, bho gotama, pūraṇaṃ kassapaṃ vādena vādaṃ samārabhitā. Sopi mayā vādena vādaṃ samāraddho aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi, kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Bhoto pana 40 gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāmahaṃ, bho gotama, makkhaliṃ gosālaṃ…pe… ajitaṃ kesakambalaṃ… pakudhaṃ kaccāyanaṃ… sañjayaṃ belaṭṭhaputtaṃ… nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ vādena vādaṃ samārabhitā . Sopi mayā vādena vādaṃ samāraddho aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi, kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Bhoto pana gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Handa ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma. Bahukiccā mayaṃ, bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, aggivessana, kālaṃ maññasī’’ti.

    အထ ခော သစ္စကော နိဂဏ္ဌပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။

    Atha kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.

    မဟာသစ္စကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

    Mahāsaccakasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ။ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ (သီ.)
    2. pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya… pavisitukāmo hoti (sī.)
    3. ပာပုဏိသ္သန္တိ (သ္ယာ. ကံ.)
    4. pāpuṇissanti (syā. kaṃ.)
    5. နဧဟိဘဒန္တိကာ, နတိဋ္ဌဘဒန္တိကာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ. က.)
    6. naehibhadantikā, natiṭṭhabhadantikā (sī. syā. kaṃ. pī. ka.)
    7. ကာယဘာဝနံ ဟိ (သီ. ပီ. က.)
    8. kāyabhāvanaṃ hi (sī. pī. ka.)
    9. နေတံ ခောဌာနံ (သီ. ပီ.)
    10. netaṃ khoṭhānaṃ (sī. pī.)
    11. န ဟနူန (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    12. na hanūna (sī. syā. kaṃ. pī.)
    13. ( ) နတ္ထိ (သီ. ပီ.)
    14. ( ) natthi (sī. pī.)
    15. ပသ္သ မ. နိ. ၁.၂၇၈ ပာသရာသိသုတ္တေ
    16. passa ma. ni. 1.278 pāsarāsisutte
    17. ပသ္သ မ. နိ. ၁.၂၂၁ ဝိတက္ကသဏ္ဌာနသုတ္တေ
    18. passa ma. ni. 1.221 vitakkasaṇṭhānasutte
    19. ဦဟန္တိ (သီ.), ဩဟနန္တိ (သ္ယာ. ကံ.), ဥဟနန္တိ (က.)
    20. မုဒ္ဓာနံ အဘိမန္ထေယ္ယ (သီ. ပီ.), မုဒ္ဓာနံ အဘိမတ္ထေယ္ယ (သ္ယာ. ကံ.)
    21. ūhanti (sī.), ohananti (syā. kaṃ.), uhananti (ka.)
    22. muddhānaṃ abhimantheyya (sī. pī.), muddhānaṃ abhimattheyya (syā. kaṃ.)
    23. ဝရတ္တကဗန္ဓနေန (သီ.)
    24. varattakabandhanena (sī.)
    25. ဝိဟာရောတ္ဝေဝေသော (သီ.)
    26. ဝိဟာရောတ္ဝေဝေသော အရဟတော’’တိ (?)
    27. vihārotveveso (sī.)
    28. vihārotveveso arahato’’ti (?)
    29. အဇ္ဈောဟရိသ္သာမ (သ္ယာ. ကံ. ပီ. က.)
    30. အဇဒ္ဓုကံ (သီ. ပီ.), ဇဒ္ဓုကံ (သ္ယာ. ကံ.)
    31. အဇ္ဈောဟရေယ္ယုံ (သ္ယာ. ကံ. ပီ. က.)
    32. ajjhoharissāma (syā. kaṃ. pī. ka.)
    33. ajaddhukaṃ (sī. pī.), jaddhukaṃ (syā. kaṃ.)
    34. ajjhohareyyuṃ (syā. kaṃ. pī. ka.)
    35. ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ (အညသုတ္တေသု)
    36. ဗာဟုလိကော (သီ. ပီ.) သံဃဘေဒသိက္ခာပဒဋီကာယ သမေတိ
    37. pañcavaggiyā (aññasuttesu)
    38. bāhuliko (sī. pī.) saṃghabhedasikkhāpadaṭīkāya sameti
    39. ဘောတော ခော ပန (သီ.)
    40. bhoto kho pana (sī.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. မဟာသစ္စကသုတဝဏ္ဏနာ • 6. Mahāsaccakasutavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. မဟာသစ္စကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Mahāsaccakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact